آماري در حد تلفات جنگ‌هاي اروپايي
بررسي‌هاي «اعتماد»
نشان مي‌دهد طي ۸ ماهه اول سال ۱۴۰۱ بر اثر تصادفات ۱۳ هزار و ۴۷۶ نفر
كشته شده‌اند
بهاره شبانكارئيان
در ۳۰ روز، طي آبان‌ماه امسال هزار و ۷۴۷ نفر بر اثر تصادفات كشته و ۳۴ هزار و ۵۰۷ نفر هم مصدم شده‌اند. در بررسي‌هاي «اعتماد» از آمار كشته‌شدگان و مصدومان ناشي از حوادث رانندگي ارجاعي به مراكز سازمان پزشكي قانوني طي ۸ ماهه اول سال ۱۴۰۱ نشان داده شده است؛ ۱۳ هزار و ۴۷۶ نفر كشته و ۲۶۲ هزار و ۵۲۱ نفر مصدوم شده‌اند كه ۱۸۴ هزار و ۷۹۸ نفر از مصدومان مرد و ۷۷ هزار و ۷۲۳ نفر از آنها زن بوده‌اند. اين درحالي است كه طي همين بازه زماني در سال گذشته آمار كشته‌شدگان ۱۱ هزار و ۷۶۷ نفر اعلام شده بود. اين ارقام مشخص مي‌كند آمار كشته‌شدگان تصادفات نسبت به سال گذشته ۱۴،۵درصد رشد داشته است. همچنين آمار مصدومان هم نسبت به سال گذشته ۲۱درصد رشد داشته است.
در ادامه بررسي‌هاي «اعتماد» مشخص شده است كه كشته‌شدگان ناشي از «ساير سوانح وسايل نقليه» آماري جداگانه از فوتي‌هاي مربوط به حوادث رانندگي دارند. ساير سوانح وسايل نقليه به دليل خودكشي، ديگركشي يا غيرحادثه‌اي يا در محيطي خارج از راه و جاده رخ مي‌دهد. بر اين اساس بايد اشاره كرد؛ طي ۸ ماهه اول سال جاري هزار و ۳۹۳ نفر نيز بر اثر ساير سوانح وسايل نقليه كشته شده‌اند و در آبان ماه سال جاري هم ۱۷۳ نفر با همين عنوان، جزو آمار كشته‌شدگان اعلام شده‌اند.
بيشترين آمار مرگ و مير در هشت ماهه اول امسال به ترتيب مربوط به استان‌هاي فارس (هزار و ۶۱ كشته)، تهران (هزار و ۳ كشته) و سيستانوبلوچستان (۹۲۳ كشته) مي‌شود. البته استان سيستانوبلوچستان با ۲۹ كشته بيشترين آمار كشته‌شده را در سطح «حوادث خاص» دارد. حوادث خاص شامل موارد مربوط به تعقيب و گريز، قاچاق انسان، سوخت و كالا مي‌شود. كمترين آمار مرگ و مير حوادث رانندگي نيز در هشت ماه اول امسال به ترتيب مربوط به استان‌هاي ايلام (۱۳۲ كشته)، كهگيلويه‌وبويراحمد (۱۷۴ كشته) و اردبيل (۱۸۰ كشته) مي‌شود. طبق بررسي‌هاي ديگر «اعتماد» ۶ خودرو در پرونده‌هاي پرتصادف ايران قرار دارند. پرايد (۷۰۰۰) مورد، پژو ۴۰۵ (۴۲۱۰) مورد، سمند (۱۸۰۶) مورد، پژو پارس (۱۷۲۵) مورد، پژو ۲۰۶ (۱۵۱۹) مورد و پيكان با (۱۰۰۶) مورد كه جزو آمار پرتصادف‌ترين خودروهاي ايران به حساب مي‌آيند.
هر دقيقه يك تصادف رخ مي‌دهد
طبق آمارها سالانه بيش از ۱۷ هزار نفر در جاده‌هاي كشور كشته مي‌شوند و ميزان تصادفات جادهاي در كشور ما ۲۰درصد بيشتر از استانداردهاي جهاني است.
آذرماه امسال سردار هاديانفر رييس پليس راهور فراجا درباره حوادث رانندگي گفت: «۳۴درصد تصادفات در راه‌هاي اصلي اتفاق مي‌افتد. ۷۵درصد تلفات جاني تصادفات نيز در اين مسيرها صورت مي‌گيرد. پليس مسوول پيشگيري از تصادفات نيست بلكه مسوول رسيدگي به تصادفات است. با افزايش آمار تصادفات پيش‌بيني مي‌شود تا آخر امسال ۲۰ هزار نفر جان خود را از دست بدهند.» استان فارس طي هشت ماهه اول سال ۱۴۰۰ با ۹۶۸ فوتي در صدر آمار كشته‌شدگان ناشي از حوادث رانندگي كشور قرار داشت و امسال هم در همين بازه زماني با هزار و ۶۱ كشته بالاترين آمار تلفات را در سطح كشور به خود اختصاص داده كه اين آمار ۹،۶درصد نسبت به سال گذشته در اين استان رشد داشته است. سال ۱۴۰۰ در استان فارس روزانه دو نفر بر اثر تصادفات جان خود را از دست دادند و روزي ۴۳ نفر هم مجروح شدند.
بعد از استان فارس نوبت به تهران مي‌رسد كه طي هشت‌ماهه اول سال جاري با هزار و ۳ كشته بيشترين آمار مربوط به كشته‌شدگان ناشي از حوادث رانندگي را ثبت كرده است. در تهران، طي هشت‌ماهه اول سال ۱۴۰۰ جانباختگان حوادث رانندگي ۸۲۱ نفر بوده است. اين آمار نشان مي‌دهد تصادفات در تهران نسبت به سال گذشته ۲۲،۲درصد افزايش داشته است. در تهران با حدود 9 ميليون نفر جمعيت، روزانه حدود هزار و ۷۰۰ تصادف رخ مي‌دهد. به عبارت ديگر در تهران، در هر يك دقيقه، يك تصادف اتفاق مي‌افتد. تعداد موتوسيكلت‌هاي درحال تردد در تهران معادل 4.2 ميليون دستگاه برآورد شده كه اين تعداد، تقريبا معادل تعداد خودروهاي شماره‌گذاري در تهران است. تير ماه سال جاري سرهنگ رابعه جوانبخت، كارشناس تصادفات پليس راهور تهران بزرگ اعلام كرد: «۴۳درصد از آمار متوفيان حوادث و تصادفات شهر تهران در بزرگراه‌هاي تهران اتفاق مي‌افتد. در واقع اين تصادفات جايي رخ مي‌دهند كه رانندگان احتمال حضور عابرين پياده را نمي‌دهند. عابرين پياده نبايد در بزرگراه‌ها تردد كنند اما متاسفانه آنها به صورت ناايمن تردد مي‌كنند و 43درصد تصادفات را رقم مي‌زنند. دو گروه در تصادفات تاثيرگذارند؛ كودكان و افراد ميانسال و مسن. برخي سالمندان به دليل شرايط جسمي، تعلل در حركت دارند و همين موضوع سبب حوادث مي‌شود. برخي ساعات روز، مانند صبح زود، نور و انعكاس آن‌طوري است كه عابرين به خوبي ديده نمي‌شوند. ترددهاي عرضي ناايمن، يكي از عوامل بروز تصادفات عابران پياده است. درحالي‌كه تمامي امكانات براي تردد عابر نصب و اجرا شده است. عابران پياده بايد از پل‌هاي مخصوص عابران تردد كنند. يكي از صحنه‌هاي دردناك كه بسيار ديده مي‌شود، عبور فرد پياده از عرض بزرگراه و ايجاد حوادث ناگوار است. درحالي كه در همان محل پل مكانيزه و تمامي امكانات آماده تردد عابر از پل بوده است.»
پس از فارس و تهران، سيستانوبلوچستان سومين استاني است كه در ۸ ماهه اول امسال ۹۲۳ كشته داشته است. درحالي كه سال گذشته، آمار كشته‌شدگان در اين استان، درباره زماني مشابه ۷۵۳ كشته اعلام شده بود كه اين آمار رشد ۲۲،۶درصدي كشته‌شدگان را در اين استان محروم نشان مي‌دهد. آذر ماه سال جاري، حسين مدرس استاندار سيستان و بلوچستان درباره تصادفات در اين استان گفت: «اين استان با كمترين ميزان تصادفات بيشترين تلفات را متحمل شده است. ۹۲درصد تصادفات جادهاي در استان سيستانوبلوچستان به صورت رخ به رخ و در جاده‌هاي يك بانده به وقوع پيوسته است. دوبانده شدن محور گُشت به سراوان به عنوان يك نقطه حادثه‌خير و پرترافيك از مطالبات مردم محسوب مي‌شد كه هم‌اينك زير بار ترافيكي رفته است. ۴۴درصد واژگوني خودرو و خروج از جاده‌ها، ۳۴درصد برخورد چند وسيله‌اي، هفت درصد برخورد وسيله نقليه با جاده، يك درصد برخورد وسيله نقليه با اجسام و ۱۴درصد ساير عوامل موجب بروز تصادفات جادهاي در سيستانوبلوچستان شده است.»
همچنين سرپرست اورژانس پيش بيمارستاني و مدير حوادث دانشگاه علوم پزشكي ايرانشهر در اين زمينه به «اعتماد» مي‌گويد: «همه روزه در اكثر نقاط كشور تصادفات جادهاي و درون‌شهري اتفاق مي‌افتد كه اين تصادفات در برخي استان‌هاي كشور به دليل مشكلات و مسائلي كه گاهي به خطاي انساني و در مواردي مربوط به سهل‌انگاري مسوولان مي‌شود، رخ مي‌دهد. خودروهاي ناايمن كه با كوچك‌ترين ضربه‌اي مچاله و باعث مصدوم يا كشته شدن افراد مي‌شوند در تصادفات نقش مهمي دارد. بيشترين تصادفات جادهاي استان سيستانوبلوچستان در محور ترانزيتي ايرانشهر، نيك‌شهر و چابهار است و با‌توجه به اينكه اين جاده‌ها جوابگوي حجم انبوه انواع خودروهاي سبك و سنگين نيست اين جاده‌ها معروف به جاده‌هاي مرگ هستند. در جاده‌هاي ايرانشهر، نيك‌شهر و چابهار ماهانه ده‌ها نفر كشته و زخمي مي‌شوند.»
۳ هزار و ۳۹۲ نقطه حادثه‌خيز در كشور
آبان ماه امسال، سردار حسن مومني، رييس پليس راه راهور فراجا گفت: «تعداد ۳۳۹۲ نقطه حادثه‌خيز در جاده‌هاي كشور شناسايي شده است. يك‌هزار نقطه تاكنون اصلاح شده و رفع نقاط ديگر نيز در حال انجام است. از اين تعداد نقاط حادثه‌خيز، يك‌هزار و 585 نقطه پرتصادف و يك‌هزار و 800 نقطه نيز داراي تصادف است. اولويت رفع نقاط حادثه‌خيز در جاده‌هاي پرتصادف كشور است. استان‌هاي فارس، خراسان رضوي، اصفهان، آذربايجان شرقي، كرمان و سيستانوبلوچستان، بيشترين تعداد فوتي در تصادف را دارند و تدابير ويژه‌اي در راستاي كاهش ميزان تصادفات و فوتي‌ها در اين استان‌ها انديشيده شده است. بيش از 60درصد سوانح رانندگي در 30 كيلومتري شهرها موجب شكل‌گيري پويش «60 - 30» با هدف پيشگيري و كاهش سوانح رانندگي شده كه اين مهم بايد با تعامل و هم‌افزايي حوزه راهداري و شهرداري با يك مديريت هدفمند انجام شود. طبق مصوبه كميسيون ايمني راه، 188 هزار خودرو كاميون و كاميونت كه عمر آنها بيش از پنج سال است، از ابتداي دي ماه سال جاري در راستاي كاهش تصادفات و سرعت خودروها، به حفاظ جانبي مجهز مي‌شوند و در مرحله بعدي، اين اقدام در‌خصوص تريلي‌ها، اجرايي خواهد شد. در واقع 18درصد فوتي‌هاي تصادفات جادهاي، بر اثر برخورد با خودروهاي سنگين است. بيشترين ميزان تصادفات در ساعات 16 الي 24 رخ مي‌دهد. بخشي از علت بروز تصادفات جادهاي، سرعت بالا، سبقت، توجه نكردن به جلو، خستگي و خواب‌آلودگي و بخش ديگر به ايمن نبودن خودرو و استاندارد نبودن راه‌ها مرتبط است. بيشترين آمار تصادفات منجر به فوت در سطح كشور در سال گذشته، مربوط به مهر ماه بود. همچنين حجم تصادفات منجر به فوت در گردنه زاليان در استان مركزي بسيار بالاست و در اين جاده 26 كيلومتري، در هفت ماهه نخست امسال، 31 نفر جان خود را از دست دادند و بخش عظيمي از اين حوادث ناگوار به ايمني جاده‌ها مربوط است. تعداد فوتي‌هاي امسال در جاده‌هاي اصلي استان مركزي 27درصد، بزرگراهي 25درصد و جاده‌هاي فرعي نيز 22درصد افزايش يافته است. در سال ۱۴۰۱ ميزان فوتي‌ها 21درصد و جرحي 12درصد در تصادفات درون‌شهري افزايش و در مجموع ميزان فوتي‌ها در حوزه راه و راهور 43درصد افزايش يافته است. 41درصد افزايش فوتي مربوط به عابران پياده، راكبان موتوسيكلت 40درصد و 18درصد رانندگان و سرنشينان خودرو بوده است.» سرهنگ فائزه سادات صالحي، رييس اداره تصادفات و مهندسي منطقه يك پليس راهور تهران بزرگ نيز اعلام كرده است: «يكي از دلايل اصلي تصادفات در شهر تهران، حركت نكردن بين خطوط و تغيير مسيرهاي ناگهاني است. در ماده 119 آيين‌نامه رانندگي ذكر شده كه رانندگان همواره موظف هستند در بين خطوط ترافيكي ترسيم‌شده حركت كنند و اگر قصد تغيير مسير دارند، با روشن كردن راهنما ديگر رانندگان را از تصميم خود آگاه كنند. البته برخي معابر نيز فاقد خط‌كشي هستند كه در اين شرايط تغيير مسير و انحراف به طرفين ممنوع است، مگر در شرايط نياز كه با استفاده از راهنما انجام مي‌شود. در هفت‌ماهه اول سال جاري، ۸درصد از علل اصلي تصادفات در تهران، مربوط به تغيير مسير ناگهاني بوده است. شايد اين عدد درصد بالايي نباشد اما در ميان علل اصلي تصادفات، رتبه سوم را به خود اختصاص داده است. اولين علت تغيير مسير ناگهاني، بي‌توجهي به همه مقررات رانندگي و عجله و شتاب بي‌مورد است. اين عجله در وقوع درصد قابل توجهي از تصادفات موثر است. برخي مواقع نيز موانع موجود در محورها سبب تغيير مسير مي‌شود. امكانات موجود در برخي خودروهاي روز دنيا براي جلوگيري از حوادث ترافيكي و مربوط به تغيير مسير است اما خودروهاي داخلي كشور ما مجهز به اين امكانات نيستند.»