نخستين گام‌ها براي بازسازي مجدد روابط امريكا و چين
سفير ايالات متحده در پكن در ديدار با وزير خارجه چين بر ضرورت حفظ خطوط ارتباطي در سطوح عالي تاكيد كرد
گروه جهان
مقام‌هاي ارشد ايالات متحده و چين روز دوشنبه در شرايطي درباره اهميت باثبات‌سازي روابط دوجانبه گفت‌وگو كردند كه در ماه‌هاي اخير مجموعه‌اي از اتفاقات تلاش‌هاي دو طرف براي ترميم روابط را از مسير خود منحرف كرده بود.
اين اولين ديدار رسمي و علني ميان چين گانگ، وزير امور خارجه چين و نيكلاس برنز، سفير ايالات متحده در چين از زمان ساقط كردن بالن‌هاي چيني در حريم هوايي ايالات متحده در فوريه 2023 به حساب مي‌آيد. امريكا مدعي بود اين بالن‌ها براي جاسوسي و طي يك اقدام از پيش برنامه‌ريزي‌شده وارد حريم هوايي ايالات متحده شده بودند و چين تاكيد داشت آنها بالن‌هايي غيرنظامي هستند كه كاربرد تحقيقاتي دارند و به‌طور اتفاقي از حريم هوايي ايالات متحده سر در آورده‌اند.
از زمان سفر نانسي پلوسي، رييس وقت مجلس نمايندگان ايالات متحده به تايوان در آگوست 2022 دولت چين تعدادي از كانال‌هاي همكاري با واشنگتن را مسدود كرده بود. اين تنش‌ها در نوامبر 2022 پس از ديدار جو بايدن رييس‌جمهور ايالات متحده با شي جين‌پينگ، رييس‌جمهور چين در حاشيه نشست گروه 20 در اندونزي تا حدي كاهش يافت و دو طرف متعهد به ارتقاي همكاري‌ها شدند اما پس از ساقط كردن بالن‌هاي چيني از سوي ايالات متحده روابط پكن و واشنگتن رو به سردي گراييد.
در پي اين اتفاق، آنتوني بلينكن وزير امور خارجه ايالات متحده سفر از پيش‌برنامه‌ريزي‌شده خود به چين را لغو كرد و پكن هم تصميم گرفت درخواست امريكايي‌ها براي گفت‌وگوي تلفني ميان لويد آستين و وي فنگه وزراي دفاع دو كشور را رد كند.
نيكلاس برنز پس از ديدار با چين گانگ در توييتر نوشت: «ما درباره چالش‌هايي كه در روابط ايالات متحده و چين وجود دارد و همچنين ضرروت بازگرداندن ثبات به همكاري‌ها و افزايش ارتباطات و گفت‌وگوها در سطوح عالي صحبت كرديم.»
بر اساس بيانيه‌اي كه وزارت امور خارجه چين منتشر كرده چين گانگ در طول اين نشست اعلام كرد «مجموعه‌اي از سخنان و رفتارهاي نادرست» از سوي ايالات متحده روابط بين دو ابرقدرت را به‌شدت سرد كرده و در حال حاضر اولويت اصلي «با ثبات‌سازي روابط ايالات متحده و چين، جلوگيري از افتادن روابط در يك مارپيچ نزولي و ممانعت از بروز هرگونه اتفاق ناخواسته ميان دو كشور است.»
وزير خارجه چين از امريكا خواسته است «تضعيف حاكميت، امنيت و منافع» چين را به ويژه در مساله تايوان متوقف كند. او همچنين از واشنگتن درخواست كرده تا «اتفاقات ناخواسته» در روابط دوجانبه را به شيوه‌اي «آرام، حرفه‌اي و عملگرايانه» مديريت كند.
آنتوني بلينكن، وزير امور خارجه ايالات متحده هفته گذشته ابراز اميدواري كرده بود كه بتواند بار ديگر براي سفر به چين برنامه‌ريزي كند. او همچنين بازسازي خطوط ارتباطي منظم در تمامي سطوح ميان دولت‌هاي ايالات متحده و چين را بسيار حائز اهميت دانست.
پس از گفت‌وگوي سفير ايالات متحده در چين با وزير امور خارجه چين، امريكايي‌ها اميدوارند ماه آينده ديدار و گفت‌وگويي ميان وزراي دفاع دو كشور شكل گيرد.
پائول هينل، مدير پيشين بخش چين در شوراي امنيت ملي ايالات متحده در دوره رياست‌جمهوري جرج بوش و باراك اوباما در اين باره مي‌گويد: «صرف برگزاري ملاقات و گفت‌وگو ميان سفير ايالات متحده و وزير امور خارجه چين يك نشانه مثبت است.» او مي‌افزايد: «گفت‌وگو با سفير امريكا يك مزيت براي وزير خارجه چين در سفر به اروپا محسوب مي‌شود و مي‌تواند پاسخي به مطالبه اروپايي‌ها براي ميانجي‌گري و مديريت تنش در روابط چين و امريكا باشد.»
يكي از مهم‌ترين محورهاي اختلافات امريكا و چين مساله تايوان است. چين تايوان را بخشي از قلمرو و يكي از استان‌هاي جداشده خود در زمان جنگ داخلي سال ۱۹۴۹ مي‌داند و بارها تهديد كرده است كه در صورت لزوم با استفاده از نيروي نظامي آن را پس خواهد گرفت.
اين در حالي است كه كشورهاي غربي، به خصوص ايالات متحده و اعضاي اتحاديه اروپا بارها بر اهميت تايوان از نظر استراتژيك و تجاري تاكيد و هرگونه اقدام نظامي از سوي چين عليه اين جزيره خودمختار را به عنوان رويكردي غيرقابل تحمل محكوم كرده‌اند.
ارتش چين اوايل آوريل در واكنش به ديدار كوين مك كارتي، رييس مجلس نمايندگان امريكا و تساي اينگ ون، رييس‌جمهور تايوان در ايالات متحده، مانورهاي بزرگ و كم‌سابقه‌اي را به مدت سه روز در اطراف آب‌هاي جزيره برگزار كرد. در پي برگزاري اين مانورها، اتحاديه اروپا، ايالات متحده و گروه ۷ بلافاصله به پكن هشدار دادند و از اين كشور خواستند تا وضعيت موجود در تنگه تايوان را كه اين جزيره را از سرزمين اصلي چين جدا مي‌سازد، حفظ كند. چين از روابط نزديك ميان مقامات تايواني و برخي كشورهاي غربي، به ويژه ايالات متحده طي سال‌هاي اخير به‌شدت خشمگين است و اين نوع روابط را تهديدي براي تماميت ارضي خود مي‌داند.