اهميت «سرتاج» بودن

گروه هنر و ادبيات

محمد حسين سرآهنگ براي مردم افغانستان نامي آشناست، از اين هنرمند بلندآوازه، به عنوان سرتاج موسيقي افغانستان ياد مي‌شود. محمدحسين خان، نقش مهم و برجسته‌اي در موسيقي كلاسيك اين كشور دارد و البته از او بيش از 400 آهنگ به يادگار مانده است كه از آثار مهم موسيقي افغانستان و شبه‌قاره هند به شمار مي‌رود.

«غلام حسين» پدر محمدحسين خان، يكي از پايه‌گذاران موسيقي كلاسيك افغانستان محسوب مي‌شود. محمد حسين خان دوران نوجواني خود را نزد پدر، آموزش ديد و بعد به هندوستان رفت و بيش از 16 سال در هندوستان نزد استاد «عاشق علي خان» رييس مكتب موسيقي «پتياله» شاگردي كرد. آن طور كه گفته مي‌شود بعد از عاشق علي خان، محمد حسين سرآهنگ مكتب پتياله را به تكامل رساند. سرآهنگ بعد از اتمام تحصيلات به افغانستان آمد و در راديو كابل كه تازه تاسيس شده بود، مشغول همكاري شد و چندي بعد راهي پيشاور شد و با خواهر استاد «احمد بخش» ازدواج كرد و دوباره به افغانستان بازگشت. او همكاري خود را با راديو ادامه داد و سال 1332 خورشيدي همزمان با حكومت «ظاهر شاه» در نخستين جشنواره بين‌المللي موسيقي كه در كابل برگزار شد، موفق به دريافت مدال طلا شد.
او در جواني، شهرت زيادي كسب كرد و دولت وقت افغانستان ابتدا لقب «استاد» و چندي بعد هم لقب «سرآهنگ» را به او اعطا كرد كه بعد از آن محمدحسين خان به همين لقب شهرت يافت. محمدحسين سرآهنگ نه تنها در افغانستان بلكه در شبه‌قاره هند مطرح شد و هنرش شهرت جهاني يافت. «سرتاج موسيقي» از كالج‌الله آباد، مهم‌ترين لقب اوست كه مجله ژوندون فروردين‌ماه سال۱۳۵۰ با انتشار تصويري از محمدحسين خان سرآهنگ در پشت جلدش نوشته بود: «استاد سرآهنگ موفق به دريافت لقب سرتاج موسيقي كلاسيك شد.»
از محمدحسين خان به عنوان يكي از بزرگ‌ترين هنرمندان موسيقي در سبك «پتياله» ياد مي‌شود. سرآهنگ علاوه بر خيال‌خواني، در غزل‌خواني و آهنگ‌هاي محلي افغانستان هم تبحر داشت و آثار مهمي در اين زمينه‌ها از خود به جاي گذاشته است.
محمد حسين خان سرآهنگ، شاگردان بسياري تربيت كرد كه بسياري از آنها نيز هنرمندان برجسته‌اي شدند. از مشهورترين شاگردان او مي‌توان به الطاف حسين سرآهنگ، پسرش؛ شريف غزل، عبدالمحمد هماهنگ، احمد ولي، شريف پرونتا، نعيم نظري و همچنين شيوديو راي، پوكرداس، لعلوچند، كرتار و اوتار سينگ در افغانستان و هند نام برد.
محمد حسين خان سرآهنگ، سرانجام خردادماه سال 1361 خورشيدي بر اثر بيماري قلبي در بيمارستان «ابن سينا» كابل درگذشت. گفته مي‌شود كه طبق وصيتي كه كرده بود، پيكرش همان روز مرگ، به «كوچه خرابات» كابل برده شد و سه مرتبه جنازه‌اش را دور خرابات كابل چرخاندند و سپس به مسجد «پل خشتي» كابل منتقل شد و در مقبره شهداي صالحين كابل به خاك سپرده شد.