ناوگان حمل و نقل عمومي نفس ندارد
ناوگان تجاري ايران فرسوده و مستهلك شده و چنانچه سياستگذاران اقدام موثري براي نوسازي بخش باري انجام ندهند، پيامدهاي اقتصادي و اجتماعي اين مساله پيچيدهتر خواهد شد. باز كردن اين گره در شرايطي سختتر ميشود كه روشهايي مانند الزام اسقاط خودروهاي باري بينتيجه ماند و نتوانست به اندازه كافي مالكان خودروهاي فرسوده ديزلي را براي بهروز رساني خودروي خود تشويق كند. ايده گواهي اسقاط خودروهاي تجاري، نه تنها نتوانست منجر به بهبود وضعيت اين حوزه شود، بلكه سرعت توليد خودروهاي تجاري را كاهش داد و موجب افت ميزان عرضه و افزايش قيمت ديزل شد.
طبق آمارهاي تجميعي حدود 70درصد از ناوگان ايران بيش از 25 سال سن دارند. اين آمار نشان ميدهد خطرات بالقوهاي حوزه تجاري را تهديد ميكند و اين عمر طولاني بر افزايش مصرف سوخت نيز اثر محسوسي دارد. در ايران علاوه بر فرسودگي ناوگان حمل و نقل عمومي، تنوع محصولات ديزلي نيز بسيار كم و از آنجا كه عمده تقاضاي بازار، تجاريهاي 40 تن و بيشتر است، فرسودگي در ديزلهاي 20 تن و پايينتر بسيار بيشتر نمود دارد. به همين ترتيب در رده 20 تن، عمدتا كمپرسيهاي بنز شناخته ميشوند كه اين خودروها طراحي 1959 ميلادياند و اساسا با متدهاي طراحي دهه 50 ميلادي ساخته شدهاند كه هيچ نسبتي با انتظارات مشتريان سال 2023 ميلادي ندارند.
نسل ديزلي عوض شده است
بنزهاي مايلر كمپرسي قديمي 240 تا 270 اسب بخار قدرت داشتند و استاندارد آلايندگي آنها حداكثر يورو 4 بود. روشن است اين قابليتها از مد افتادهاند و اساسا چنين خودروهايي اجازه تردد در كشورهاي توسعه يافته را ندارند، لذا فقدان اين محصولات در بازار تجاري احساس ميشود.
به تازگي شركت بهمن ديزل با معرفي BD300 زيرساختهاي لازم براي نوسازي اين رده باري را فراهم كرده است. محصول اين شركت با نام امپاور BD300 شناخته ميشود، برخلاف بنزهاي قديمي از استاندارد آلايندگي يورو 5 بهره ميبرد. امپاور BD300 يك موتور 6.7 ليتري توربوديزل دارد كه توانايي توليد 300 اسب بخار قدرت و 1100 نيوتن متر گشتاور را دارد.
برخلاف بنزهاي مايلر كه سيستم تكنولوژي تعليق آن مربوط به دهه 50 ميلادي است، امپاور BD300 از تكنولوژي روز دنيا استفاده كرده است. سيستم تعليق امپاور BD300 در محور جلو داراي فنر تخت چند لايه پارابوليك با كمك فنر و استابيلايزر بوده و در اكسل عقب نيز داراي سيستم تعليق بادي با 2 كيسه هوا و همچنين فنر استابيلايزر است.
مدرنسازي مهمتر از نوسازي است
خودروهاي تجاري در ايران بيش از آنكه به نوسازي نياز داشته باشند، نيازمند مدرنسازي هستند. نوسازي ميتواند تنها به معناي كاهش ميانگين عمر ناوگان باشد، اما ناوگان بيش از نوسازي به مدرنسازي و ارتقاي سطح تكنولوژي احتياج دارد چراكه سازندگان تجاري در دنيا متحول شده و بهطور كلي رويكرد خود را نسبت به استانداردهاي ساخت اين محصولات عوض كردهاند. بدين معنا كه چنانچه پيش از اين خودروسازان فقط در خودروهاي سواري بر تجهيز امكانات رفاهي، ايمني و فراغتي متمركز بودند، در دوره جديد، ديزلها نيز با آپشنهاي جديد و تكنولوژيهاي بالاي ايمني و رفاهي توليد ميشوند.
امروزه در طراحي به رفاه راننده توجه ميشود. براي مثال اگر در بنزهاي مايلر اتاق راننده، با امكانات حداقلي طراحي ميشد امروزه در ديزل 19 تني مانند BD300 به تمامي ابعاد رضايتمندي راننده توجه ميشود و امكانات رفاهي كاميون امپاور BD300 نيز شامل صندلي راننده با تعليق پنوماتيكي و قابليت تنظيم در 6 جهت، گرمكن و سردكن صندلي راننده و سيستم تهويه مطبوع، نمايشگر مالتي مديا در ميان داشبورد، سيستم صوتي، يك تخت براي استراحت در پشت صندلي راننده، كروز كنترل، كليدهاي كنترلي كروز كنترل و سيستم صوتي روي فرمان، آينههاي جانبي گرمكندار با قابليت تنظيم به صورت الكترونيكي است.
ناوگان تجاري به حمايت نياز دارد
ناوگان خودروهاي ديزلي در ايران فرسوده و مستهلك هستند. در ماههاي اخير با ورود برخي ديزلسازان به ساخت رده 19 تن و كمتر، امكان اتكا به ظرفيتهاي داخلي براي نوسازي و مدرنسازي اين ناوگان را فراهم آورده است. بنابراين با حداقل اتكا به واردات و خروج ارز ميتوان به بهبود وضعيت خودروهاي تجاري اميدوار بود، اما اين نوسازي نيازمند حمايت همهجانبه نهادهاي حاكميتي از توليد خودروهاي تجاري در كشور دارد.