شبيه‌سازي حمله به تايوان
رزمايش اخير چين نگراني‌ها درخصوص تشديد تنش در منطقه شرق آسيا
و استفاده پكن از گزينه نظامي براي اتحاد دوباره با تايوان را افزايش داده است
محمدحسين لطف‌الهي
وزارت دفاع تايوان اطلاعاتي منتشر كرده كه نشان مي‌دهد ارتش چين طي رزمايش اخير خود كه در فاصله كوتاهي پس از سفر رييس‌جمهور تايوان به ايالات‌متحده برگزار شد، حمله به اهدافي مهم به اين جزيره را با استفاده از جنگنده‌هايي كه ناو هواپيمابر به هوا برمي‌خيزند، شبيه‌سازي كرده است.
در اين اطلاعات اشاره‌اي به محل استقرار ناوهاي هواپيمابر چين نشده اما روزنامه گاردين نوشته است كه بررسي مسيرهاي پروازي جنگنده‌هاي چيني حاكي از آن است كه جت‌هاي چيني آب‌هاي شرق چين در حال پرواز بودند. براساس اين گزارش، جنگنده‌هاي چيني به احتمال بسيار زياد از دو ناو هواپيمابر ارتش آزاديبخش خلق چين از جمله ناو هواپيمابر شاندونگ كه هفته گذشته در حال عبور از آب‌هاي جنوب شرقي تايوان رديابي شد، به هوا برخاسته بودند.
اين رزمايش نگراني‌ها درخصوص احتمال استفاده چين از گزينه نظامي براي اتحاد دوباره با تايوان را افزايش داده و تنشها در منطقه را تشديد كرده است.
ارتش ژاپن روز دوشنبه تاييد كرد كه تعدادي از جنگنده‌هاي اين كشور در واكنش به پرواز جنگنده‌هاي چيني در شرق تايوان (منطقه‌اي در نزديكي جزاير متعلق به ژاپن) به پرواز در آمده‌اند.
رزمايش ارتش چين روز شنبه 8 آوريل و در واكنش به سفر ساي اينگ-ون، رييس‌جمهوري تايوان به ايالات‌متحده و ديدار او با كوين مك كارتي، رييس مجلس نمايندگان امريكا در شهر لس‌آنجلس برگزار شد و روز دوشنبه 10آوريل پايان يافت. پكن با هرگونه حمايت بين‌المللي از تايوان مخالف است و معتقد است كه اين جزيره كه 23 ميليون نفر جمعيت و يك سيستم سياسي دموكراتيك دارد، بخشي از خاك چين محسوب مي‌شود.
اين رزمايش سه روزه از نظر ابعاد از رزمايشي كه در واكنش به سفر نانسي پلوسي، رييس پيشين مجلس نمايندگان امريكا به تايپه، پايتخت تايوان برگزار شد و ارتش چين طي آن تعداد زيادي موشك آزمايش كرد، كوچك‌تر بود اما شبيه‌سازي حمله مستقيم به تايوان در اين رزمايش نشان مي‌دهد كه چين جدي‌تر از گذشته به استفاده از گزينه نظامي عليه تايوان فكر مي‌كند.
برمبناي داده‌هاي منتشرشده از سوي وزارت دفاع تايوان، در طول 24 ساعت منتهي به ساعت 6 بامداد روز دوشنبه به وقت محلي مجموعا 70 جنگنده و 11 ناو جنگي چين در محدوده شناسايي پدافند هوايي تايوان شناسايي شدند. محدوده شناسايي پدافند هوايي (ADIZ) محدوده‌اي است كه با اهداف دفاعي تحت نظارت راداري قرار دارد. به گفته اين وزارتخانه، هيچ‌كدام از شناورها يا جنگنده‌هاي چيني وارد حريم دريايي و هوايي تايوان نشدند اما دست‌كم نيمي از 70 جنگنده از «خط ميانه» عبور كردند. خبرگزاري آسوشيتدپرس جنگنده‌هاي عبوركننده از خط ميانه را 8 فروند جنگنده J-16، 4 فروند جنگنده J-1، 8 فروند Su-30 و تعدادي جنگنده ديگر از‌جمله جنگنده J-15 توصيف كرده است.
روز دوشنبه، در فاصله 6 صبح تا 10 صبح نيز 59 جنگنده و 11 جنگنده در محدوده شناسايي پدافند هوايي مشاهده شدند. بن لويس، تحليلگر نظامي درباره اين رزمايش مي‌گويد: «استفاده از جنگنده‌هاي J-15 و ناو هواپيمابر شاندونگ به اين معناست كه چين در حال تمرين حمله نظامي به تايوان با روش اجراي يك محاصره كامل است.» او مي‌افزايد: «من اين مساله را نوعي تشديد واكنش از سوي چين تعبير مي‌كنم، چراكه تا پيش از اين، چنين سبكي از رزمايش برگزار نشده بود و خلبانان و ناوهاي چيني فرصت يافتند تا در محلي كه ممكن است واقعا روزي درگيري اتفاق بيفتد، تمرينات خود را برگزار كنند.»
طبق گزارشي كه تلويزيون دولتي چين منتشر كرده است، يكي ديگر از اقدامات ارتش چين در اين رزمايش سه روزه، تمرين حمله موشكي از خاك چين به اهداف استراتژيك در خاك تايوان بود.
وانگ ون‌بين، سخنگوي وزارت امور خارجه چين روز دوشنبه اعلام كرد كه دو مساله استقلال تايوان و صلح در اين شبه‌جزيره هيچ‌گاه به‌طور همزمان عملي نخواهند بود و «عوامل خارجي» را مقصر اصلي تنشها برشمرد. او گفت: «اگر ما خواهان ثبات و صلح در جزيره تايوان هستيم بايد به‌شدت با هرگروه جدايي‌طلبي و استقلال‌خواهي در آنجا مقابله كنيم.»
تنشها ميان چين و تايوان به دهه‌ها قبل بازمي‌گردد. با اعلام حكومت كمونيستي در پكن از سوي مائو تسه‌تونگ جنگ داخلي در چين پايان يافت و ملي‌گرايان كومينتانگ به رهبري جيانگ جيه شي به تايوان گريختند. ملي‌گرايان چين با تشكيل حكومت جديد در تايپه روابط با پكن را قطع كردند. به گزارش يورونيوز، حكومت تايپه چند ماه بعد در سال ۱۹۵۰ به يكي از متحدان ايالات‌متحده در جريان جنگ كره تبديل شد. واشنگتن براي حمايت از متحد جديد خود ناوي را به تنگه تايوان فرستاد تا از اين جزيره در برابر حمله احتمالي چين محافظت كند. دولت مستقر در پكن در سال ۱۹۷۱ به‌طور رسمي كرسي چين در سازمان ملل متحد را كه تا پيش از آن دراختيار حكومت تايپه بود، تحويل گرفت. امريكا هشت سال بعد به‌طور رسمي روابط ديپلماتيك خود با تايوان را قطع كرد و دولت چين مستقر در پكن را به رسميت شناخت. با اين حال واشنگتن استفاده از تعبير جديدي تحت عنوان «ابهام راهبردي» را براي توصيف سياست خود در قبال تايوان آغاز كرد. امريكا به اين ترتيب متحد كليدي تايوان باقي ماند و به كمك‌هاي نظامي خود به اين جزيره ادامه داد. ساكنان تايوان در اواخر سال ۱۹۸۷ براي اولين‌بار اجازه پيدا كردند تا با سفر به چين اعضاي خانواده خود را ملاقات كنند. دولت تايوان در ۱۹۹۱ به‌طور رسمي به دوران جنگ و خصومت نظامي با پكن پايان داد. دو سال بعد گفت‌وگوهايي بين هيات‌هايي از دو طرف در سنگاپور انجام شد. با اين حال سفر رييس‌جمهوري تايوان به امريكا در سال ۱۹۹۵ واكنش تند پكن را به دنبال داشت. ارتش چين در واكنش به اين سفر آزمايش‌هايي موشكي در اطراف تايوان انجام داد. چين براي ترغيب ساكنان تايوان به تحريم اولين انتخابات رياست‌جمهوري تايوان در سال ۱۹۹۶ رزمايش‌هايي نظامي در اطراف اين جزيره انجام داد. اين راي‌گيري اولين انتخابات دموكراتيك براي گزينش رييس‌جمهوري تايوان بود. ملي‌گرايان كومينتانگ در سال ۲۰۰۰ براي اولين‌بار قدرت را در تايوان از دست دادند. به اين ترتيب روابط تجاري با پكن طي سال‌هاي بعد بهبود يافت.
در سال‌هاي بعد نيز روابط چين و تايوان با فراز و فرودهايي همراه بود. هواپيماهاي نظامي چين در سال ۲۰۲۱ صدها بار وارد حريم دفاعي تايوان شدند. جو بايدن، جانشين رييس‌جمهور چين در ماه اكتبر 2022 گفت كه كشورش در صورت حمله نظامي چين از تايوان دفاع خواهد كرد. اين سخنان كه بخشي از آن ساعاتي بعد از طرف كاخ‌سفيد تكذيب شد با سياست قديمي واشنگتن در قبال تايوان يعني «ابهام راهبردي» همخواني نداشت. رييس وقت مجلس نمايندگان امريكا در ماه آگوست سال ۲۰۲۲ در جريان سفر آسيايي خود به تايوان رفت. ارتش چين در واكنش به اين سفر رزمايش گسترده‌اي را در اطراف جزيره تايوان آغاز كرد.