رفيق روز جنگ شريك روز صلح
روساي جمهور ايران و سوريه برنامه جامع همكاري‌هاي راهبردي و بلندمدت دو كشور را امضا كردند
گروه ديپلماسي
چهارشنبه ۱۳ ارديبهشت، قصر الشعب؛ بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه دقايقي قبل از ورود ابراهيم رييسي، رييس‌جمهور جمهوري اسلامي ايران وارد محوطه بيروني قصر شده و منتظر ماند تا مراسم استقبال رسمي از مهمان ايراني آغاز شود. ابراهيم رييسي، نخستين رييس‌جمهور ايران كه در 14 سال گذشته به سوريه سفر كرده رياست هيات عاليرتبه سياسي و اقتصادي را برعهده دارد.
در مراسم استقبال رسمي در قصر الشعب ابتدا سرود ملي دو كشور نواخته شد و پس از اينكه روساي جمهور از يگان تشريفات سان ديدند، ابراهيم رييسي و بشار اسد، مقامات عاليرتبه همراه را به يكديگر معرفي كردند. پس از مراسم استقبال رسمي نشست مشترك هيات‌هاي عاليرتبه دو كشور به رياست روساي جمهور برگزار شد.
رابطه ايران و سوريه يك رابطه معمولي نيست
به گزارش سايت رياست‌جمهوري ايران، ابراهيم رييسي پيش از ترك تهران در گفت‌وگويي با خبرنگاران درباره برنامه‌ها و اهداف اين سفر، با اشاره به اينكه اين سفر به دعوت آقاي بشار اسد رييس‌جمهور محترم كشور سوريه و در راستاي روابط راهبردي ايران و سوريه انجام مي‌شود، گفت: امروز در منطقه براي همه روشن است كه جمهوري اسلامي ايران ستون مستحكمي به حساب مي‌آيد كه همه مي‌توانند به اين ستون مستحكم اعتماد كنند و مواضع و جايگاه جمهوري اسلامي به عنوان يك بازيگر اصلي و موثر در تحولات منطقه محسوب مي‌شود. اراده دو كشور ايران و سوريه بر توسعه روابط است و زمينه‌هاي بسياري براي گسترش همكاري‌ها وجود دارد. ما در گفت‌وگوهاي خود تسريع در اجراي توافقنامه‌هاي ميان دو كشور را دنبال مي‌كنيم و مطمئن هستم كه گسترش روابط ميان تهران و دمشق به نفع دو ملت و منطقه خواهد بود. همه بايد به حاكميت و تماميت ارضي سوريه احترام بگذارند. تثبيت و ارتقاي امنيت در منطقه در گرو آن است كه دولت سوريه بتواند حاكميت خود را به شكل موثر بر تمام نقاط اين كشور اعمال كند. رييسي با اشاره به اينكه رابطه ما با سوريه امروز يك رابطه معمولي نيست، گفت: «روابط ايران و سوريه يك روابط كاملا راهبردي است. دشمنان بسيار سعي كردند سوريه را تجزيه كرده و روابط دمشق با كشورهاي منطقه را تخطئه كنند. گروه‌هاي دست‌ساخته امريكا مثل داعش و ديگر گروهك‌هاي تكفيري، با قتل و خونريزي و بلوا در سوريه و منطقه آشوب ايجاد كرده و جنايات بسياري كردند، اما گروه‌هاي مقاومت و مردم مقاوم سوريه و شخص آقاي بشار اسد و دولت سوريه نشان دادند كه بناي مقاومت دارند و در مقابل هجمه‌ها مقاوم هستند. حقيقتا بر هيچ‌كس پوشيده نيست كه آنچه گروه‌هاي مقاومت، حزب‌الله لبنان، نيروهاي مستشاري جمهوري اسلامي و شخص حاج قاسم سليماني در سوريه انجام دادند، نقش بسزايي در ايجاد امنيت امروز، نه فقط در سوريه بلكه در منطقه دارد.»
حقانيت جايگاه ايران و سوريه اثبات شد
ابراهيم رييسي بعد از ظهر روز چهارشنبه در نشست مشترك هيات‌هاي عاليرتبه ايران و سوريه كه به رياست او و رييس‌جمهور سوريه برگزار شد، ضمن ابراز خرسندي از پيروزي دولت و ملت سوريه و جبهه مقاومت در برابر تروريسم و عبور از دوران سخت، گفت: تغييرات منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي بسيار، نتوانسته بر روابط برادرانه دو كشور تاثير بگذارد. روابط ايران و سوريه با خون شهداي عزيز ما به خصوص شهيد حاج قاسم سليماني گره خورده و اين اسم رمز پايداري و استحكام روابط دو كشور است. دولت و ملت سوريه دشواري‌ها و مشكلات بزرگي را پشت سر گذاشتند و امروز مي‌توانيم، بگوييم كه شما اين مشكلات را پشت سر گذاشتيد و با وجود تهديدها و تحريم‌هايي كه عليه شما تحميل شد، توانستيد پيروز شويد. امروز حقانيت جايگاه ايران و سوريه، انطباق اين مسير با عقلانيت و مقاومت و ايستادگي كاملا اثبات شده و جواب داده و كساني كه تا ديروز نسبت به موضع و جايگاه سياسي و نظرات و ديدگا‌ه‌هاي ايران درباره سوريه ترديد داشتند، متقاعد شده‌اند كه اين موضع، بحق و عادلانه بوده است. جمهوري اسلامي همانطور كه در مبارزه با تروريسم در كنار دولت و ملت سوريه ايستاد، در عرصه آباداني و پيشرفت نيز در كنار برادران سوري خود خواهد ماند.
كمك‌هاي برادران ايراني را فراموش نمي‌كنيم
بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه نيز در اين نشست، با قدرداني از مواضع و حمايت‌هاي جمهوري اسلامي از دولت و ملت سوريه در روزهاي سخت و بحراني اين كشور گفت: دولت و ملت سوريه محبت‌‌ها و كمك‌هاي برادران ايراني خود را فراموش نخواهند كرد. ما خواستار نقش‌آفريني بيشتر جمهوري اسلامي ايران در برقراري صلح و امنيت پايدار در سوريه و حضور موثر در بازسازي مناطق جنگ‌زده هستيم. روابط سوريه و ايران، روابط غني و مملو از تجارب است؛ به اين دليل كه حتي در دوره‌هاي سخت و دشوار هم با وجود توفان‌هاي شديد سياسي و امنيتي در منطقه خاورميانه، روابط با ثبات و پايداري بوده است.
امضاي برنامه جامع و اسناد همكاري دو كشور
ابراهيم رييسي و بشار اسد، بعد از ظهر روز گذشته در ادامه رايزني‌ها در قصر الشعب، برنامه جامع همكاري‌هاي راهبردي و بلندمدت ايران و سوريه در حوزه‌هاي مختلف را امضا كردند. همچنين مقامات ارشد ايران و سوريه در حضور رييسي و بشار اسد، ۱۴ سند همكاري بين دو كشور در حوزه‌هاي همكاري‌هاي تجاري، نفت و انرژي، فني- مهندسي، مسكن، حمل‌ونقل ريلي و هوايي، مناطق آزاد و بخش خصوصي، ارتباطات و فناوري و زلزله و امدادرساني و تسهيل امور زيارتي را به امضا رساندند. اين اسناد توسط وزراي خارجه، راه و شهرسازي، اقتصاد، نفت و ارتباطات و فناوري اطلاعات با همتايان سوري آنها امضا شد.
هدف ايران حضور فعال اقتصادي در ساحل مديترانه است
در حالي كه نخستين سفر رييس‌جمهور ايران به سوريه در 14 سال گذشته آن‌هم در فضاي تحولات جديد منطقه‌اي پيام سياسي خاص خود را دارد اما با توجه به عبور سوريه از بحران نظامي و امنيتي و تمايل كشورهاي عربي براي عادي‌سازي رابطه با دمشق، مساله بازسازي سوريه و مشاركت كشورها در سوريه پسابحران جنبه جدي‌تري به خود گرفته است. در نتيجه اين فضا، سفر رييسي به سوريه ابعاد اقتصادي هم پيدا كرده كه اتفاقا از سوي چهره‌هاي دولتي و رسانه‌هاي نزديك به دولت هم پررنگ‌تر شده است.
به عنوان نمونه محمد جمشيدي، معاون سياسي دفتر رييس‌جمهور كه در اين سفر او را همراهي مي‌كند درباره اهداف اقتصادي مدنظر ايران در توسعه همكاري با سوريه پسابحران گفت: «اساسا رويكرد دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت آقاي رييسي اين است كه مولفه‌هاي قدرت جمهوري اسلامي ايران را حفظ كند و بر ابعاد آن بيفزايد، يعني ايران را قوي‌تر كند. در دوره‌هاي گذشته برخي دولت‌ها بر اين باور بودند براي اينكه بتوانند يك امتياز اقتصادي بگيرند بايد امتياز ژئوپليتيكي دهند، يعني قدرت منطقه‌اي ايران را واگذار كنند تا بتوانند يك امتياز اقتصادي بگيرند. دولت آقاي رييسي چنين باوري ندارد و در واقع اعتقاد دارد كه بايد همه مولفه‌هاي قدرت را همزمان حفظ كرد و تنها راه موفقيت همين است. بر اين اساس، در عين اينكه قدرت راهبردي و منطقه‌اي و مقاومت را حفظ خواهيم كرد و به آن پايبند و متعهد هستيم به سمت تقويت همكاري‌هاي اقتصادي حركت مي‌كنيم؛ كاري كه جمهوري اسلامي ايران در سوريه دنبال مي‌كند اين است كه حضور اقتصادي و نقش‌آفريني اقتصادي خود را فعال‌تر كند. متاسفانه در دوره گذشته به‌خاطر اينكه تمايلي به اين رويكرد در سياست خارجي وجود نداشت، عملا همكاري اقتصادي هم به‌صورت معني‌دار پيگيري نمي‌شد. به دنبال اين هستيم كه همكاري‌هاي اقتصادي پايداري در سوريه ايجاد كنيم، به‌طوري كه بتوانيم در نهايت در ساحل مديترانه حضور فعال اقتصادي داشته باشيم.» همزمان با پررنگ‌شدن بحث‌هاي اقتصادي در نقشه راه توسعه همكاري ايران و سوريه پسابحران، اظهارنظري از حشمت‌الله فلاحت‌پيشه، رييس پيشين كميسيون امنيت ملي مجلس شوراي اسلامي هم حاشيه‌هاي فراواني به دنبال داشته است. حشمت‌الله فلاحت‌پيشه روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با «تجارت‌نيوز» گفته بود كه سوريه ۳۰ ميليارد دلار بدهي به ايران دارد و اميدوار هستم كه تكليف اين بدهي در سفر روز چهارشنبه ابراهيم رييسي به دمشق مشخص شود. فلاحت‌پيشه در بخش‌هاي ديگري از سخنانش تاكيد كرده بود كه روسيه طلب خود را از سوريه گرفته است، اما ايران نه.
رابطه بي‌رقيب ايران و سوريه
نخستين سفر رييس‌جمهور ايران به سوريه در 14 سال گذشته با واكنش‌هاي بسياري روبرو شد. از جمله روزنامه لبناني البناء در اين باره نوشت: «سفر سيد ابراهيم رييسي به دمشق تاريخي است و با اين سفر فضاي بهبودي سوريه تكميل خواهد شد زيرا فضاهاي به وجود آمده نشان مي‌دهد كه در روند بازگشت روابط كشورهاي عربي و سوريه و روابط راهبردي ميان تهران و دمشق هيچ‌گونه رقابتي وجود ندارد. در اين سفر به بخش اقتصادي و مشخصا مساله انرژي اهميت زيادي داده شد.» به گزارش سايت الف، خبرگزاري آسوشيتدپرس نيز در گزارشي در اين باره اين ديدار را «غيرمعمول و استثنايي» تلقي كرده و نوشت: «ابراهيم رييسي، رييس‌جمهور ايران روز چهارشنبه در دمشق با بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه به منظور تقويت همكاري‌ها ميان اين دو متحد منطقه‌اي ديدار كرد. ايران در سال‌هاي جنگ داخلي در سوريه به اين كشور مستشار نظامي اعزام كرده بود. سفر رييسي به سوريه همزمان با تلاش كشورهاي عربي براي ازسرگيري روابط با سوريه و توافق اخير تهران-رياض براي ازسرگيري روابط ديپلماتيك انجام مي‌شود. آشتي دوباره ايران و عربستان سعودي احتمالا تاثير مثبتي روي كشورهاي منطقه از جمله سوريه خواهد داشت كه محل جنگ‌هاي نيابتي دو كشور بوده است.» پايگاه خبري المانيتور نيز با مورد توجه قرار دادن سفر يك رييس‌جمهور ايران به سوريه پس از گذشت بيش از يك دهه، نوشت: «انتظار مي‌رود با ورود سوريه به دوران بازسازي خسارات پس از جنگ‌هاي داخلي، دو كشور به منظور نشان دادن دوستي، توافق‌هاي اقتصادي متعددي امضا كنند. ديدار اسد و ريسي در برهه‌اي حياتي، پس از برقراري دوباره روابط ايران و عربستان سعودي در ماه مارس و در بحبوحه پيوستن دوباره دمشق به جهان عرب انجام مي‌شود. ايران دهه‌هاست كه يك حامي قوي براي حكومت سوريه بوده است و برخي تحولات منطقه‌اي مهم همزمان با سفر رييسي در حال رخ دادن است.» شبكه الجزيره نيز با اشاره به اينكه سفر رييسي به سوريه «يك موفقيت راهبردي» تلقي شده است، با اشاره به مدت زمان اين سفر و استقبال رسمي از رييس‌جمهور ايران نوشت: «تهران پس از حمايت از اسد در دوران جنگ سوريه، حالا به دنبال جايگاهي مستحكم‌تر در آينده اقتصادي اين كشور است و مي‌خواهد با توسعه تجارت با اين كشور، راهگشاي شركت‌هاي دولتي و خصوصي‌اش به آن باشد.» روزنامه فايننشال‌تايمز با پرداختن به سفر سيدابراهيم رييسي به سوريه نوشت: «يك تحليلگر سياسي مستقر در تهران معتقد است كه سفر رييسي نمايش قدرت براي انتقال اين پيام است كه ما توانستيم اسد را در قدرت نگه داريم و قصد داريم حضور پررنگ در منطقه را حفظ كنيم. ايران مي‌خواهد در دوران صلح هم دست بالا داشته باشد. حمايت‌هاي مالي و نظامي تهران از رييس‌جمهور سوريه پيوند سوريه را با جمهوري اسلامي ايران كه از سال ۱۹۷۹ متحد آن است، تقويت كرد. اسد توانست با حمايت روسيه و ايران كنترل بيشتر كشور را به دست بگيرد، با اين وجود، تعدادي از نيروهاي مخالف مسلح كنترل بر نواحي شمال غرب سوريه را حفظ كردند.»