يادبودهاي جنگ‌جهاني اول در مجارستان
محمد نيكوفر
شنبه 13 شهريور 1400
امروز قبل از ظهر روي مسيري ركاب مي‌زنم كه نه شبيه جاده عادي است و نه مسير مخصوص دوچرخه است. يك خاكريز بلند است كه آن را بعضا با بلوك‌هاي سيماني پوشانده و در ساير قسمت‌ها آسفالت كرده‌اند. نمي‌دانم كاربرد دقيق آن چيست، هرچه هست براي دوچرخه‌سواري ايده‌ال است، زيرا داراي كيفيت قابل قبولي است و هيچ وسيله نقليه ديگري روي آن نيست. در دو طرف اين جاده باريك زمين‌هاي كشاورزي قرار دارند كه همه شبيه هم هستند. اين جاده در هرچند كيلومتر به يك تقاطع مي‌رسد كه خط متقاطع آن يك جاده خاكي است و آن جاده خاكي براي عبور تراكتور و ماشين‌هاي كشاورزي در نظر گرفته شده است. عجيب اينكه اين الگوي همسان را در ده‌ها كيلومتر ركاب‌زني امروز خود به صورت تكراري مشاهده مي‌كنم. حدس مي‌زنم اين زمين‌ها باقي‌مانده تعاوني‌هاي كشاورزي دوران حكومت كمونيست‌ها باشند. نهايتا به مسيري موازي رودخانه تيسزا رسيده و چند روستا را پشت سر مي‌گذارم. در انتهاي اين مسير و قبل از اينكه از روي پل شناور به آن سمت رودخانه و شرق مجارستان بروم، از روي آن پايين آمده و وارد آخرين روستا شده تا آب و مواد غذايي بخرم. بعد از خريد از فروشگاه روستا به پارك كوچك مقابل كليسا رفته تا در آنجا استراحت كرده و چيزي بخورم. اين بناي يادبود كشته‌شدگان جنگ اول جهاني را كه به احترام آنان ساخته شده است، مي‌بينم. نمادي از سربازي است كه براي امپراتوري اتريش- مجارستان جنگيده است. البته در آن جنگ بزرگ آن امپراتوري شكست خورده و آن اتحاد ناكام مي‌ماند. طبيعتا اجساد آن سربازان در روستا يا شهرهاي آن اطراف دفن شده‌اند. فارغ از برحق‌بودن يا نبودن آن ارتش، سربازان آن ارتش، خانواده و اقوامي در شهرها يا روستاها داشته‌اند و بعدا به هر شكلي يا با هر توجيهي يادبودي براي آنان ساخته شده كه هنوز پابرچا و مورد احترام است. مجارستان و اتريش بعد از شكست در جنگ‌جهاني اول و نيز جنگ‌جهاني دوم مسير متفاوتي را طي مي‌كنند. اتريش تبديل به يك كشور كوچك در غرب اروپا شده و امروز به عنوان عضوي توسعه‌يافته از اتحاديه شناخته مي‌شود. اما مجارستان مسير پرفرازونشيبي را از آن سال‌ها تاكنون طي كرده است. اتحاد با نازي‌ها در جنگ دوم و بعد قرارگرفتن در پشت پرده آهنين دول عضو پيمان ورشو در دوران جنگ سرد، قيام سال 1956 عليه سلطه اتحاد جماهير شوروي تا پايان آن دوران و فروريختن ديوار برلين و تشكيل حكومت جديد دموكراتيك در سال 1989 و بعدا عضويت در اتحاديه اروپا، همه اين اتفاقاتي است كه براي اين كشور در قرن بيستم افتاده است. اگر مايليد در مورد شرايط اقتصادي، اجتماعي كشورهاي اروپاي شرقي بدانيد، بهترين روش آن است كه با يك دوچرخه از غرب اتريش را تا شرق مجارستان ركاب زده و از نزديك تفاوت‌ها يا شباهت‌ها را مشاهده نماييد؛ مزارع هنگام كاشت يا حتي برداشت، كيفيت جاده‌ها و نيز خودروها، نوع ماشين‌آلات كشاورزي و وسايل نقليه حمل محصولات، ابعاد زمين‌هاي كشاورزي، كميت و كيفيت محصولات كشت‌شده، فروشگاه‌ها در روستاها و... اين روش بهتر از گذراندن چند واحد درسي در شناخت اين موضوع به شما كمك خواهد كرد.