مشاور وزير امور اقتصادي و دارايي:
روزانه 50 ميليون نان لواش ناپديد مي‌شود
مشاور وزير امور اقتصادي و دارايي با استناد به «رصد داده‌هاي كارتخوان‌هاي هوشمند در نانوايي‌ها» خبر داده كه «روزانه ۵ هزار تن آرد يعني چيزي حدود ۵۰ ميليون قرص نان لواش در نانوايي‌ها ناپديد مي‌شود.» به گفته محمد جلال، اين ميزان آرد كه به نان تبديل مي‌شود، هر روز «صرف خوراك دام و طيور، مصرف واحدهاي صنفي و صنعتي در حوزه گندم و بخشي هم قاچاق مي‌شود.» اين مقام مسوول در وزارت اقتصاد، مستند آمارهاي خود را اينگونه بيان كرده كه «معادل‌سازي حجم آرد توزيع‌شده طي يك روز در نانوايي‌ها و مقدار نان توليد شده، مشخص شد حدود ۵ هزار تن آرد در اين بين گم شده است.» اظهارات تازه مسوول ستاد ساماندهي نان در حالي عنوان مي‌شود كه 6 ماه از آزادسازي قيمت آرد و نان تحت برنامه موسوم به «جراحي اقتصادي» مي‌گذرد و هنوز گزارش خاصي از ميزان موفقيت اين برنامه پرحاشيه ارايه نشده است. تا قبل از ارديبهشت‌ماه امسال، آرد گندم با سه نرخ متفاوت به دست شبكه‌اي از نانوايي‌ها و صنايع غذايي مي‌رسيد: نرخ اول براي نانوايي‌هاي دولتي هر كيلو 815 تومان. نرخ دوم براي نانوايي‌هاي آزادپز (فانتزي‌پزها در اين رده قرار مي‌گيرند) هر كيلو 1240 تومان و صنايع غذايي هر كيلو 2700 تومان. در سال 1401 قيمت هر كيلو گندم خريداري شده از كشاورزان، 11.5 هزار تومان تعيين شد. بنابراين دولت بايد آرد را يك‌نوزدهم ارزان‌تر از آرد با نرخ آزاد بين نانوايي‌ها توزيع مي‌كرد و مابه‌التفاوت را به صورت يارانه به مردم مي‌داد. اتفاقي كه به‌شدت «فسادزا» بود و يارانه تخصيص‌يافته براي آرد و نان در بسياري مواقع توسط دلالان بلعيده مي‌شد. به‌طور مثال، هر كيسه آرد 40 كيلويي دولتي به صورت يارانه‌اي 33 هزار تومان قيمت دارد؛ نرخي كه 20 برابر ارزان‌تر از آرد با نرخ آزاد است.
مركز پژوهش‌هاي مجلس به تازگي گزارشي از برنامه تازه دولت در حوزه آرد و نان منتشر كرده و نوشته است: «با وجود هوشمندسازي مديريت سهميه آرد براساس داده‌هاي به دست آمده از طريق كارتخوان‌هاي هوشمند، اما اين شيوه از تخصيص آرد به نانوايي‌ها با برنامه‌هاي اعلامي از سوي دولت، در قبل از پياده‌سازي طرح اصلاح نظام پرداخت يارانه نان متفاوت است.» اين گزارش مي‌افزايد: «دستكاري داده‌هاي دستگاه‌هاي كارتخوان هوشمند نيز امكان‌پذير است. اين امكان وجود دارد كه برخي از نانوايان براي اينكه نشان دهند در طول روز فروش زيادي داشته‌اند با چندين كارت بانكي اقدام به كارت كشيدن در دستگاه‌هاي كارتخوان‌هاي مستقر در نانوايي‌ها كنند و بر اين اساس سهميه آرد بيشتري نيز دريافت كنند.»
در اين مركز ثبت فروش نان غيرواقعي به وسيله جابه‌جايي كارتخوان‌ها و انتقال آن به واحد صنفي ديگر و درنتيجه توليد تراكنش‌هاي جعلي، توسط برخي نانوايان تخلفات ديگر برخي از واحدهاي نانوايي به شمار مي‌رود. به گفته مركز پژوهش‌ها، برخي از نانوايي‌ها دستگاه كارتخوان هوشمند خود را در يكي از سوپرماركت‌هاي همجوار مستقر مي‌كنند و صاحب فروشگاه نيز تراكنش‌هاي با مبالغ اندك مانند 10 يا 15 هزار تومان را با اين دستگاه انجام مي‌دهد تا دستگاه‌هاي نظارتي متوجه غيرواقعي بودن تراكنش نشوند. همچنين برخي ديگر از نانوايان در خود نانوايي با چندين كارت عابربانك اقدام به خريدهاي غيرواقعي مي‌كنند. به اين روش تراكنش‌هاي جعلي ايجاد مي‌شود و نانوايان متخلف در پوشش اين نوع مستندات جعلي، به جاي پخت نان، اقدام به عرضه آرد به خارج از شبكه مي‌كنند.