سر آشيخ محمود و چند تامل در تاريخ معاصر
در روايت‌سازي اينها، تاريخ سياسي، اقتصادي، اجتماعي و حتي جنگ، آنچه را كه با مصلحت‌انديشي خود با سوگيري بالا حتي با حذف بخشي از تاريخ معاصر، به واسطه نهادهاي آموزشي، فرهنگي و رسانه‌اي اجرا مي‌شود. در اين ميان، نهادهاي آموزش و پرورش، آموزش عالي و رسانه ملي در قالب برنامه‌سازي‌ها و كتب درسي و آموزشي، ابزار مهم اين پياده‌سازي‌‌ها هستند. بنابراين سه عامل محدود‌سازي، عدم اجازه به روايت‌هاي آزاد و نيز تلاش براي روايت‌هايي دلخواه با سوگيري از طريق نهادهاي رسمي و نيز تلاش‌هاي سازمان‌يافته براي روايت‌سازي از تاريخ به ويژه از خارج از كشور، منجر به ابهامات تاريخي شده است؛ به‌طوري‌كه حتي درمورد تاريخ متاخر و رويدادهاي عظيمي مثل شكل‌گيري انقلاب و جنگ با اين ابهامات مواجه هستيم. از اين رو تبيين تاريخ به سبك خاطره‌نويسي و تاريخ شفاهي از آدم‌هايي كه كنش‌گران آزادانديش وقايع تاريخي بوده‌اند و صادقانه روايت مي‌كنند به ايجاد شفافيت و ماندگاري حقيقت كمك نموده و از ابهامات تاريخي نه چندان دور كشورمان مي‌كاهند.
كتاب «پسر آشيخ محمود» به قلم حسن علايي به‌تازگي منتشر و رونمايي شده است. اين كتاب، از چند منظر قابل تامل است؛ نخست شخصيت حسين علايي است كه در ميانه دهه ۳۰ متولد شده و در تمام فراز و نشيب‌هاي سياسي و اجتماعي نيمه دهه ۴۰ به اين سو، حضوري جدي داشته است. حضور او در تحولات اجتماعي و سياسي پيش از انقلاب، همچنين نزديكي و آشنايي با فضاي روشنفكري گروه‌هاي سياسي به ويژه گروه‌هاي سياسي معتقد به جنگ مسلحانه و نزاع‌هاي نظري و فكري آن دوران و نيز درك عملي از سياست‌هاي اقتصادي، سياسي و اجتماعي دوران پهلوي تا حضور او در جنگ با عراق و نيز فراز و نشيب‌هاي آن در كنار آزادانديشي و نگاه انتقادي به مسائل سياسي همراه با صداقت ذاتي كه در او نهفته است به اين كتاب جذابيت خاصي داده است. از اين‌رو من فكر مي‌كنم كتاب «پسر آشيخ محمود» و تبيين‌هاي تاريخي در قالب خاطرات مي‌تواند فضايي براي انديشيدن، تعمق و انتخاب‌گري از ميان روايت‌ها را ايجاد كند در غير اين صورت تاريخ را ديگران آن‌چنان خواهند نوشت و روايت‌هاي سره و ناسره عرضه خواهند كرد كه به مرور زمان بين حقيقت و پساحقيقت فاصله‌هاي عميق‌تري ايجاد خواهد شد.