پنجره فرصت‌‌ها به روي سازندگان تسليحات گشوده شد
جهش تاريخي بودجه نظامي امريكا
محمدحسين لطف‌الهي
نگراني از تهديدهاي نظامي فزاينده چين و روسيه باعث شده تا نمايندگان و سناتورهاي هر دو حزب دموكرات و جمهوري‌خواه از افزايش چشمگير بودجه وزارت دفاع حمايت كنند؛ اقدامي كه يك فرصت ويژه پيش روي سازندگان تسليحات در ايالات‌متحده قرار مي‌دهد.
كنگره امريكا قرار است طي هفته جاري بودجه پنتاگون را كه حدود 858 ميليارد دلار -45 ميليارد دلار بيشتر از درخواست كاخ سفيد- خواهد بود تاييد نهايي كند. در صورتي كه اين بودجه با اين رقم مورد تاييد قرار گيرد، بودجه وزارت دفاع امريكا درحالي كه تورم بي‌سابقه شرايط متفاوتي را براي اقتصاد ايالات‌متحده پديد آورده به طور ميانگين 4.3درصد در سال طي دو سال گذشته افزايش يافته است. اين درحالي است كه براساس بررسي مركز استراتژيك ارزيابي بودجه در فاصله سال‌هاي 2015 تا 2021 و طبق «قيمت ثابت دلار» بودجه نظامي امريكا به صورت ميانگين 1.1درصد افزايش داشته است.
روزنامه نيويورك تايمز نوشته است پنتاگون تصميم دارد خريدها از سازندگان تسليحات را به صورت قابل‌توجهي افزايش دهد. براساس گزارش اين روزنامه، بودجه ارتش براي خريد موشك‌هاي جديد حدود 55درصد افزايش خواهد يافت. نيروي دريايي نيز براي خريد تسليحات موردنياز خود 47درصد بيشتر از سال گذشته بودجه خواهد گرفت.
به گزارش «اعتماد»، جيك ساليوان مشاور امنيت ملي ايالات‌متحده هفته گذشته با اشاره به افزايش بودجه پنتاگون گفت كه جنگ در اوكراين كمبودهايي را كه در ارتش ايالات‌متحده و صنايع نظامي امريكا وجود داشت آشكار ساخت. او تاكيد كرد امريكا بايد براي حمايت از اوكراين و مواجهه با بحران‌هاي غيرمترقبه ديگر در جهان آماده باشد.
تحليلگران، بزرگ‌ترين برنده اين افزايش بودجه را سازندگان تسليحات نظامي مي‌دانند. لاكهيد مارتين، بزرگ‌ترين پيمانكار نظامي در امريكا سفارشي با ارزش بيش از 950 ميليون دلار براي پر كردن انبارهاي موشكي امريكا -و ارسال بخشي از آن موشك‌ها به اوكراين- از پنتاگون دريافت كرده است. قراردادي با ارزش بيش از 2 ميليارد دلار نيز با شركت ريتئون تكنولوژي منعقد شده تا سيستم‌هاي موشكي بيشتري به اوكراين تحويل داده شود و البته انبارهاي خالي شده ايالات‌متحده پر شود.
نشانه‌هايي از نياز ايالات‌متحده به افزايش توليد تسليحات، پيش از اين ديده شده بود. گرگوري جي هياس، مدير اجرايي شركت ريتئون تكنولوژي در اوايل ماه دسامبر گفته بود طي ده ماه معادل توليد
6 سال اين كارخانه موشك استينگر مصرف شده است و درنتيجه «سال‌ها» زمان مي‌برد تا دوباره موجودي انبارها كامل شود.
اين اما فقط يك گوشه ماجراست. نيويورك تايمز نوشته است، با درنظر گرفتن تورم، ايالات‌متحده در حال رسيدن به بيشترين ميزان بودجه نظامي از زمان اوج هزينه‌كردهاي نظامي در بازه زماني 2008 تا 2011 است. به نوشته اين روزنامه، با تصويب اين بودجه دفاعي، بودجه پنتاگون از مجموع بودجه ده وزارتخانه بعدي در ليست دريافت بيشترين بودجه دولتي، بيشتر خواهد بود.
نگاهي به بودجه‌ها و قراردادهاي نظامي متحدان امريكا نيز نشان مي‌دهد كه در پي جنگ اوكراين، تمايل متحدان امريكا در آسيا و اروپا براي خريد از اسلحه‌سازان امريكايي بيشتر شده است، چراكه آنها نيز در مواجهه با تهديدهاي بيشتر خود را ملزم به تقويت توان دفاعي مي‌دانند. براساس گزارش روزنامه اعتماد، در يك نمونه ژاپن تصميم دارد طي پنج سال آينده يعني تا سال 2027 ميلادي بودجه نظامي خود را به 2درصد توليد ناخالص ملي (استاندارد ناتو) برساند. با اين اقدام، بودجه دفاعي سالانه ژاپن از ۵، ۴ تريليون ين به بيش از ۱۱ تريليون ين (معادل ۸۰، ۵۵ ميليارد دلار) خواهد رسيد و اين كشور پس از امريكا و چين به سومين كشوري بدل خواهد شد كه بودجه نظامي زيادي دارد. تحليلگران معتقدند با خريدهاي جديد تهاجمي و افزايش بودجه نظامي ژاپن مي‌خواهد يك گام بزرگ
در راستاي عبور از محدوديت‌هاي دفاعي اعمال شده در اين كشور پس از جنگ جهاني دوم بردارد. بخش بزرگي از بودجه ژاپن، صرف تقويت توان موشكي ازجمله خريد صدها موشك امريكايي تاماهاك خواهد شد.
در نمونه‌اي ديگر، تايوان قرار است طي سال‌هاي آينده مجموعا 18.5 ميليارد دلار تسليحات از ايالات‌متحده دريافت كند تا در برابر حملات نظامي احتمالي چين آماده باشد.
تحليلگران با استناد به همين آمارها يعني افزايش بودجه و خريدهاي نظامي امريكا و متحدان امريكا، معتقدند فرصتي بي‌سابقه براي سازندگان تسليحات امريكايي پديد آمده است كه عامل آن جنگ اوكراين است. براساس جديدترين داده‌هاي «موسسه كيل براي اقتصاد جهاني»، كشورهاي ايالات‌متحده امريكا و بريتانيا در صدر فهرست كمك‌كنندگان مستقيم نظامي به كي‌يف بوده‌اند. لهستان، آلمان، نروژ، دانمارك، لتوني، كانادا و جمهوري چك در رده‌هاي بعدي اين فهرست قرار دارند. تحليلگران همچنين باور دارند كه جنگ اوكراين فرصتي براي نوسازي تسليحاتي ارتش‌هاي ناتو بوده است. يورونيوز مي‌نويسد: «در آغاز حمله نظامي روسيه، برخي كشورهاي متحد اوكراين ابتدا انبار تسليحات قديمي خود را دراختيار اين كشور قرار دادند تا اينكه با خالي‌شدن اين انبارها نوبت به توليد و صادرات سلاح‌هاي مدرن و امروزي رسيده است.»
از سوي ديگر افزايش بودجه نظامي كه بخشي از آن براي كمك به اوكراين اختصاص مي‌يابد يك مزيت بزرگ براي ايالات‌متحده دارد. مطابق گزارش‌هاي منابع اطلاعاتي كشورهاي غربي، نيروهاي مسلح اوكراين تاكنون بيش از هزاران سرباز روسي را كشته يا مجروح كرده‌اند. همچنين حدود هشت هزار خودروي زرهي ازجمله هزاران تانك، صدها نفربر، توپخانه، صدها جنگنده و بالگرد و تعداد زيادي از شناورهاي ارتش روسيه منهدم شده‌اند. مقام‌هاي دفاعي دولت بايدن بر پايه اين گزارش استدلال مي‌كنند كه سهم تهديدهاي روسيه در بودجه نظامي اين كشور سالانه بين ۱۰۰ تا ۱۵۰ ميليارد دلار است ولي در سال ۲۰۲۲ اين كشور موفق شده تا با صرف تنها ۴۰ ميليارد دلار نزديك به نيمي از توان نظامي روسيه را منهدم كند. اين موفقيت نظامي، پيامي هم به چين ارسال مي‌كند كه در صورت هرگونه اقدام نظامي در تايوان با شكست در برابر غرب مواجه خواهد شد.
نكته جالب توجه درخصوص بودجه وزارت دفاع امريكا اين است كه براساس مصوبه سنا نيروي دريايي و نيروي هوايي امريكا منع شده‌اند كه بسياري از تسليحات را از رده خارج كنند. هواپيماهايي نظير سي 130 و اف 22 از جمله تسليحاتي هستند كه ارتش خواهان از رده خارج كردن آنها بود اما سنا آنها را از اين كار منع كرده است. نياز به هر تسليحاتي كه در دوره جنگ و حوادث مترقبه به كار بيايد از جمله دلايل سناتورها براي اين كار بود.