اختلال پيام‌رسان‌هاي داخلي كمي بعد از اتصال به يكديگر
قطع چند ساعته بله، سروش و ايتا اعتراضي در پي نداشت
گروه اقتصادي| ساعت 18 روز دوشنبه يازدهم ارديبهشت مخابرات پيامي را براي همه مخاطبان خود مخابره كرد. در اين پيام ذكر شده بود «پيام‌رسان‌هاي بله، ايتا و سروش از دسترس خارج شده است.» همان زمان اعلام شد، علت قطعي اين پيام رسان‌هاي داخلي، قطعي برق مركز داده بوده است و به زودي مشكل حل مي‌شود. اما اين اتفاق نيفتاد؛ بلكه 8 صبح روز سه‌شنبه دوازدهم ارديبهشت اختلالات به طور كامل برطرف شد؛ پيام‌رسان‌هايي كه هزينه‌هاي هنگفتي براي آنها شده بود تا جاي پيام‌رسان‌هاي بين‌المللي را بگيرند. طبق داده‌هاي منتشر شده، در سال 1397 بودجه ساخت مركز داده پيام‌رسان‌هاي بومي فقط ۵ تا ٧ ميليارد تومان بود. به تعبير بهتر آن زمان براي آغاز فعاليت هر پيام‌رسان دولت 5 تا 7 ميليارد تومان هزينه كرد. اما هزينه حمايت از اپليكيشن‌هاي داخلي توسط شركت زيرساخت، بيش از ۳۰۰ ميليارد تومان بود. درنهايت نيز دولت اين بودجه را دراختيار وزارت ارتباطات قرار داد تا اين پيام‌رسان‌هاي داخلي فعال شوند. اين سياست پس از ناآرامي‌هاي اجتماعي نيمه دوم سال گذشته تشديد شد. با فيلترينگ اينستاگرام و واتس‌آپ دولت هزينه زيادي براي اين اپليكيشن‌هاي ايراني كرد تا بتواند جايگزين اپليكيشن‌هاي بين‌المللي شود، اما اين اتفاق نيفتاد، زيرا پس از قطع اين اپليكيشن‌ها هيچ خبري از اختلال در سيستم بازار و حتي سيستم سازمان‌هاي دولتي هم شنيده نشد. بر همين اساس نيز آذري جهرمي به دنبال اين اتفاق در توييتي نوشت: «اعلام شده است كه امشب پيام‌رسان‌هاي بومي با اختلال گسترده مواجهند. بررسي آماري گلايه‌هاي امشب كسب و كارهاي فضاي مجازي از قطع پيام رسان‌ها مي‌تواند معيار خوبي براي سنجش فراگيري آنها بين مردم باشد.» پيام صمدي كارشناس آي‌تي نيز در اين باره به «اعتماد» مي‌گويد: اينكه پيام‌رساني قطع شود طبيعي است. در دنيا بسياري پيام‌رسان‌ها اين اتفاق براي‌شان مي‌افتد. آنچه در دنيا به ندرت اتفاق مي‌افتد اتصال پيام‌رسان‌ها با هم است. پيام‌رساني مثل فيس‌بوك به مجموعه مرتبط خود مي‌پيوندد و نه به سيستمي كه از آن مستقل است. در اينجا دولت به دنبال اين است كه همه امور را دستوري پيش ببرد. دستور دهد پيام‌رسان‌ها ايجاد شوند، آنها در بستر ديتابيس دولت فعاليت كنند و درنهايت به هم متصل شوند. بنده شنيدم مشكل فعلي ناشي از اتصال اين پيام‌رسان‌ها بوده است. البته هنوز اطلاعات دقيقي در اين زمينه در دسترس نيست.
او مي‌افزايد: نكته مهم در جريان قطع اين پيام‌رسان‌ها اين است كه هيچ صداي اعتراضي از جايي شنيده نشد. اين سكوت نشان از مخاطبان خاص و اندك اين پيام‌رسان‌هاست. البته مقامات دولتي سخن از مشتركان 20 ميليون نفري مي‌زنند. اما از نگاه بنده اين رقم واقعي نيست، چون اصلا مشخص نيست اين عده مخاطبان فعال هستند يا نه. احتمال دارد گروهي اين پيام‌رسان‌ها را وصل كرده باشند ولي از آن استفاده نكرده باشند يا مدت كوتاهي استفاده كردند و الان آنها را غيرفعال كردند. بر همين اساس معتقدم داده‌هاي وزارت ارتباطات درمورد تعداد مخاطبان فعال دقيق نيست.
داستان اتصال پيام‌رسان‌ها
بعد از قطع پيام رسان‌ها برخي تحليلگران گفتند اين اتفاق ناشي از اتصال پيام‌رسان‌ها است. 24 اسفند 1401، وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات از اتصال پيام‌رسان‌هاي «بله» و «ايتا» به يكديگر تا پايان سال خبر مي‌دهد و مي‌گويد: «اينكه پيام‌رسان‌هاي داخلي توانسته‌اند روزانه ميزبان چند ده ميليون كاربر باشند، اتفاق بزرگي است كه ما بايد از آن حمايت كنيم كه اين مسير تداوم پيدا كند.» اما طبق معمول اين وعده دولت نيز در زمان تعيين شده محقق نشد و برخلاف ادعاي عيسي زارع‌پور، اين پيام‌رسان‌ها در ارديبهشت سال جاري متصل شدند.
پيام‌رسان‌ها وصل شدند
پيام‌رسان‌هاي بله، سروش، ايتا و بعضي پلتفرم‌هاي داخلي ديگر از ساعت ۱۸ دوشنبه يازدهم ارديبهشت ماه، به علت قطع شدن برق در يكي از مراكز داده، دچار اختلال شدند و كاربران اتصال خود را به اين پيام‌رسان‌ها از دست دادند. طبق گفته مدير روابط عمومي وزارت ارتباطات، اين قطعي برق پنج دقيقه به طول انجاميد و بعد از وصل شدن، تيم‌هاي فني راه‌اندازي مجدد سرويس‌ها را در دستور كار قرار دادند. به گفته احسان خراميد، وزير ارتباطات نيز در محل ديتاسنتر حضور پيدا كرد و از نزديك بر عمليات فني تيم‌هاي مستقر نظارت داشت. از اواخر شب گذشته، به‌تدريج پيام‌رسان‌ها وصل شدند و اكنون بدون مشكل در حال ارايه خدمات به كاربران هستند.
گفته مي‌شود مركز داده يا ديتاسنتر، تاسيساتي است كه خدمات فناوري اطلاعات، تجهيزات ذخيره‌سازي، پردازش، انتشار داده، همچنين نرم‌افزارهاي كاربردي را متمركز مي‌كند و دراختيار شركت‌ها قرار مي‌دهد.