جان بنويل، برنده بوكر رمان تازهاي منتشر كرد
روايتگر معماي قتل دهه 50
جان بنويل در مصاحبهاي جديد از بودن در چنگ غم و اندوه سوگواري و انتشار رمان جديدش كه يك كتاب جنايي است، سخن گفته است. مهر از آيريش تايمز گزارش داد كه جان بنويل نويسنده مشهور ايرلندي ويرايش اخير كتابهاي رولد دال را شرمآور خواند. اين برنده جايزه بوكر و از نويسندگان بزرگ معاصر ايرلند كه رمانهايش هم در داخل و هم در خارج از كشور تحسين شدهاند، دارد سعي ميكند با مرگ همسرش در سال ۲۰۲۱ كنار بيايد. بنويل كه ۷۷ ساله است به خاطر ميآورد كه در سوگ همسرش از يك نوع «مه مغزي» رنج ميبرد و در ۶ ماه اول اصلا نميتوانست كار كند. او ميگويد هيچ چيز به انسان كمك نميكند از اين حالت عبور كند. در يك وضعيت بسيار عجيب زندگي ميكني؛ انگار هيچ انتظاري نداري، مثل يك خماري بيپايان. واقعا نميتواني كاري انجام دهي و اين ادامه دارد. او در مصاحبه جديد خود گفته است: من بسيار خوش شانس بودم كه تنها نبودم، به خصوص براي حضور ۲ دختر و ۲ پسرم. خوش شانستر از آن هستم كه لياقتش را داشته باشم. اين نويسنده متولد وكسفورد كه به خاطر داستانهاي شاعرانه و احساسي شهرت دارد، در سال ۲۰۰۵ براي «دريا» برنده جايزه من بوكر شد. در سالهاي اخير وي با رمانهاي جنايياش كه در دهه ۱۹۵۰ اتفاق ميافتد، موجي ايجاد كرده است. شخصيت اصلي اين رمانها دكتر كويرك يك آسيبشناس تاثيرگذار اما مسالهدار است كه سال ۲۰۱۴ مينيسريالي تلويزيوني با بازي گابريل بايرن با اقتباس از آن توليد شد. بنويل اين رمانها را با نام مستعار بنجامين بلك منتشر كرده، اما حال مدتي است با نام واقعي او منتشر ميشوند. او در جديدترين رمانش كه به تازگي با عنوان «قفل كردن» منتشر شده به موضوع غم و سوگ پرداخته و يك معماي قتل در دهه ۱۹۵۰ را در مركز داستان قرار داده كه ماجرايش با كشف جسد يك زن جوان در گاراژي در دوبلين شروع ميشود. دكتر كويرك در اين رمان در غم مرگ همسرش عزادار است و يكبار ديگر با كارآگاه استرافورد، افسر پروتستان همراه ميشود. اين شخصيت در برخي كتابهاي قبلي بنويل هم حضور داشت. آيا او از تجربه خود در سوگ همسرش در صفحات كتاب استفاده كرده است؟ اين نويسنده در پاسخ ميگويد: احتمالا اين كار را كردم. مطمئنا اكنون تجربه دست اولي از غم و اندوه دارم، چيزي كه قبلا مينوشتم، نداشتم. خلاف برخي رمانهاي جنايي معاصر كه بيشتر فاقد ظرافت ادبي هستند، «قفل كردن» به زيبايي توسط اين استاد زبان خلق شده و گاه طرح داستان در مقايسه با توصيف محيط خانه و محيطهاي كاري در ايرلند دهه ۱۹۵۰ به جايگاهي كم اهميتتري رانده ميشود. جزييات نوستالژيك اين دوره هميشه در آثار وي وجود دارد؛ سيگارهاي بلند، ليوانهاي لالهاي شكل و مسائل اجتماعي آن دوره تاريخي... عشق بنويل به داستانهاي جنايي از وقتي شروع شد كه سال ۲۰۰۳ آثار ژرژ سيمنون را خواند و تصميم گرفت خودش هم در اين ژانر بنويسد. وي در اين باره ميگويد: با خودم فرض كردم فقط يك كتاب جنايي مينويسم و تصميم گرفتم با نام مستعار بنويسم، صرفا براي جلوگيري از اين خطر كه خوانندگانم فكر كنند يك شوخي ادبي مفصل پست مدرنيستي كردهام؛ اما حال متوجه ميشوم نبايد با نام مستعار مينوشتم. او همچنين در دوران نوجواني آثار ريموند چندلر را خوانده بود و دههها پس از خلق اولين رمان «فيليپ مارلو» كه كارآگاه مشهور چندلر است، رمان جديدي نوشت. در فيلم «مارلو» كه اقتباسي از رمان سال ۲۰۱۴ او با عنوان «بلوند چشم سياه» است، ليام نيسون در نقش اصلي بازي كرده است. بنويل ميافزايد: با كتابهاي جناييام، نميدانم چه قصدي دارم يا به كجا ميروم. براي نوشتن «قفل كردن» به اعماق كشور رفتم تا كتاب را جايي تمام كنم كه هيچ چيز وجود ندارد نه كافهاي، نه رستوراني، بدون حواسپرتي. بايد شنبه آنجا را ترك ميكردم و جمعه شب به اين نتيجه رسيدم كه اين كتاب را دوست ندارم. اما بعد گفتم پايان ديگري براي آن هم هست و شنبه صبح نشستم و فصل آخر را نوشتم و حتي آن را نخواندم. فقط فرستادمش براي ناشرم. اين نويسنده در ادامه ميگويد: نكتهاي كه برايم مهم است، اين است كه نه تنها داستان جنايي بايد به خوبي نوشته شود، بلكه بايد با حس كشف ناگهاني خلق شده باشد. من اصلا براي كتابهايم برنامهريزي نميكنم و هرگز نميدانم چه اتفاقي قرار است بيفتد. اما او براي نوشتن رمانهاي غيرجنايي زمان زيادي صرف ميكند. اثر قبلياش «تكبودنها» كه سال ۲۰۲۲ منتشر شد ۶ سال طول كشيد تا به نتيجه برسد؛ اما او هر كتاب جنايياش را كه درباره گشودن راز يك قتل است در حدود ۴ ماه مينويسد. وي ميگويد وقتي اين حرف را ميزند جنايينويسان حرفهاي از او متنفر ميشوند، اما واقعيت اين است كه ژرژ سيمنون كتابهايش را در ۱۰ روز مينوشت. با اين حال او از خواندن كتابهاي خودش متنفر است و ميگويد: وقت خواندن دوباره فقط كاستيها را ميبينم، فقط شكستها، دست و پا چلفتي بازيها، خطهايي كه اشتباه كردم... براي همين طاقت خواندن كار خودم را ندارم و اين كار مرا از نظر جسمي بيمار ميكند.
بنويل نميداند اگر نمينوشت چه كار ميكرد. خلق يك كتاب جنايي جديد و چند فيلمنامه از پروژههاي فعلي اوست و اين را يك شغل كودكانه ميداند و ميگويد: نوشتن داستان كاري كودكانه است. فقط مينشيني و داستان ميسازي، مثل دوران بچگي.
امروز اين نويسنده با يكي از پسرانش در روستايي خارج از دوبلين زندگي ميكند و وقتي از او سوال ميشود آيا حس تنهايي ميكند، ترديد ميكند و در پاسخ به اينكه اگر بازنشسته شود چه كار ميكند؟ ميگويد: همسرم ميگفت نوشتن را رها ميكني، وارد سياست ميشوي و دنيا را نابود ميكني. امروز من زندگي ميكنم تا كار كنم و نميتوانم تصور كنم كه اگر اين كار را نكنم چه ميكنم.
كتاب جديد جان بنويل با عنوان «قفل كردن» توسط انتشارات فابر به قيمت ۱۶.۹۹ پوند منتشر شده است.
«كتاب شواهد» و «دريا» از جمله كتابهاي بنويل است كه به فارسي ترجمه و منتشر شدهاند.