راسل بنكس، نويسنده «كلوداسپليتر» از دنيا رفت
نويسنده‌اي كه به جهان بدون برده‌داري مي‌انديشيد
گروه هنر و ادبيات|ديروز گاردين خبر داد كه راسل بنكس، نويسنده امريكايي متولد 1930 روز گذشته در شمال امريكا از دنيا رفت. دليل فوت او بيماري عنوان شده است، چراكه چند سالي را با بيماري سرطان سپري كرده بود. بنكس نويسنده رمان‌هايي چون «رنج» و «آخرت شيرين» است. او استاد بازنشسته دانشگاه پرينستون بود، درحالي در شمال ايالت نيويورك درگذشت كه چند سالي براي سرطان تحت درمان بود. جويس كارول اوتس، نويسنده مطرح امريكايي در توييتر از بنكس به عنوان يك نويسنده بزرگ و دوست محبوب ياد كرد و گفت كه او در آرامش در خانه خود درگذشت. اوتس گفت: «راسل، استعداد فوق‌العاده و قلب بزرگوارش را دوست داشتم.» رمان «كلوداسپليتر» (cloudsplitter) به عنوان مهم‌ترين اثر بنكس نام برده مي‌شود، چنانكه بعضي‌ها حتي آن را شاهكار او مي‌دانند. جويس كارول اوتس هم از اين قاعده مستثني نيست؛ او هم در اشاره به اهميت آثار بنكس به «كلوداسپليتر» اشاره مي‌كند و او را شاهكار مي‌داند، اما در عين حال اشاره مي‌كند به اينكه اين تنها كار مهم دوست محبوبش نبود و او خالق آثار خاصي است كه هر كدام‌شان به نوعي اهميت ويژه خود را دارند: «همه كارهاي جويس كارول اوتس استثنايي هستند.» در اظهارنظرهاي ديگري كه راجع به راسل بنكس شده، از «كلوداسپليتر» به عنوان اثري جاه‌طلب و به‌طور مشخص جاه‌طلبانه‌ترين رمان اين نويسنده امريكايي نام برده شده است. رماني بلند و ۷۵۰ صفحه‌اي كه به موضوع برده‌داري مي‌پردازد. در اين اثر جان براون براي آرمانش كه داشتن جامعه‌اي بدون برده‌داري است، مبارزه مي‌كند. رمان روايتگر تلاش او براي خلاص كردن سرزمين و كشورش از برده‌داري است. اين درحالي است كه موضوع برده‌داري و زندگي در كشوري كه برده‌داري در آن رواج دارد، در زمره تجربه‌هاي زيست شده راسل بنكس نيست و اساسا نمي‌تواند باشد؛ چراكه در دوره‌اي زندگي كرد و نوشت كه اساسا برده‌داري در امريكا وجود نداشت. به عبارتي قصه رمان «كلوداسپليتر» به مدت‌ها قبل از عمر بنكس بازمي‌گردد؛ اما پيداست كه ادبيات لزوما بازتاب‌دهنده تجربه‌هاي مستقيم نويسنده نيست و به گواه تاريخي كه بر ادبيات گذشته مي‌توان به صراحت گفت كه بخشي از مهم‌ترين آثار ادبي را آنهايي شامل مي‌شوند كه يا در ژانر تاريخي و با فاصله از عصر نويسنده نوشته مي‌شوند يا اساسا تجربه‌هايي است كه نويسنده از ديگران به عاريت گرفته و آن را با زبان و تخيل خود پيوند مي‌دهد. اثر موردنظر ما كه در كارنامه راسل بنكس مي‌درخشد، دقيقا يكي از همين آثار است. رمان در دوره‌اي ماقبل زيست نويسنده مي‌گذرد و چنانكه خود نيز گفته، آنچه الهام‌بخش او براي نوشتن اين اثر داستاني در ژانر تاريخي شده، زندگي در نزديكي محل دفن جان براون در شمال نيويورك بوده است. نام راسل بنكس دوباره در فهرست نامزدهاي نهايي دريافت جايزه مشهور ژوليتزر قرار گرفت. بار اول در سال 1986 به خاطر رمان «جابه‌جايي قاره‌اي» و بار ديگر در سال 1999 براي رمان «كلوداسپليتر». بنكس دريافت جايزه كتاب انيسفلد را هم در كارنامه دارد و عضو آكادمي هنر و ادبيات امريكا بوده است.