سياست‌هاي ضد مهاجرتي ايتاليا
محمود فاضلي
افزايش حجم هجوم مهاجران در مديترانه باعث اعلام وضعيت اضطراري ملي در ايتاليا شده است و مقامات ايتاليايي خواهان اقدامات سريع‌تر اتحاديه اروپا براي جلوگيري از فجايع ديگر در اين منطقه هستند. ايتاليا و يونان تنها كشورهاي اروپايي هستند كه در دو دهه اخير ميزبان هزاران پناهجويي بوده‌اند كه قصد داشتند از طريق درياي مديترانه خود را به اروپا برسانند. اين دو كشور به همراه كشورهاي قبرس و مالت بارها تاكيد كرده‌اند، نمي‌توانند اين موضوع را بپذيرند كه همه مسووليت پناهجويان غيرقانوني ورودي به اروپا با كشورهايي است كه در مبادي ورودي اين افراد قرار دارند. اين چهار كشور مدعي‌اند شمار پناهجوياني كه ديگر كشورهاي اتحاديه اروپا مي‌پذيرند فقط بخش بسيار اندكي از شمار واقعي پناهجويان ورودي به قاره اروپا است.
دولت ملوني همچون اسلاف خود موفق نشده با موج ورود پناهجويان غيرقانوني مبارزه كند. بيشترين تعداد مهاجراني كه تاكنون وارد ايتاليا شده‌اند را شهروندان ساحل‌عاج و پس از آن مهاجراني از گينه، افغانستان، پاكستان، مصر، تونس و بنگلادش تشكيل مي‌دهند. سياست‌هاي ضدمهاجرتي و سختگيرانه ايتاليا نيز پس از روي كار آمدن جورجيا ملوني، نخست‌وزير اين كشور در اكتبر ۲۰۲۲ در دستور كار قرار گرفت و مهاجران و پناهجويان بيشتري را در معرض خطر مرگ قرار داد.
نخست‌وزير راستگراي ايتاليا پس از روي كار آمدن خواستار تغيير سياست‌هاي مهاجرپذيري ايتاليا به منظور جلوگيري از ورود بي‌رويه مهاجران شد. او كه خواستار بسته شدن مرزهاي اين كشور به روي مهاجران است بارها تاكيد كرده ايتاليا نمي‌تواند تنها كشوري باشد كه مسوول مديريت و رسيدگي به مهاجران غيرقانوني باشد كه تلاش مي‌كنند خود را به كشورهاي اروپايي برسانند. نخست‌وزير ايتاليا معمولا در مواضع رسمي خود خواستار پايبندي به توافق شوراي اروپايي و حفاظت بهتر از مرزهاي خارجي اين اتحاديه مي‌شود. ملوني از طريق ارايه قوانين غيرانساني مهاجرتي مانع انجام ماموريت‌هاي جست‌وجو و نجات مهاجران و پناهجويان در اين كشور مي‌شود. وي سياست‌هايي را در زمينه مهاجرت به اجرا درآورده كه جنجال‌برانگيز شده و اعتراض‌هاي گسترده‌اي
در پي‌داشته است.
مقامات ايتاليايي در ماه فوريه از طريق آژانس حفاظت از مرزهاي اتحاديه اروپا (فرونتكس) درباره وضعيت بد آب و هوا و وضعيت قايق حامل مهاجران مطلع شده و هشدار‌هاي اضطراري را دريافت كرده بودند، اما اقدامي براي جلوگيري از فاجعه نكردند. ملوني بعضا در مقابل حوادث سواحل ايتاليا مدعي مي‌شود. فرونتكس هشدار اضطراري را براي گارد ساحلي ايتاليا ارسال نكرده است. نكته قابل توجه اينكه فرونتكس نيز بخشي از وخامت شرايط آب و هوايي و تعداد غيرمعمول افراد در كشتي را از گزارش رسمي خود حذف كرده بود. در سال جاري بيش از 36 هزار نفر از طريق درياي مديترانه وارد ايتاليا شده‌اند، در حالي كه اين رقم در مدت مشابه سال گذشته حدود 9 هزار نفر بوده است.
سياست‌هاي ضد مهاجرتي ايتاليا اعم از عقب راندن قايق‌هاي مهاجران، جلوگيري از پياده شدن سرنشينان قايق‌هاي مهاجرتي در سواحل ايتاليا، مانع‌تراشي در مسير عمليات جست‌وجو و نجات و همچنين وضعيت اسفبار محل اقامت پناهجويان سبب شده تا گروه‌ها و سازمان‌هاي حقوق بشري اين سياست‌ها را ناقض قوانين بين‌المللي در زمينه‌هاي مختلف از جمله قوانين نجات در دريا توصيف كنند. ايتاليا همچنين قصد دارد مركزي براي اسكان مهاجران و پناهجويان در شمال اين كشور تاسيس كند. اين موضوع، نگراني‌هايي درباره نقض حقوق مهاجران و پناهجويان را تشديد كرده است. با توجه به اينكه آنچه در مراكز مشابه در مناطق مختلف ايتاليا مي‌گذرد، اين اقدام با هدف شناسايي و تسهيل اخراج پناهجويان صورت مي‌گيرد. در ۳۰ مارس ۲۰۲۳، دادگاه حقوق‌بشر اروپا، ايتاليا را به‌دليل رويكرد غيرانساني آن در پرونده‌اي شامل ۴ پناهجوي تونسي در يكي از مراكز پناهجويي اين كشور محكوم كرد. براساس حكم دادگاه اروپايي حقوق‌بشر، ايتاليا ممنوعيت رفتار غيرانساني و تحقيرآميز، بازداشت خودسرانه و اخراج دسته‌جمعي را در پرونده مذكور نقض كرده است. پس از اينكه وزير كشور فرانسه اعلام كرده بود نخست‌وزير ايتاليا نمي‌تواند مشكلات مهاجران اين كشور كه ركورددار ورود از طريق درياي مديترانه است را حل كند و اين كشور با يك بحران مهاجرتي جدي روبه‌رو است و اينكه جناح راست افراطي در ايتاليا يك اشكال بزرگ دارد و آن، دروغ گفتن به مردم است، لغو سفر وزير خارجه ايتاليا به فرانسه موجب بروز يك بحران بزرگ ديپلماتيك بين دو كشور شد. طرف ايتاليايي اعلام كرد توهين‌هايي كه وزير كشور فرانسه عليه دولت ايتاليا انجام داده غيرقابل قبول است. اين نخستين‌بار نيست كه بحران مهاجران، روابط فرانسه و ايتاليا را در ماه‌هاي اخير تيره كرده است. اختلافات بين دو كشور در زمينه مسائل مهاجرتي هم در سياست‌هاي داخلي و هم انتخابات آتي پارلمان اروپا ريشه دارد. موضوع پناهجويان موجب اختلاف ايتاليا با فرانسه شده است. روابط دو طرف پس از آنكه ايتاليايي‌ها كشتي نجات مهاجران را به فرانسه هدايت كردند، دچار تنش شد. تنش بين ملوني و مكرون از زماني كه نخست‌وزير ايتاليا سال گذشته قدرت را در دست گرفت، بارها نمايان شده و به موضوع اصلي اختلافي دو طرف تبديل شده است. تنش ميان مقامات فرانسه و ايتاليا باعث شده نخست‌وزير ايتاليا سال گذشته به‌شدت روحيات استعمارگرايانه فرانسوي‌ها و سوءاستفاده فرانسه از كشورهاي آفريقايي را مورد انتقاد قرار دهد و در برنامه تلويزيوني به تشريح استعمار فرانسه در آفريقا پرداخت و براي دفاع از برنامه‌هاي خود در ممنوعيت ورود مهاجران به ايتاليا، از كشورهاي اروپايي به‌ويژه فرانسه خواست به جاي انتقاد از ايتاليا، دست از استعمار آفريقا بردارند تا مردم اين قاره بتوانند همانجا زندگي كنند! راهكار اين نيست كه آفريقايي‌ها را سوار كنيد و به اروپا بياوريد! راهكار اصلي، آزاد كردن آفريقا از دست اروپايي‌هايي است كه آنها را به بيگاري مي‌كشند.