«اعتماد» ماجراي مناقشه اينترپايپ و وركس را بررسي مي‌كند
ركب گازي اوكراين به امريكا
محمدرضا ستاري
در بحبوحه جنگ روسيه و اوكراين و در حالي كه امريكا و اروپا در طول يك‌سال و نيم اخير سيل كمك‌هاي نظامي و مالي خود را به سمت كييف روانه كرده‌اند، در برخي مواقع شاهدبعضي‌اظهارنظرها و اختلافات در خصوص ارايه كمك‌هاي غرب به اوكراين هستيم. در واقع فارغ از اين موضوع كه برخي كشورهاي اتحاديه اروپا مانند مجارستان براي ادامه جنگ ساز مخالف در اتحاديه مي‌زنند، در برخي مواقع از داخل امريكا و از ميان جمهوري‌خواهان نيز در مورد تداوم كمك‌هاي اقتصادي به اوكراين اختلاف نظرهايي جدي مشاهده مي‌شود. به عنوان مثال در يك نمونه دونالد ترامپ رييس‌جمهوري سابق امريكا كه حالا يكي از مهم‌ترين كانديداهاي انتخابات سال 2024 است، چندين بار مدعي شده كه در صورت انتخاب مجدد به رياست‌جمهوري، ظرف 24 ساعت جنگ ميان روسيه و اوكراين را خاتمه مي‌دهد. همچنين در تازه‌ترين مورد چند هفته قبل بود كه برخي جمهوري‌خواهان كنگره به‌شدت با طرح كمك 24 ميليارد دلاري دولت بايدن به اوكراين مخالفت كردند؛ به‌طوري‌كه طبق گزارش شبكه فاكس‌نيوز، سناتور جان باراسو به اين شبكه گفته بود: درحالي كه دولت بايدن فاجعه انساني و امنيتي در مرز را ناديده گرفته، اشتهاي آنها جهت هزينه كردن ميلياردها دلار براي اولويت‌هاي ديگر پايان ندارد. يا جاش هاولي، سناتور جمهوري‌خواه ايالات ميسوري كه عضو كميته امنيت داخلي نيز است، به صراحت گفته كه بايدن با هزينه ميلياردها دلار پول از جيب ماليات‌دهندگان امريكايي نشان مي‌دهد كه اوكراين براي او از اولويت بيشتري نسبت به مرزهاي جنوبي، بازدارندگي در مقابل چين و كاهش هزينه‌هاي خانوارهاي امريكايي برخوردار است.
نقره داغ شدن شركت نفت و گاز امريكايي
هرچند كه شايد بخشي از اين مخالفت‌ها به رقابت‌هاي درون حزبي و سياسي نسبت داده شود، اما در لابه‌لاي خطوط، برخي مسائل ديگري نيز در پشت پرده وجود دارد كه چنين تعارضاتي را توجيه مي‌كند. مانند پروژه نفت و گاز اوكراين و اختلافاتي كه به صورت پنهاني در اين مورد ايجاد شده است. در همين رابطه نشريه نشنال‌اينترست در تازه‌ترين گزارش خود آورده است: از آنجايي كه كنگره آخرين درخواست كاخ سفيد براي كمك بيشتر به اوكراين را بررسي مي‌كند، برخي نمايندگان كه از نزديك با موضوع گاز اوكراين سروكار دارند، داستان‌هاي متفاوت‌تري را نقل مي‌كنند.
طبق برآوردهاي صورت‌گرفته، اوكراين با ذخاير تخميني 1.09 تريليون متر مكعب، پس از نروژ، دومين دارنده گاز اروپا محسوب مي‌شود؛ به‌طوري‌كه برخي تحليلگران معتقدند ذخاير اوكراين نه تنها قادر است وابستگي اروپا به گاز روسيه را خاتمه دهد، بلكه مي‌تواند تمامي نيازهاي گاز طبيعي اين قاره را نيز تامين كند. علاوه بر اين مطابق با بررسي‌هاي صورت‌گرفته از سوي موسسه ويلسون كه در سال 2016 صورت گرفته، سرمايه‌گذاري 20 ميليارد دلاري روي صنعت گاز اوكراين مي‌تواند اين كشور را ظرف 6 سال از منظر توليد، خط لوله و پالايش مستقل از بازيگران خارجي به خصوص روسيه كند.
در اين راستا، شركت نفت و گاز اوكراين با سطح اشتغال بالا در حدود 10 درصد از درآمدهاي دولت اين كشور را به تنهايي تامين مي‌كند و پس از شروع جنگ به واسطه وابستگي به روسيه دچار موانع و مشكلاتي شده است. از اين رو اولكسي چرنيشوف، مدير اين شركت به دنبال جايگزيني اين وابستگي از طريق امريكايي‌هاست؛ به‌طوري‌كه چند ماه قبل ضمن سفر به ايالات متحده علاوه بر غول‌هاي نفتي مانند اكسون موبيل، شورون و هاليبرتون، به منظور جذب حمايت‌هاي سياسي با برخي اعضاي كنگره نيز ديدار و مذاكره كرد.
سيگنال متعارض كييف به واشنگتن
البته پيش از اين نيز شركت امريكايي وركس در سال 2017 با اوكرايني‌ها وارد قرارداد شده و به بزرگ‌ترين تامين‌كننده خارجي لوله و تجهيزات صنعت نفت و گاز اوكراين تبديل شده بود. با اين حال از همان زمان اختلافات و تعارض منافع ميان اين شركت و برخي اليگارش‌هاي اوكرايني بالا گرفته است. به عنوان مثال ويكتور پينچوك، مالك ميلياردر شركت اوكرايني اينترپايپ براي تامين تجهيزات با شركت وركس وارد رقابت شده و سه مناقصه عمومي كه اين شركت در آنها برنده شده بود را با نفوذ خود تحت‌الشعاع قرار داده است.
اما اين پايان ماجرا نبود، زيرا ماه گذشته كميسيون تجارت بين‌المللي اوكراين در بررسي اختلافات ميان اينترپايپ و وركس يك جلسه استماع غير علني برگزار و در نهايت 52 درصد تعرفه روي لوله‌هاي وارداتي وركس اعمال كرد؛ امري كه به وضوح مزيت رقابتي اين شركت امريكايي را از بين مي‌برد. اين موضوع به‌شدت مورد اعتراض در امريكا قرار گرفته زيرا هيچ‌كدام از شركت‌هاي اوكرايني توليد‌كننده تجهيزات و لوله‌هاي نفت و گاز نيستند و چنين موضوعي نشان مي‌دهد كه نه تنها ثروتمندان پرنفوذ اوكرايني قادر هستند به راحتي در قبال شركت‌هاي امريكايي كارشكني كنند، بلكه عملا با چنين اقدامي به نفع روسيه كار كرده‌اند.
به همين دليل است كه طبق گزارش نشنال اينترست، اين صدا در داخل امريكا بلند مي‌شود كه ايالات متحده براي چه منظوري ميلياردها دلار حمايت مالي و نظامي را به سمت اوكراين روانه كرده است. در واقع برخي قانونگذاران و مقامات امريكايي اكنون معتقدند كه دولت اوكراين در مواجهه با اختلافات به وجود آمده به صورت مبهم به نفع اينترپايت عمل و در اين رابطه يك پيام معنادار به سرمايه‌گذاران بالقوه امريكايي ارسال كرده است. همچنين اقدام ماه گذشته پارلمان اوكراين يك پيام ديگر نيز به كنگره امريكا ارسال كرده؛ اينكه ايالات متحده در 18 ماه گذشته در حدود 76 ميليارد دلار در اوكراين هزينه كرده و حالا برخي بروكرات‌ها و بازيگران قدرتمند اين كشور علنا منافع تجاري واشنگتن را به مخاطره انداخته‌اند. از اين رو برخي قانونگذاران امريكايي تاكيد دارند در شرايطي كه آينده سياسي، اقتصادي و نظامي اوكراين به كمك‌هاي ايالات متحده گره خورده، كييف با چنين رويكردي يك حركت خلاف جهت و در عين حال پنهاني را در پيش گرفته است.