زنان داعشي هلند در دادگاه
محمود فاضلي
دادگاهي در هلند به زودي راي خود را در مورد پروندههاي جنايي عليه پنج زن هلندي عضو داعش راي خواهد داد. اين عده بخشي از هفده زن هلندي هستند كه سال گذشته در دو مرحله توسط دولت هلند به همراه 39 فرزندشان از سوريه بازگردانده شدند. پيش از اين، كابينه هلند با بازگشت مظنونان تروريسم به اين كشور مخالفت كرده بود. درنهايت، معلوم شد عدم بازگشت آنها به معناي فرار زنان از مجازات است. در همين ايام حدود پانزده زن هلندي موفق شدند از اردوگاههاي بازداشت كردها فرار كنند و با فرزندان خود ناپديد شوند. پيشبيني ميشود كه برخي از آنها هماكنون در شمالغرب سوريه اقامت دارند. قضات هلندي در شهر روتردام ماه گذشته تلاشهاي زيادي براي كشف زنان هلندي كه به داعش پيوسته بودند، انجام دادند. براي قضات اين پرسشها مهم است كه چرا اين زنان به داعش پيوستند؟ چه جناياتي مرتكب شدند؟ اين زنان چقدر راديكال هستند؟ چرا يكي توبه ميكند و ديگري نه يا خيلي ديرتر؟ اين گروه، زناني هستند كه «مارك روته» نخستوزير هلند زماني گفته بود كه ترجيح ميدهند در سوريه بميرند تا به هلند بازگردند. زناني كه نتوانستند در برابر دعوت همسران خود براي پيوستن به داعش مقاومت كنند. دهها نفر از اين زنان به تروريستهاي داعش پيوستند. اين گروه خود را به هلند رسانده و دوازده نفر ديگر اواخر امسال محاكمه ميشوند. هلند از انتقال 12 زن داراي تابعيت اين كشور متهم به دستداشتن در اقدامات تروريستي و 28 كودك آنها از اردوگاههاي سوريه خبر داده و آن را بزرگترين عمليات انتقال شهروندان داعشي داراي تابعيت هلند به اين كشور خوانده بود. هلند به دليل مسائل امنيتي اطلاعات خصوصي محل نگهداري اين افراد را فاش نكرده بود. بسياري از خانوادههاي تروريستهاي داعش در اردوگاههاي سوريه بهخصوص اردوگاه الهول بهسر ميبرند كه در مناطق تحت كنترل شبهنظاميان كرد سوريه است. گفته ميشود تعدادي از زنان داعشي هلندي ديگر نميخواهند با داعش ارتباط داشته باشند و اميدوارند با شكست كامل داعش، به كشورشان بازگردانده شوند، اما برخي ديگر همچنان از پذيرش اين شكست خودداري ميكنند. نهادهاي بينالمللي اعتقاد دارند طبق كنوانسيون حقوق كودكان، هلند موظف است تمام تلاش خود را براي بازگرداندن فرزندان اعضاي هلندي داعش انجام دهد. اين كودكان در قبال آنچه والدين آنها انجام دادهاند هيچ مسووليتي ندارند. والدين، فرزندانشان را در سنين كودكي براي پيوستن به داعش به مناطق موردنظر انتقال دادهاند يا اينكه اين كودكان در آنجا متولد شدهاند. بخش عمدهاي از اين كودكان كمتر از هشت سال سن دارند. درحالي كه كشورهاي اروپايي از بيم خشم مردمي و خطر حملات تندروهاي عضو داعش، تمايل چنداني به تحويل گرفتن شهروندان داعشي خود ندارند، نهادهاي بينالمللي از دولتها، از جمله هلنديها، خواسته است تا براي بازگرداندن اين كودكان تلاش كنند. كميسر حقوقبشر شوراي اروپا در گذشته تاكيد كرده بود كه كشورهاي اروپايي بايد اولويت خود را روي بازگرداندن كودكان خارجي در اردوگاههاي شمال شرقي سوريه متمركز كنند. گروهي از منتقدان دولت هلند معتقدند «نهادهاي اجتماعي اين كشور بايد مسووليت اين افراد را برعهده بگيرد آنهم در شرايطي كه به نظر ميرسد كسي به اين كودكان اهميت نميدهد. به نفع جامعه هلند است كه به حمايت از اين كودكان بپردازد.» در سالهاي اخير تعدادي از كودكان زنان فرانسوي عضو داعش نيز كه داوطلبانه به مناطق تحت كنترل داعش در عراق و سوريه رفته و پس از شكست اين گروه در سال 2019 در اردوگاههاي داعش در
شمال شرق سوريه نگهداري ميشدند، به فرانسه بازگشته و كودكان آنها تحويل سازمانهاي كمكرساني شدند.