ايران در رتبه 17 جدول‌جهاني‌آلودگي

گروه اجتماعي

ديروز ايران در جدول جهاني كشورهاي با هواي آلوده جهان، با شاخص 165، در رديف 17 جدول ايستاد و آلودگي هواي كشور در تمام ساعات روز در حدي بود كه نه تنها در به روز رساني‌هاي اين جدول در وب‌سايت Waqi.info جايگاه ايران بهبود نداشت، حتي در ساعاتي اين رتبه به دليل افزايش آلودگي كشور تنزل داشت و حوالي عصر، ايران به پانزدهمين كشور آلوده جهان تبديل شد اما ساعاتي بعد دوباره به رديف هفدهم جدول بازگشت. ديروز در آخرين به‌روزرساني اين جدول پيش از اتمام اين گزارش در ساعت 18 عصر، عربستان سعودي با شاخص 168 رتبه بدتر از ايران داشت و كشورهاي ليبريا، هند، قطر، بنگلادش، تاجيكستان، بوركينافاسو، چين، تايلند، تركيه، ميانمار، قرقيزستان، ازبكستان، قزاقستان، لائوس و مغولستان در رديف 15 كشور داراي هواي آلوده‌تر از ايران بودند. در اين جدول جهاني، شهرهاي مسجدسليمان، قزوين، تهران، نظرآباد، كرج، ورامين، شوشتر، قرچك، آبيك و نهاوند، آلوده‌ترين شهرهاي ايران با شاخص آلايندگي بالاي 151 بودند. جدول‌هاي سامانه پايش كيفي هواي كشور و شركت كنترل كيفيت هواي تهران هم ديروز گزارش‌هاي مشابه جدول جهاني كشورهاي آلوده داشتند و طبق گزارش ظهر سامانه پايش كيفي هواي كشور، ديروز 22 شهر ايران هواي در وضعيت ناسالم داشتند و شاخص آلايندگي ذرات معلق با قطر كمتر از 2.5 ميكرون در اين شهرها بالاي 150 بود. اصفهان، مباركه، كرج، ساوجبلاغ، نظرآباد، تهران، اسلامشهر، پاكدشت، ورامين، پيشوا، قرچك، اهواز، شوشتر، انديمشك، دزفول، مسجدسليمان، قزوين، آبيك، الوند، قروه، نهاوند و ملاير، 22 شهر آلوده ديروز ايران بودند و از ميان اين شهرها، مسجدسليمان، قزوين، تهران و الوند با شاخص آلايندگي بالاي 170، 4 شهر آلوده‌تر و مسجدسليمان با شاخص 187، آلوده‌ترين شهر كشور بودند. جدول‌هاي متناوبي كه سازمان حفاظت محيط زيست منتشر مي‌كند، نشان مي‌دهد كيفيت هواي آن تعداد از شهرهاي ايران كه هر ساله با خطر كاهش كيفيت هوا مواجهند، امسال به مراتب بدتر از پارسال بوده و گزارش‌هاي متناوب سازمان هوا‌شناسي هم به خصوص در نيمه دوم امسال نشان مي‌دهد كه كيفيت هواي شهرها در استان‌هاي سردسير، مناطق استخراج نفت و گاز و همچنين واقع در بستر گرفتار خشكسالي به مراتب بدتر از پارسال شده است. از ابتداي هفته جاري و در ادامه روندي از اعلام ماندگاري آلودگي هوا كه به نظر مي‌رسد پايان ناپذير است، سازمان هواشناسي در پيش‌بيني‌هاي خود از ماندگاري هواي سرد، كاهش تدريجي دما و افزايش و انباشت آلاينده‌هاي جوي به‌ويژه در مناطق پرتردد، پرجمعيت شهري و صنعتي استان تهران در روزهاي آينده خبر داد و با تاكيد بر اينكه «هواي تهران سردتر و آلوده‌تر مي‌شود» اعلام كرد كه تا پايان هفته، وضعيت هواي تهران، كرج، تبريز، قم، سمنان، اصفهان، مشهد، اراك، قزوين به وضعيت ناسالم تا بسيار ناسالم خواهد رسيد. 

پيش‌بيني‌هاي سازمان هواشناسي كشور، ديروز و در آخرين نوبت از رصد درازمدت وضعيت گردش آلاينده‌ها در هواي شهرهاي بزرگ و صنعتي با درخواست مديركل مديريت بحران استان تهران تكميل شد كه با اعلام صدور هشدار سطح نارنجي آلودگي هوا در استان، از مردم خواست از تردد غيرضرور در فضاي باز و معابر شهري تهران خودداري كنند و گفت ماندگاري هواي آلوده در شهر تهران تا پايان هفته ادامه خواهد داشت. 
 در حال حاضر كه غير از نوار جنوبي كشور، تمام مناطق با برودت هوا و كاهش دما مواجهند، متهم اصلي افزايش آلودگي در شهرها، مازوت‌سوزي نيروگاه‌هاي بخار و توليد برق و كارخانه‌هاي بزرگ از جمله كارخانه‌هاي توليد سيمان هستند اگرچه كه دولت و مسوولان برخي نهادها ادعا مي‌كنند كه مازوت‌سوزي در كشور متوقف شده يا به حداقل و صرفا براي مصرف در شرايط اضطرار كاهش يافته اما روزنامه «اعتماد» در گزارشي كه 10 آذر منتشر شد، بررسي و اعلام كرد كه برخلاف ادعاي مسوولان، مازوت‌سوزي در نيروگاه‌هاي بخار هم داير بوده و هم ادامه دارد و هم مجوز مصرف اين سوخت فسيلي، در مكاتبات رسمي مسوولان صادر شده است. در اين گزارش به تذكر محمدحسن آصفري، نماينده اراك در مجلس اشاره شده بود؛ تذكري بابت نامه‌نگاري وزير نفت با شوراي عالي امنيت ملي براي استفاده از سوخت مازوت در نيروگاه‌ها. آصفري در تذكر شفاهي خود در صحن علني مجلس از مجاز شدن استفاده از سوخت مازوت در نيروگاه‌هاي مجاور شهرها و تاثير جبران‌ناپذير مصرف اين سوخت فسيلي بر سلامت شهروندان انتقاد كرده بود. چند روز بعد از انتشار گزارش روزنامه «اعتماد» روزنامه آرمان ملي هم در گزارش ديگري ادعاي داريوش گلعلي‌زاده؛ سرپرست مركز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط زيست درباره ممنوعيت مازوت‌سوزي در تهران و مجاز بودن استفاده از نفت كوره در 14 نيروگاه بخار و بي‌اطلاعي اين سازمان از مازوت‌سوزي در باقي نيروگاه‌ها و صنايع را بررسي كرده و به نقل از گلعلي‌زاده نوشته بود: «از 16 نيروگاه بخاري در كشور 14 نيروگاه مانند نيروگاه طوس در مشهد، مفتح در همدان، سهند بناب در تبريز، ايرانشهر در سيستان و بلوچستان، شهيد منتظري در اصفهان، شهيد منتظرقائم در البرز، شهيد رجايي در قزوين و بندرعباس مازوت‌سوزي دارند. ما هيچ ‌وقت مازوت‌سوزي در كشور را تكذيب نكرديم. تنها مازوت‌سوزي در تهران را تكذيب مي‌كنيم چرا كه واقعا چنين چيزي وجود ندارد.»
حالا يا مقصر واقعي تداوم آلودگي هواي كل كشور و حتي شهرهايي مثل قروه و اروميه كه در حافظه تاريخي‌شان، واژه‌اي به عنوان «آلودگي هوا» تعريف نشده بود، مازوت است يا هر آلاينده ديگري كه دولت از آن خبر دارد اما از شهروندان پنهان مي‌كند، نظم و سامان زندگي كل كشور برهم ريخته است؛ افزايش مراجعات مبتلايان قلبي و تنفسي به مراكز اورژانس، دشواري بسياري از فعاليت‌هاي عادي و روزمره زندگي، انزواي اجباري و خانه‌نشيني تحميلي به دليل تاثيرات مرگبار و زمينگير‌كننده تنفس هواي آلوده به ذرات معلق با قطر كمتر از 2.5 ميكرون، اختلال در امور جاري كشور بر اثر تحميل دوركاري به دواير دولتي يا مدارس و مراكز آموزشي، اينها تبعات مشهود افزايش آلودگي هوا و البته بي‌تدبيري‌هاي دولت براي توقف بازتوليد آلايندگي و كاهش حد آلودگي‌هاست كه به دنبال اظهارات اخير وزير كشور و وزير آموزش و پرورش درباره چاره‌جويي‌هاي جديد به جاي غيرحضوري كردن مدارس، به نظر مي‌رسد دولت مي‌خواهد ضعف‌هاي مديريتي خود را با راهكارهاي بحراني‌تر جبران كند. در حالي كه برخي معلمان مي‌گويند بيش از 45 روز است كه نظم برگزاري كلاس‌هاي درس به شكل حضوري به دنبال شدت گرفتن آلودگي هواي شهرهاي صنعتي برهم خورده، ديروز وزير كشور از پيشنهاد جديد و تغيير شاخص‌هاي آلايندگي هوا به عنوان راهكاري جايگزين به جاي تعطيل و غيرحضوري كردن مدارس خبر داد و گفت: «تعطيلي مدارس به خاطر رفع آلودگي نيست بلكه به خاطر سلامتي فرزندان‌مان است. مصوبه‌اي وجود دارد كه در آن مشخص كرده در چه شاخصي از آلودگي مدارس بايد تعطيل باشند. گروه‌هاي اضطراري استان‌ها بر اساس همين مصوبه ناچارند تصميم بگيرند. با كمك دوستان محيط‌زيست پيشنهاد جديدي براي دولت تعيين كرده‌ايم تا اين استانداردها را كمي تغيير بدهيم تا لازم نباشد در اين شرايط مدارس‌مان را تعطيل كنيم.»
به نظر مي‌رسد اين پاسخ احمد وحيدي، جوابي به اعتراض ديروز احمد نادري؛ نماينده تهران و عضو كميسيون آموزش و تحقيقات و عضو هيات رييسه مجلس بود كه در صفحه توييتر خود در واكنش به 45 روز آموزش غيرحضوري در كشور به جاي حل مشكل آلودگي هوا نوشت: «‌آقايان تصميم‌گير اجرايي؛ تعطيلي مدارس راه‌حل درمان آلودگي هوا نيست. اين نسل دانش‌آموزان به خاطر كرونا و توهم دولت قبل در غيرحضوري كردن آموزش مدارس (كه الفباي آن را هم بلد نبود) قبلا بي‌سواد بار آمده است؛ شما به بي‌سوادي اين نسل دامن نزنيد. مدارس بايد آخرين جايي باشد كه تعطيل مي‌شود.»
احتمالا وزير آموزش و پرورش هم با اين اقدام وزير كشور همراه و موافق بوده چنانكه ديروز يوسف نوري با انتقاد از روند جاري در كشور نسبت به تعطيلي يا غيرحضوري كردن مدارس در وضعيتي كه شاخص آلاينده‌ها به بالاي 101 مي‌رسد، گفت: «اگر شاخص‌هاي جهاني كيفيت هوا را ببينيد، در كشورهاي ديگر شاخص كمتر از ۳۰۰ باشد تعطيل نمي‌كنند، اما شاخص براي تعطيلي مدارس را براي ما روي ۱۵۰ بستند و با هواي باراني و برفي هم، تعطيل مي‌كنند در حالي كه نظام براي آموزش و پرورش روزانه ۱۰۰۰ ميليارد تومان هزينه مي‌كند. البته اگر جايي جان بچه‌ها به خطر بيفتد ما خودمان پيشقدم مي‌شويم. قرار است در جلسه آتي هيات دولت پيشنهاد بدهيم اين شاخص‌هاي مرتبط با كيفيت هوا را به تعليق در بياورند و تنها اگر جايي خطرآفرين است، مناطق محدود با رعايت ضوابط و مقررات آموزش را در قالب ديگري تداوم ببخشند.»