جهاني شدن سومين ژئوپارك ايران
ژئوپارك طبس در فهرست يونسكو ثبت شد
گروه اجتماعي
بعدازظهر پنجشنبه به وقت تهران، اعضاي شوراي عالي ژئوپارك‌هاي جهاني يونسكو، در هفتمين جلسه خود به ثبت جهاني ژئوپارك طبس راي مثبت دادند و اين ژئو پارك به عنوان سومين ژئوپارك جهاني ايران در فهرست يونسكو به ثبت رسيد در حالي كه پيش‌تر هم ژئوپارك‌هاي قشم و ارس در اين فهرست به ثبت رسيده بودند.
اين خبر را خبرنگار مهر بعد از گفت‌وگو با عليرضا امري كاظمي كه يكي از اعضاي اين شوراست منتشر كرد و به گفته امري كاظمي؛ حكم تنفيذ ژئوپارك‌هاي طبس و ارس پس از تاييد هيات اجرايي يونسكو در بهار 1402 صادر مي‌شود.
تا تابستان امسال، قشم تنها ژئوپارك ايران و خاورميانه محسوب مي‌شد. ژئوپارك قشم از سال ۱۳۸۵ به عضويت شبكه جهاني ژئوپارك‌هاي يونسكو درآمد اما در سال ۱۳۹۱ به دليل ناتواني در انجام معيارهاي ثبت جهاني، كارت قرمز گرفت و از اين شبكه خارج شد. در سال ۱۳۹۶ پس از رفع معايب و اصلاح مديريت، دوباره در شبكه ژئوپارك‌هاي يونسكو پذيرفته شد و اكنون با ۲۰۶۳ كيلومتر مربع يكي از باسابقه‌ترين ژئوپارك‌هاي غرب آسيا و خاورميانه شناخته مي‌شود. اين ژئوپارك در جلسه شوراي عالي يونسكو كه شهريور ۱۴۰۱ در تايلند برگزار شد، كارت سبز گرفت و در فهرست ژئوپارك‌هاي جهاني ماندگار شد. پرونده ژئوپارك ارس هم از سال ۱۳۸۷ باز شده بود كه در شهريور سال جاري، تاييد يونسكو را براي ثبت جهاني دريافت كرد. ژئوپارك ارس با مساحت ۱۶۷۰ كيلومتر مربع داراي ۳۱ ژئوسايت است و در محدوده جلفا در استان آذربايجان شرقي واقع شده است.
در فاصله 7 تا 12 آذر امسال هم در هفدهمين نشست كميته بين‌الدول حفاظت از ميراث فرهنگي ناملموس كه در مراكش برگزار شد، مراسم «شب چله» ايران، هنر سوزن دوزي تركمن (تركمن‌دوزي) به عنوان بيستمين عنصر ميراث فرهنگي ناملموس ايران به صورت مشترك و پرونده چند مليتي با كشور تركمنستان، پرونده نوغان‌داري به عنوان بيست‌و‌يكمين عنصر ميراث فرهنگي ناملموس چندمليتي با همكاري 7 كشور و پرونده عود (بربط) به نام ايران و سوريه در فهرست ميراث ناملموس يونسكو ثبت شد كه به دنبال ثبت اين پرونده‌ها، عزت‌الله ضرغامي؛ وزير ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشورمان در توييتي نوشت «در دولت سيزدهم در ثبت جهاني ميراث فرهنگي ناملموس ايران از مقام هفتم دنيا به رتبه ششم ارتقا يافت. امسال چهار عنصر جديد شب يلدا، ابريشم‌بافي، ساختن و نواختن عود و سوزن‌دوزي تركمن، تعداد عناصر را از ۱۷ به ۲۱ مورد افزايش داد.»
پس از ثبت ژئوپارك طبس در فهرست يونسكو، هادي شاهوردي مديركل ميراث فرهنگي استان خراسان جنوبي هم خبر داد كه به دنبال اين اقدام و ثبت ژئوپارك طبس در فهرست ميراث جهاني يونسكو، تعداد آثار ثبت جهاني استان خراسان جنوبي هم به پنج اثر افزايش يافت و در گفت‌وگو با خبرنگار ايرنا اشاره كرد: «پيش از اين سه اثر تاريخي و طبيعي شامل باغ و عمارت اكبريه بيرجند، بيابان لوت و قنات بلده فردوس و همچنين روستاي خراشاد (توبافي) در حوزه صنايع دستي، در فهرست يونسكو ثبت شده بودند.»
به گفته اين مقام مسوول، مطالعات ژئوپارك طبس از سال ۱۳۸۹ آغاز شد. اين ژئوپارك با مساحت ۲۲ هزار و ۷۷۱ كيلومتر مربع داراي ۳۹ ژئوسايت زيرمجموعه است كه جذابيت‌هاي زمين‌شناختي فرهنگي و طبيعي قابل توجهي دارد و تعدادي از روستاهاي هدف گردشگري، اماكن مرتبط با ميراث فرهنگي مانند ارگ كهن طبس، سد كريت، كال جني، باغ گلشن، امامزاده حسين بن موسي الكاظم(ع) از جمله اين ژئوسايت‌هاي شهرستان طبس هستند.»
ژئوپارك طبس در شمال غربي استان خراسان جنوبي و در مسير ارتباطي جنوب و غرب به شرق و شمال شرق ايران، در منطقه‌اي با اقليم بياباني همراه با آب و هواي گرم و خشك قرار دارد. اين ژئوپارك سه بخش مركزي، ديهوك و دستگردان را در بر مي‌گيرد. تنوع بالاي پديده‌هاي كم‌نظير زمين‌شناسي موجب شده تا اين منطقه در ميان زمين‌شناسان به «بهشت زمين‌شناسي ايران» مشهور شود.ژئوپارك‌ها، پارك‌هاي زمين‌شناسي و گستره‌اي از پديده‌ها و ميراث زمين‌شناسي، جاذبه‌هاي طبيعي، تاريخي و فرهنگي ارزشمند هستند كه بايد به صورت پايدار حفظ و مديريت شوند.
ثبت محدوده‌هايي تحت حفاظت و مشخص براي گردشگري با عنوان ژئوپارك در دنيا از سال ۲۰۰۰ ميلادي رواج دارد و تاكنون بيش از 80 ژئوپارك در دنيا به ثبت يونسكو رسيده و چين، اولين كشور آسيايي است كه بيشترين تعداد ژئوپارك جهاني و ملي دارد.