در نشست مجازي موسسه دين و اقتصاد مطرح شد
ارايه بودجه بدون جداول شفافيت‌گريزي است
فرشاد مومني عضو هيات‌علمي دانشگاه علامه و اقتصاددان در نشست مجازي موسسه دين و اقتصاد با موضوع سياست‌گذاري در بحران گفت: طرز رفتار مالي دولت آيينه شناسايي ماهيت حكومت‌ها است و از نظر ماهوي ماليه حكومت به معني خود حكومت است. اين تصور رايج كه گويي مساله بودجه فقط مربوط به اقتصاددان‌ها است، بايد كنار گذاشته شود.
عضو هيات علمي دانشگاه علامه خاطرنشان كرد: حكومت گرامي حالا كه روي مساله نفوذ حساس است، رد نفوذي‌ها را در كساني بجويد كه مي‌گويند با مردم گلاويز شويد. با اين اوصاف اگر اراده و اهتمامي در ساختار قدرت در توجه به علم وجود مي‌داشت، مي‌توانست در جريان اتفاقات آبان 1398 به نكات كتاب كسي چون سعيد مدني كتابي توجه كند. در آن كتاب (آتش خاموش) يك نكته كليدي مطرح شد مبني بر اينكه گستره و عمق نارضايتي‌ها در سال 1398، مطلقا قابل مقايسه با سال 1396 نيست و اگر ماجرا ديده نشود، نارضايتي‌ها با اتعكاس‌هاي طولاني مدت‌تر و گسترده‌تر تكرار خواهد شد. تلخ و تاسف‌بار است كساني كه چنين كارهايي مي‌كنند، نه تنها پاداش نمي‌گيرند بلكه در معرض تنبيه هم قرار مي‌گيرند.
به گزارش جماران، وي در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به نگراني‌ها در خصوص بودجه سال 1402، خاطرنشان كرد: بيش از دو دهه پيش براساس تجربه تعديل ساختاري در امريكاي لاتين، بانك جهاني يك پژوهشي انجام داد كه در آن گفته شده بود كشورهاي امريكاي لاتين به جاي همدلي با مردم خود سركوب را انتخاب كردند. نويسنده اين پژوهش محاسبه‌اي كرده بود مبني بر اينكه اگر حكومت‌هاي مورد بررسي، تنها يك درصد اضافه‌تر (از كل توليد ناخلص داخلي) صرف تغذيه، سلامت، آموزش و مسكن مردم خود مي‌كردند، زندگي شهروندان بهتر مي‌شد اما اين دولت‌ها به‌طور متوسط سالانه معادل 7 درصد توليد ناخالص داخلي مردم‌شان را صرف سركوب كردند. مساله مهم‌تر در اين خصوص اين است كه در آن سال‌ها علاوه بر بهتر نشدن وضع زندگي مردم، بي‌ثبات‌ترين وضعيت سياسي براي همان دولت‌ها رقم خورده است. كسان ديگري عين همين پژوهش را در كشورهاي آفريقايي كه برنامه تعديل ساختاري را اجرا كرده بودند، انجام دادند و ديدند عين همان بلايي كه بر سر دولت و ملت كشورهاي امريكاي لاتين آمده بود، بر سر اين كشورها هم آمده است.
شرم باد بر كساني كه تعديل ساختاري را تحميل كردند
استاد دانشگاه علامه افزود: شرم باد بر كساني كه پروژه تعديل ساختاري را بر ايران تحميل كردند. نسبت تعهدات حكومت كشور ما در سلامت و آموزش در سال‌هايي كه نفت بيش از 100 دلاري را مي‌فروخته حدودا نصف ميانگين جهاني بوده است. حكومت گرامي نگاه كند تا ببيند پس از اجراي تعديل ساختاري، تعهداتش در امور حاكميتي مانند تغذيه، مسكن، سلامت، آموزش و... به حدود يك‌چهارم زمان جنگ رسيده است. اين مساله به امنيت ملي ما گره مي‌خورد چون ما بيش از 15 استان مرزي داريم. آنها كه دل‌شان براي امنيت ملي مي‌تپد بايد بفهمند كه شكننده‌ترين آثار اين وضعيت در استان‌هاي مرزي ما رخ داده است.
چطور مي‌توانيد شب‌ها راحت بخوابيد؟
مومني با بيان اينكه چطور عده‌اي با اين شرايط شب مي‌توانند راحت بخوابند، گفت: در دو دهه گذشته مطالعاتي رخ داده كه متغيرهاي سنتي شدت‌بخشنده به نابرابري‌هاي ناموجه در برابر سياست‌هاي اقتصادي رنگ باخته‌اند. وقتي در دوران شوك‌درماني ابعاد نگران‌كننده‌اي از هزينه براي دولت پيش آمده، توليد را رها مي‌كند. ببينيد، در همين دوراني كه وزير جديد صمت آمده چندبار درباره دغدغه واردات خودرو حرف زده و چندبار درباره رفع موانع توليد سخن گفته است. تكان‌دهنده‌تر اين است كه ارز ترجيحي توليد‌كننده دارو را حذف كردند اما به واردكنندگاني كه قبلا ارز ترجيحي نمي‌دانند، ارز مي‌دهند. جامعه‌شناسان توسعه مي‌گويند وقتي حكومت به سمت شوك‌درماني مي‌رود اولين ضربه هولناك را به مغز خود وارد مي‌كند. دولت فعلي اگر تجربه سي سال گذشته را نمي‌تواند بررسي كند، لااقل تجربه يكسال اخير خود را ببيند. الگوي حاكم بر تخصيص‌ها يك موضوع مهم ديگر است چون اگر تخصيص‌ها به سمتي باشد كه مطالبات مردم در آن سمت نيست، آشوبناكي را ريشه‌دار خواهد كرد. برخي فكر مي‌كنند با ادعاهاي خلاف واقع به آبرو و حيثيت دولت اضافه مي‌كنند. همين گزارش 5ماهه تفريغ بودجه را ببينيد. كساني فكر مي‌كردند از حيث دفاع از دولت مي‌توانند آمارهايي درباره فروش نفت بدهند. آيا آنها فكر نمي‌كنند ديوان محاسبات بر حسب وظيفه خودش گزارش مي‌دهد و معلوم مي‌شود اين حرف‌ها خلاف واقع است؟ چه كسي از اينگونه دفاعيات از دولت سود مي‌برد؟
تجربه عدم شفافيت دوره احمدي‌نژاد را
به ياد بياوريد
دكتر فرشاد مومني در پايان سخنان خود گفت: يك مساله بسيار مهم ديگر اين است كه بايد خيلي صميمانه و مشفقانه با دولت در ميان بگذاريم. زمزمه‌هايي به صورت غير رسمي شروع شده كه كساني به اسم دلسوزي مي‌خواهند دولت بودجه را بدون جداول اطلاعاتي ارايه دهد كه دعا مي‌كنم صحت نداشته باشد و فقط يك شيادي رسانه‌اي باشد. اگر كساني فكر مي‌كنند عدم شفافيت به دولت كمك مي‌كند تجربه احمدي‌نژاد در زمينه شفافيت‌گريزي چه كارنامه‌اي براي كشور رقم زد. يادمان نرفته كه او با آن اداهاي خاص خود مي‌گفت مي‌خواهم بودجه‌اي بنويسم كه در جيب جا مي‌شود. بي‌سابقه‌ترين شدت بخشي به وابستگي‌هاي ذلت‌آور به دنياي خارج را رقم زد كه در تاريخ 50 سال گذشته بي‌سابقه بود. اينها در گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس ثبت شده است. عدم شفافيت همزاد فساد است. هرگز نشده كه به اندازه دولت احمدي‌نژاد فساد مشاهده كرده باشيم. او باعث شده بود در يك فاصله 2 ساله ايران 80 رتبه در زمينه فساد سقوط كند. اينگونه مي‌خواهيد آبروي دين خدا را حفظ كنيد؟ ما شرايطي را تجربه كرديم كه فقط 7 كشور در دنيا از نظر فساد، پايين‌تر از ايران بودند. دولت محترم حواسش باشد آنهايي كه اين پوست خربزه را زير پايش مي‌اندازند، خيرخواه دولت و ملت ايران نيستند.