با حكم حاجي‌صادقي، نماينده ولي فقيه در سپاه صورت گرفت
تغيير نماينده ولي فقيه در سازمان بسيج
نگاهي به وظايف نمايندگان ولي فقيه در سپاه از ابتدا تاكنون
اعتماد آنلاين |نماينده ولي فقيه در سازمان بسيج پس از حدود 10 سال تغيير كرد. بر اين اساس، محمدرضا تويسركاني اين مسووليت را ترك كرد و به جاي او علي رضايي در جايگاه مسوول نمايندگي ولي فقيه در سازمان بسيج قرار گرفت. صبح سه‌شنبه در محل سازمان بسيج و با حضور عبدالله حاجي‌صادقي نماينده ولي فقيه در سپاه پاسداران، سردار غلامرضا سليماني رييس سازمان بسيج مستضعفين و جمعي از فرماندهان سازمان بسيج مراسم معارفه رضايي و توديع تويسركاني برگزار شد. همچنين در اين مراسم از محمدرضا تويسركاني بابت مسووليت نمايندگي ولي فقيه در سازمان بسيج به مدت بيش از 10 سال تقدير شد.
سوابق نماينده جديد ولي فقيه در بسيج
علي رضايي، نماينده جديد ولي فقيه در بسيج، پيش از اين همين سمت را در نيروي هوا و فضاي سپاه پاسداران داشت. او از سال 1397 با حكم حاجي‌صادقي نماينده ولي فقيه در سپاه، مسوول نمايندگي ولي فقيه در نيروي هوا و فضاي سپاه شده بود. جابه‌جايي رضايي در سمتي مشابه از يك «نيرو» به يك «سازمان» ارتقا محسوب مي‌شود.
او قبل از حضور در نيروي هوا و فضاي سپاه، مسوول امور روحانيون نمايندگي ولي فقيه در سپاه بود. به گفته خودش 17 شهريور 1357 «آزمون ورود به حوزه» داده است و از سال 1364 «بر اثر قرابت با پاسداران و بسيجيان در دفاع مقدس» در سپاه پاسداران مشغول به كار است.
حملات تند نماينده جديد به دولت روحاني
او در جريان معارفه‌اش براي سمت نمايندگي ولي‌فقيه در هوا و فضاي سپاه، به ذكر خاطره‌اي پرداخته و گفته بود: «يك‌بار كه محضر آيت‌الله بهاءالديني شرفياب شده بوديم؛ ايشان به نقل مستقيم از خودشان يا يكي از نزديكان‌شان فرمودند زماني كه امام زمان(عج) را درك كرده بودند، افرادي كه امام زمان(عج) را همراهي مي‌كردند بر سينه‌هاي‌شان آرم سپاه نقش بسته بود و من اعتقادم اين است كه ما سپاه امام زمان (عج) هستيم و خدا را به خاطر خدمت در اين نهاد مقدس سپاسگزاريم.» او بهمن 1398 در يكي از سخنراني‌هايش گفته كه «پيشرفت‌هاي كشور را مديون اسلام هستيم نه برجام. ما به بركت نظام و اسلام پيروز مي‌شويم و اگر ديپلماسي انقلابي داشته باشيم دشمن عقب‌نشيني مي‌كند.»
رضايي دي ماه سال 1400 و هنگامه دولت رييسي، در يك سخنراني در شيراز گفته بود: «از مذاكره با امريكا خيري به مردم نرسيده» و بر تكيه به داخل كشور تاكيد كرد. او بي‌پروا، محاكمه مقامات دولت روحاني را خواستار شده بود: «روزي بيايد كه دولتمردان گذشته براي اهانت به خون شهدا و از بين بردن سرمايه‌هاي معنوي و مادي جوانان اين كشور، پاي ميز محاكمه كشيده شوند.» او حدود يك ماه پيش هم درباره اعتراضات اخير گفته بود: «حرمت‌شكني افراد در حوادث اخير قابل بخشش نيست. عده‌اي فريب خورده حرمت خون پاك شهدا را نگه نداشتند و بايد به حساب اعمال‌شان برسند.» او در همان سخنراني، باز هم به دولت قبل تاخته بود و برخي مقامات دولت پيشين را «فريب‌خورده» و «نااهل» توصيف كرد ولي دولت سيزدهم را «خادم مردم و انقلابي» دانست. او با اشاره به فريب خوردن برخي مسوولان در دولت‌هاي گذشته گفت: «برخي مسوولان معتقد بودند كه عزت ايران اسلامي برجام است. اين افراد نااهل بايد بدانند كه عزت انقلاب اسلامي با خون شهدا به دست آمده است.»
نخستين نمايندگان امام در سپاه
نمايندگي ولي فقيه در سپاه و بعدا در سازمان بسيج، از جمله اقداماتي است كه در همان ماه‌هاي ابتدايي تشكيل اين نهاد انجام شد. اين نهاد داخلي سپاه، ابتدا به شكل «نماينده امام در سپاه» بود و پس از امام، با نام «حوزه نمايندگي ولي فقيه در سپاه» شهرت يافت.
«حسن لاهوتي»، «فضل‌الله محلاتي»، «حسن طاهري خرم‌آبادي» و «محمدرضا فاكر»، افرادي بودند كه از سوي بنيانگذار جمهوري اسلامي به عنوان «نماينده امام در سپاه» منصوب شده بودند. پيگيري «مسائل فرهنگي و اسلامي» در سپاه، «رسيدگي به وضع سپاه» و تشكيل «سازماني جهت بررسي امور نيروهاي مسلح» از جمله وظايفي بود كه در حكم آنها ذكر شده بود. تشكيل اين سازمان كه در حكم شهيد محلاتي به سال 1359 آمده بود، اين‌طور تشريح شده بود: «اين سازمان موظف است آنچه در ارتش و شهرباني و ژاندارمري و سپاه پاسداران مي‌گذرد به بهترين وجه و با كمال دقت بررسي كرده و گزارشات هفتگي را براي اينجانب ارسال دارد. افراد قواي انتظامي موظفند با كوشش و جديت با آقايان همكاري كنند.»
افزايش اختيارات
اسفند 1367، بنيانگذار انقلاب اسلامي پس از مدتي كه نماينده‌اي در سپاه نداشت، «عبدالله نوري» را به عنوان نماينده خود در اين ارگان برگزيد. در شرح وظايفي كه امام براي نوري تعيين كرده بود، آمده كه «نمايندگي شما در سپاه پاسداران اعم از لشكري و كشوري و وزارت سپاه است. لذا كليه مسائل فرهنگي، عقيدتي-سياسي و فكري و فعاليت‌هاي تبليغاتي و انتشاراتي و حفاظت اطلاعات و مسائل قانوني ديگر زيرنظر شماست و شما بايد هدايت تمامي موارد مذكور را به عهده بگيريد.» بنيانگذار جمهوري اسلامي همچنين خطاب به سپاهيان آنها را «فرزندان عزيزم» خطاب قرار داد و تاكيد كرد كه «هماهنگي‌هاي لازم را با نماينده محترم اينجانب داشته و دارند و تخطي از آن با عكس‌العمل روبه‌رو خواهد شد.» وظيفه ديگري كه به عبدالله نوري سپرده شد، «تاييد عزل و نصب فرماندهان سپاه پاسداران» بود.
اختيارات و وظايف گسترده
تير 1369 يعني حدود يك سال پس از درگذشت امام خميني، عبدالله نوري از اين سمت استعفا داد و «محمدي عراقي» با حكم مقام معظم رهبري به عنوان نمايندگي ولي فقيه در سپاه منصوب شد.
در شرح وظايف محمدي عراقي موارد متعددي آمده بود؛ «تقويت واحدهاي عقيدتي، سياسي تا با روش‌هاي برنامه‌ريزي شده و شيوه‌هاي ابتكاري، معنويت و آگاهي و معرفت اسلامي را در سپاه رشد و عمق بخشند»، «فعال كردن حوزه نمايندگي و دفاتر وابسته به آن را در سراسر سپاه، مخصوصا در ميان يگان‌هاي رزمي و با سازماندهي قوي و مستحكم، كارايي آن مضاعف شود»، «نظارت بر كليه موارد نصب و ترفيع و گزينش و سپردن مسووليت‌هاي جديد به فرماندهان و مسوولان از نظر صلاحيت‌هاي ديني و سياسي و تامين سلامت انتصابات»، «نظارت بر گزينش كليه مسوولان و پرسنل حفاظت اطلاعات از نظر صلاحيت ديني و سياسي»، «حضور فعال در مراكز آموزشي سپاه مانند دانشگاه امام حسين(ع) و اجراي كامل برنامه تعليم و تربيت اسلامي»، عهده‌دار شدن نمايندگي در «كليه امور فرهنگي و نشريات خبري و غيره و روابط عمومي سپاه»، «برقراري ارتباط با روحانيت متعهد و حوزه‌هاي علميه و مراكز علمي و فرهنگي كشور به منظور تغذيه فكري و معنوي فرماندهان و مسوولان و نيروهاي سپاه و جذب و سازماندهي و آموزش و اعزام طلاب و فضلاي جوان»، «هدايت و توجيه مداوم انقلابي و سياسي نيروهاي سپاه و بسيج» جهت آماده بودن براي «حضور فعال در صحنه‌هاي دفاع از انقلاب» و افزايش «پيوسته بر آگاهي و بينش آنان». در پايان دو وظيفه ديگر خطاب به محمدي عراقي نماينده وقت ولي فقيه در سپاه آمده بود؛ نخست آنكه «مسووليت حفظ و صيانت سپاه و نيروهاي مقاومت بسيج از ورود در گروه‌ها و باندهاي سياسي طبق رهنمود امام خميني» و «تاييد انطباق كليه مقررات و ضوابطي كه در داخل سپاه تهيه و تدوين با موازين شرعي». اين وظايف، گستردگي و حيطه زيادي دارد كه نشان از اهميت اين جايگاه در ساختار سپاه پاسداران دارد.
بهمن 1370 با استعفاي محمدي عراقي، موحدي كرماني به اين سمت منصوب شد. سال 1384 هم موحدي كرماني استعفا كرد و علي سعيدي با حكم مقام معظم رهبري به اين جايگاه رفت. در حكم سعيدي، نسبت به ارتقاي معنويت در سپاه ابراز اميدواري شده بود. سال 1396 هم پس از 12 سال، علي سعيدي اين جايگاه را با حكم مقام معظم رهبري به عبدالله حاجي‌صادقي واگذار كرد كه مسووليت او هنوز ادامه دارد.
تقويت روحيه انقلابي ميان پاسداران و بسيجيان و خانواده‌هاي آنها
در حكم حاجي‌صادقي، آمده كه «ارتقاء معنويت و بصيرت ديني و تقويت روحيه جهادي و انقلابي آحاد فرماندهان و پاسداران و بسيجيان و خانواده‌هاي آنان با بهره‌گيري از حوزه‌هاي علميه و استفاده از روحانيون عالم و عامل و اثرگذار، هماهنگ با سياست‌هاي ابلاغي و تعامل هم‌افزا با فرماندهي كل سپاه مورد انتظار است.»
نماينده ولي فقيه در بسيج هم از سوي نماينده ولي فقيه در سپاه تعيين مي‌شود كه جزيي از اختيارات اين جايگاه است.
هر چند در احكام اخير براي نمايندگان ولي فقيه در سپاه شرح وظايف زيادي لااقل در رسانه‌ها نيامده، اما شرح وظيفه نماينده ولي فقيه در سپاه، پس از دوران امام خميني، احتمالا هماني است كه در حكم مقام معظم رهبري براي محمدي عراقي آمده بود؛ وظايفي كه نشانگر گستردگي اختيارات اين جايگاه در نهاد سپاه پاسداران است.