گزارش ميداني «اعتماد» از نخستين سالگرد قربانيان فاجعه ساختمان متروپل
كه ۴۳ نفر زير آوارهاي آن مدفون شدند
سال سیاه متروپل
گروه اجتماعي
خيابان اميري آبادان؛ روز سه‌شنبه دوم خرداد، ساعت 30: 12 دقيقه كه مي‌شود، صداي ضجه خانواده‌هاي داغدار و كل زدن زن‌ها، فضا را به لرزه درمي‌آورد.
مادران داغدار، مويه‌كنان در حالي كه عكس عزيزان‌شان را بلند كرده‌اند و به سوي ويرانه‌هاي ساختمان متروپل سرازير مي‌شوند. بر سر و سينه مي‌كوبند و فرياد مي‌زنند: «شهدا زير خاكن، متهمان آزادن»، «بگو برادرم كو، اين گل پرپرم كو...»
اولين سالگرد قربانيان فاجعه ساختمان متروپل است كه ظهر دوم خرداد پارسال فروريخت و ۴۳ نفر زير آوارهاي آن مدفون شدند و ۱۳ نفر هم مصدوم.
بسياري از مردم آبادان از ساعت‌ها قبل براي عزاداري و همدردي با خانواده‌هاي كشته‌شدگان، به خيابان اميري آمده‌اند. ولي نيروهاي امنيتي و يگان ويژه از اوايل صبح، اطراف ساختمان متروپل را مسدود كرده‌اند و اجازه تجمع نمي‌دهند.
خانواده جليليان اولين خانواده از كشته‌شدگان حادثه هستند كه براي برگزار كردن مراسم به ساختمان متروپل آمدند ولي آنها هم با مانع مواجه شدند.
فوزي جليليان، صاحب يك آبميوه‌فروشي در برج متروپل، 2پسرش آرين و عرفان و برادرزاده‌اش حميدرضا هم جزو قربانيان متروپل بودند. پيكرشان يك هفته بعد از فاجعه پيدا شد. مردم، ندا جليليان، مادر خانواده را داغدارترين زن فاجعه متروپل ناميدند. او امروز، نسبت به برخورد پليس اعتراض كرد و گفت كه كمترين انتظار خانواده‌ها از مسوولان اين بود كه اجازه بدهند در محل حادثه مراسم يادبود و عزاداري برگزار كنند.
خانواده ناصر مطوري، همسر دانيال خسروي، خانواده ناديا كعبي، خانواده مريم قرباني و رامين معصومي و مادر آرمان قيصري هم به عزاداران پيوستند و بعد كم‌كم ساير خانواده‌ها هم با چهره‌هاي اشك‌آلود حضور يافتند. با بيشتر شدن جمعيت خانواده‌هاي كشته‌شدگان و مردم، از ساعت 30: 12 دقيقه به بعد ديگر نيروهاي امنيتي راه را بر عزاداران باز كردند.
آبادان دلش گرفته
ديواره آبي رنگي كه دورتادور، ويرانه‌هاي متروپل را احاطه كرده، پر از بنرها و عكس‌هاي جانباختگان حادثه است. ساعت نزديك يك ظهر، دماي هوا در آبادان ۴۲ درجه را نشان مي‌دهد. هوا اما گرم‌تر احساس مي‌شود و برخي از عزاداران از شدت گرما از حال رفته‌اند.
حالا ديگر دسته عزاداري و سينه‌زني مردانه هم آمده است. خيابان متروپل پذيراي صدها نفر از مردم عزادار است. صداي سنج و دمام بلند مي‌شود و عزاداران با فرياد «اي وا ويلا عزا و ماتمه»، «السلام بر شهدا»، «آبادان دلش گرفته» با قدم‌هاي آرام از ساختمان متروپل فاصله مي‌گيرند و وارد يكي از خيابان‌‌هاي فرعي پشت اين ساختمان مي‌شوند و بعد از نيم ساعت ختم مراسم را اعلام مي‌كنند. بنرهايي كه در خيابان نصب شده مراسم عزاداري در ساعت ۱۹-۱۷ امروز در آرامستان «بهشت رضا» آبادان را هم اعلام كرده‌اند.
سوگواري در بهشت رضا
«بهشت رضا» آبادان، در ميانه هفته، پذيراي جمعيت زيادي از مردمي است كه براي سوگواري قربانيان متروپل گرد آمده‌اند. خانواده‌هاي عزادار متروپل مراسمي را ساعت ۱۷ روز سه‌شنبه در آرامستان شهر برگزار كردند كه آباداني‌هاي بسياري در آن مشاركت كردند. حدود ۲۰ نفر از جانباختگان متروپل در اين آرامستان به خاك سپرده شده‌اند. روي همه مزارها سبدهاي گل و خنچه‌هاي خرما چيده شده. دسته‌هاي عزاداري گروه گروه در «بهشت رضا» به راه افتاده‌اند. دسته سينه‌زني كه دست‌هاشان را به كمر همديگر قلاب كرده‌اند، سوگواري مخصوص آباداني‌ها را همراه با نواي سنج و دمام به‌جا مي‌آورند و دوباره شيون مي‌كنند: «اي واويلا عزا و ماتمه»، «فرياد يا محمدا...»
همسايه‌هاي متروپل همچنان بلاتكليفند
خيابان اميري، محل ساختمان متروپل، براي انجام عمليات آواربرداري چندين ماه مسدود بود كه نارضايتي اهالي و كسبه را به همراه داشت. اين خيابان كه يكي از شريان‌هاي مركز شهر آبادان است، بالاخره پيش از تعطيلات نوروز بازگشايي شد. حالا اهالي اين خيابان مي‌گويند كه مسوولان شهري چند روز مانده به سالگرد متروپل يك «شوي تبليغاتي» به نمايش گذاشته‌اند. كوچه‌هاي اطراف بدون اينكه زيرسازي شده باشد روكش آسفالت شده و كارگران هلدينگ عبدالباقي نيز كه در حال كار در ساختمان مخروبه بوده و مشغول درآوردن آهن‌هاي ساختمان بودند، به‌طور ناگهاني از 2 روز پيش ناپديد شده‌اند.
اهالي متروپل و آنهايي كه خانه‌هاي‌شان را براي آواربرداري خالي كرده بودند، بعد از يك سال هنوز بلاتكليف هستند و هيچ مسوولي پاسخ آنها و خسارت‌هاي بي‌شماري كه متحمل شده‌اند را نداده است. مجيد موگويي يكي از ساكنان همين خيابان مي‌گويد: «اهالي تاكنون هيچ خسارتي نه از بيمه و نه از سازمان‌ها دريافت نكرده‌اند و همه پيگيري‌ها تاكنون بي‌نتيجه مانده است. بيمه تنها 80 درصد خسارت به ساختمان‌هاي تخريب‌شده را آن‌هم با نرخ پارسال پرداخت مي‌كند. البته وعده‌هاي هر ماه بيمه بعد از يك سال هنوز عملي نشده و خسارتي از آن هم دريافت نكرديم.
او مي‌گويد: مسوولان براي اسكان ساكنان ساختمان‌هاي تخريب‌شده، وعده‌هاي زيادي دادند كه هيچ‌كدام محقق نشد و منطقه آزاد و شهرداري آبادان اسكان اهالي را برعهده نگرفتند و ما مجبور شديم هزينه اجاره را تامين كنيم. اكنون نيز خودمان با هزينه شخصي در حال تعمير خانه‌هاي‌مان هستيم اما پول كم آورديم و منتظر پرداخت خسارت بيمه هستيم.
پرونده حقوقي ۸۰ درصد پيشرفت دارد
متروپل، ساختمان نيمه‌كاره 12 طبقه، از پروژه‌هاي هلدينگ خانوادگي عبدالباقي با مديريت حسين عبدالباقي بود كه مقامات رسمي اعلام كردند او هم در اين حادثه كشته شده. علت فروريزش اين برج را مشكلات طراحي و اجرايي، همراه با فساد و رانت گسترده عنوان كردند.
دادگاه متروپل در سه جلسه، بدون حضور خبرنگاران و فقط با حضور صدا و سيما برگزار شد. طبق راي بدوي و با توجه به نظريه 7 نفره كارشناسي كه در دادگاه تجديدنظر هم تاييد شد، ۷۵ درصد مسووليت فاجعه متروپل متوجه حسين عبدالباقي سازنده و مالك و 25 درصد تقصير متوجه 21 نفر از مديران و مسوولان است. متهمان پرونده به پرداخت ديه، تحمل يك تا سه سال حبس تعزيري، دو سال انفصال از خدمات دولتي و عمومي و دو سال منع اشتغال به حرفه مرتبط با مهندسي ساختمان و لغو پروانه اشتغال و محروميت از عضويت در سازمان نظام مهندسي، محكوم شدند. اين راي با اعتراض خانواده جانباختگان روبرو شد و كارشناسان انتقادات بسياري به آن وارد كردند. محسني اژه‌اي رييس قوه قضاييه اما روز دوشنبه از عملكردشان در پرونده متروپل دفاع كرد و به مركز رسانه قوه قضاييه گفت: پرونده‌هاي كيفري متروپل ظرف تنها دو ماه به سرانجام رسيده. اكنون ۸۰ درصد پرونده حقوقي آن هم پيش رفته و احكام صادر شده‌اند؛ ممكن است هنوز اين احكام اجرا نشده باشند. او گفته است: آسيب‌شناسي و كارشناسي قوه قضاييه در مورد متروپل در اختيار دستگاه‌هاي مربوطه قرار گرفته كه اميدواريم آنان نيز اين مقوله را مطمح‌نظر قرار دهند تا در آينده شاهد وقوع اين قبيل حوادث ناگوار و تلخ نباشيم.
فروش ۲۰ ميليارد تومان از اموال عبدالباقي
علي دهقاني رييس كل دادگستري خوزستان همچنين با اشاره به جنبه حقوقي اين پرونده، به روابط عمومي دادگستري گفته است: از آنجايي كه اين پرونده داراي ابعاد حقوقي است و با توجه به اينكه مقصر متوفي قراردادهايي با افراد مختلف در خصوص ساختمان متروپل يا موضوعات مرتبط ديگر منعقد كرده بود، از جنبه حقوقي ۲ دسته پرونده در دادگستري شهرستان آبادان مطرح شد كه يكي از آنها مربوط به الزامات قراردادي است كه مقصر متوفي با افراد مختلف قرارداد منعقد كرده بود. پروندههايي در اين رابطه در دادگستري شهرستان آبادان به طرفيت ورثه مقصر متوفي تشكيل شد و دسته ديگر نيز الزامات خارج از قرارداد به واسطه خسارتي كه به مردم وارد شده بود، دادخواستهايي در دادگستري شهرستان آبادان مطرح شد. به گفته دهقاني، از ۳۷۶ فقره پرونده حقوقي مربوط به الزامات خارج از قرارداد، ضمانت قهري پرداخت خسارت، ۲۹۰ فقره راي صادر شده و از ۱۲۰ فقره الزامات قراردادي، ۹۵ فقره راي صادره شده و ۱۲۷ فقره پرونده با طي مراحل قانوني به اجراي احكام ارسال و در فرآيند اجرا قرار دارد.او گفته است: با توجه به پيگيري رييس دستگاه قضا، روز دوشنبه يكم خرداد ۱۴۰۲، بالغ بر ۲۰۰ ميليارد ريال از اموال مقصر متوفي كه براي اجراي احكام حقوقي اين پرونده توقيف شده بود، به فروش رسيد و با توجه به اولويت بر تقديم دادخواست‌هاي حقوقي كه در اين رابطه صورت گرفت، به كساني كه حكم به نفع‌شان صادر شده، پرداخت مي‌شود.