وداع با اين چهره‌هاي سرشناس سينما

پرويز نوري

با غروب ستاره محبوب ايتاليايي جينالولو بریجیدا در اولين ماه 2022، ما را به سال قبل بازگرداند كه بسياري از چهره‌هاي سينما را از دست داديم. در اينجا نگاهي داريم به آنها كه با فيلم‌هاي‌شان هيچ‌گاه از ياد نمي‌روند.
ژان لوك گدار
فيلمساز انقلابي و راديكال فرانسوي كه موفق شد از طريق «موج نو» در دهه 1960 شكل تازه‌اي به سينما بدهد، با نخستين فيلم خود «از نفس افتاده» به شهرت زيادي رسيد. تكنيك «موج نو» در حقيقت به صورت «جامپ كات» (پرش هر صحنه به صحنه ديگر) و حركات روي دست دوربين و گفتار روي فيلم، موقعيت غيرمتعارفي بود كه فيلمسازان جوان را بدان‌سو سوق داد. گدار اغلب با استعاره و به گونه‌اي كاملا شخصي فيلم مي‌ساخت (از جمله آثار برگزيده‌اش مي‌توان «تعطيلات آخر هفته»، «زن، زن است» و «پي‌يروي ديوانه» را نام برد). او در خانه‌اش در سوييس در سن 91 سالگي درگذشت.
سيدني پوآتيه
 اولين بازيگري بود كه در سال 1964 توانست اسكار بهترين آكتور سياهپوست را به خاطر بازي در فيلم احساسي «زنبق‌هاي مزرعه» دريافت كند، ضمن آنكه از آخرين چهره‌هاي عصر طلايي هاليود هم به شمار مي‌آمد. او در ميامي (فلوريدا) در سال 1927 به دنيا آمد و در سن 94 سالگي بدرود حيات گفت. ابتدا در تئاتر سياهان نيويورك آغاز به فعاليت كرد و با فيلم «جنگل تخته سياه» (1955) وارد سينما شد. در فيلم «ستيزه‌جويان» همراه با توني كرتيس دو زنداني سياه و سفيدپوست بودند كه مي‌گريختند در حالي كه دست‌هاي‌شان به هم زنجير شده بود. پوآتيه براي بازي در اين فيلم نامزد اسكار شد. او با فيلم‌هاي ديگري چون «تقديم با عشق»، «حدس بزن چه كسي براي شام مي‌آيد» و «در گرماي شب» موقعيت فوق‌العاده‌اي در سينما احراز كرد. پوآتيه در سال 1974 از طرف ملكه اليزابت لقب شواليه گرفت.
مونيكا ويتي
 اين بازيگر مستعد ايتاليايي به وسيله فيلمساز بزرگ ميكالانجلو آنتونيوني در دهه 1960 شناسانده شد. متولد 1931 بود و در ابتداي كارش با فيلم‌هاي كمدي و سريال‌هاي تلويزيوني فعاليت‌هايش را آغاز كرد اما در سال 1960 با فيلم مهم آنتونيوني «حادثه» تبديل به ستاره‌اي بين‌المللي شد. او سپس در ديگر آثار عمده آنتونيوني ازجمله «شب» (1961) با مارچلو ماستروياني و «كسوف» (1962) با آلن دلن، جوايز متعددي گرفت كه جايزه شير طلايي بهترين بازيگر سال جشنواره فيلم ونيز يكي از آنها بود. مونيكا ويتي پس از فيلم «صحراي سرخ» (1964) در آخرين همكاري خود با آنتونيوني در فيلمي به اسم «راز و رمز اوبر وارد» (1980) ظاهر گشت. تا اوايل دهه 1990 به بازي در فيلم‌هاي مختلف ادامه داد. او در سن 90سالگي بر اثر بيماري آلزايمر در روم بدرود زندگي گفت.
آنجلا لنزبري
 ستاره ايرلندي-انگليسي در خانواده‌اي اصيل و بزرگ‌منش به سال 1925 در لندن تولد يافت و در سال 1940 به امريكا عزيمت كرد. من او را به نقش خواهر دليله (هري لامار) در فيلم «سامسون و دليله» (1948) به ياد دارم. با فيلم «چراغ گاز» (1942) آغاز به كار كرد و با همان فيلم اول نامزد اسكار شد. با آثاري چون «تابستان گرم طولاني» (1958) و «كانديداي منچوري» (1961) به محبوبيت رسيد. او حدود هشت دهه فعاليت داشت و در سال 2013 توانست اسكار افتخاري دريافت كند. لنزبري در يك سري جنايي/ پليسي به اسم «قتل، او مي‌نويسد» براي تلويزيون بازي كرد كه با توفيق فراواني روبه‌رو شد. او در سن 96سالگي از دنيا رفت.
پيتر باگدانوويچ
 كارگردان، نويسنده، بازيگر و منتقد سينما. فعاليت‌هاي هنري را با نوشتن نقد فيلم شروع كرد و پس از آن به فيلمسازي روي آورد. هنگام «جنبش هاليوود نو» دست به ساخت فيلم‌هايي بديع زد. بعد از همكاري با راجر كورمن در فيلم «فرشتگان وحشي» (1966)، نخستين فيلم خود «آخرين نمايش فيلم» را در سال 1971 عرضه كرد كه با تحسين مواجه گشت. كمدي «تازه چه خبر دكتر؟» (1972) و «ماه كاغذي» (1973) موجب اشتهار بيشتر او شد. اما زندگي به باگدانوويچ روي خوش نشان نداد و در آخر عمر ورشكست شد و مدتي در خانه كوئنتين تارانتينو سكونت داشت و در سن 82 سالگي چشم از جهان فرو بست.
جيمز كان
 اين بازيگر امريكايي با نقش‌ ساني كورلئونه از فيلم «پدر خوانده» (1972) درخشيد و نامزد اسكار نقش مكمل شد. در «پدرخوانده2» (1974) هم همان نقش را تكرار كرد. فيلم‌هاي بعدي‌اش مانند «قمارباز» (1974) و «بانوي سفر» (1975) موفقيت‌آميز بود. در سال 1990 يكي از بهترين نقش‌هاي خود را در درام «مصيبت» بازي كرد و از دهه 2000 به بعد نتوانست نقش مناسبي به دست آورد. جيمز كان در سن 82 سالگي با زندگي وداع گفت.
ري ليوتا
 ريموند الن ليوتا - بازيگر امريكايي-  در 1954 در نيوجرسي متولد شد و با فيلم «چيزهايي وحشي» (1986) خود را شناساند و نامزد جايزه گلدن‌گلوپ شد اما  نقش هنري هيل در فيلم مارتين اسكورسيزي «رفتاري خوب» (1990) سبب محبوبيت او شد. ليوتا در فيلم‌هايي چون «هانيبال» (2001)، «انفجار» (2001)، «نارك» (2002) و «قصه ازدواج» (2019) نقش‌هايي چشمگير را برعهده داشت. او در سن 67 سالگي هنگامي كه در حال بازي در فيلم «آب‌هاي خطرناك» بود، در خواب با زندگي وداع كرد.
لوييز فلچر
 تنها با بازي نقش پرستار راچه بدجنس و خبيث از فيلم «يكي از آشيانه فاخته پرواز كرد» (1976) به اوج رسيد و اسكار بهترين بازيگر سال را گرفت. نقشي كه به دليل منفي بودن هيچ بازيگري حاضر نشد بازي كند. به هنگام دريافت اسكار گفته بود: «اين طور به نظر مي‌رسد كه همه شماها بسيار از من نفرت داريد و به همين خاطر هم اين جايزه را به من داديد!» نلچر در سن 88 سالگي در خانه‌اش درگذشت.