پاسخ اداره كل بهزيستي استان مركزي به گزارش روزنامه اعتماد
احتراما در پاسخ به گزارش منتشره در آن روزنامه به تاريخ 05/06/1402 ذيل عنوان «ناديده گرفتن وجود كودكان كار در استان مركزي» موارد ذيل را به استحضار مي‌رساند و انتظار دارد برابر قانون مطبوعات و در راستاي رفع ابهامات موجود در اين گزارش، منتشر شود.
«كودكان كار» پديدهاي ناشي از شرايط فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي، خانوادگي و سياسي است كه در دوران معاصر بيشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته و در بسياري از جوامع، متناسب با توانمنديهاي اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي برنامه‌هاي متنوعي براي كاهش آثار و پيامدهاي اجتماعي اين پديده و زدودن آن از چهره جامعه طراحي و اجرا مي‌شود. جمهوري اسلامي ايران نيز با توجه به ضرورت «حفظ كرامت ذاتي انسان» به عنوان مهم‌ترين آموزه مورد تاكيدات مكرر و فلسفه دين مبين اسلام و پرداختن به زندگي اقشار مختلف اجتماعي، اين امر مهم و كنترل و كاهش آسيبهاي اجتماعي ناشي از آن، مورد توجه قانونگذاران و نظام اجرايي قرار گرفته و به استناد ماده 6 قانون حمايت از اطفال و نوجوانان، راه‌اندازي حمايت از اطفال و نوجوانان به عنوان يكي از وظايف دولت عنوان شده است. پديده كودكان كار و خيابان به منطقه خاصي اختصاص ندارد و تقريبا بيشتر جوامع با آن مواجه هستند كه در جوامع صنعتي و كارگري با توجه به مهاجرپذير بودن و نوع مهاجراني كه عمدتا جوياي كار بوده دست به مهاجرت ميزنند و به نوعي با فقر اقتصادي و فرهنگي مواجه هستند، نمود بيشتري دارد. بررسيهاي اجتماعي نشان مي‌دهد اگرچه استان مركزي نيز مثل بسياري از مناطق و استان‌هاي كشور با اين پديده مواجه بوده است اما اولا تعداد كودكان كار شناسايي شده به رغم مهاجرپذير بودن برخي شهرستان‌هاي استان از جمله اراك و ساوه، به مراتب كمتر از ميانگين كشوري است. اگر به همان اعداد و ارقام مورد اشاره گزارشگر روزنامه اعتماد به نقل از مركز آمار و اطلاعات راهبردي وزارت كار، تعاون و رفاه اجتماعي استناد شود، تعداد كودكان فعال كشور در سال 1366 حدود 500 هزار نفر بوده است و گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي نيز جمعيت كودكان كار در كشور را حدود 15 درصد جمعيت كل كودكان عنوان نموده است. بر اين اساس بايد در استان مركزي كه دو درصد جمعيت كشور را در خود جاي داده و در بسياري از شاخصها و موضوعات مختلف نيز دو درصد را به خود اختصاص مي‌دهد، حدود 10هزار كودك كار وجود داشته باشد در حالي كه تعداد افراد شناسايي‌شده در اين استان طي 4 سال گذشته كمتر از 280 نفر بوده است. به عبارتي ديگر جمعيت كودكان كار در استان مركزي حدود از نيم درصد كودكان كار است.
اين در حالي است كه استان مركزي يك استان كارگري است و اقتصاد آن وابستگي قابل توجهي به فعاليتهاي صنعتي دارد كه متاسفانه طي سال‌هاي گذشته و تحت‌تاثير عوامل سياسي و اقتصادي متعدد از جمله تحريم‌هاي خارجي و ضعف مديريت اقتصادي، بسياري از واحدهاي صنعتي در دوره فعاليت دولت‌هاي قبل به تعطيلي كشانده شده بوده و استان‌هاي صنعتي بيشترين آسيب را از گره زدن سرنوشت اقتصادي كشور به مذاكرات برجامي متحمل شدند كه طي دو سال گذشته با تغيير رويكرد دولت در حل مسائل كشور بخش عمدهاي از اين مسائل در حال رفع بوده و كارخانجات زيادي به چرخه توليد بازگشتهاند.
در نقد مسائل اجتماعي، توجه به بستر و زمينه‌هاي شكلگيري آسيبها، نيازمند دقت نظر و رعايت شرط انصاف بوده بهرهگيري مناسب و سازنده از مفاهيم، در نقدها از جمله شروط اساسي نقد سازنده به شمار ميرود.
علاوه بر اينكه تعداد كودكان كار در استان مركزي بسيار كمتر از ميانگين كشوري است اما وجود همين تعداد معدود نيز به هيچ عنوان ناديده گرفته نشده و همواره مورد توجه مسوولان امر بوده است؛ چنان كه اداره كل بهزيستي استان مركزي برحسب وظايف قانوني خود كودكان كار و خيابان را مورد شناسايي قرار داده و با مداخلات سريع و اثربخش، ارايه مشاوره‌هاي تخصصي و علمي، مددكاري حرفهاي، آگاهسازي خانواده‌ها از خطرات و پيامدهاي آسيبهاي اجتماعي كار كودك در خيابان از طريق صدور مجوز فعاليت و عقد تفاهمنامه با سمنهاي اجتماعي فعال در اين حوزه اقدام نموده و طي 4 سال گذشته به ترتيب در سال 98 تعداد 16 پرونده، سال 99 تعداد 16 پرونده، سال 1400 تعداد 40پرونده و در سال 1401تعداد 84 پرونده كودك كار و خيابان را تشكيل و اين افراد را مورد حمايت همه‌جانبه قرار داده و در مسير توانمندسازي آنان حركت كرده است. در ابتداي سال 1402 سمن مربوطه از ادامه همكاري با اين اداره كل انصراف داد و بهزيستي استان بلافاصله با درج فراخوان از سمنهاي متقاضي فعاليت در اين زمينه، دعوت به همكاري كرده و در حال حاضر مراحل صدور موافقت اصولي و پروانه فعاليت براي يكي از متقاضيان به اتمام رسيده است. لازم به ذكر است در اين مدت خدمات تخصصي به جامعه هدف متوقف نشده و از طريق اورژانس اجتماعي خدمات مورد نياز به متقاضيان ارايه شده است.
از سوي ديگر و به‌رغم ادعاي غيرواقعي گزارشگر روزنامه اعتماد، هيچ‌گونه تناقض آماري در صحبت‌هاي مسوولان وجود ندارد؛ به نحوي كه آمار ارايه‌شده توسط يكي از اعضاي هيات علمي در همايش منع كار كودكان نتيجه پژوهش انجام شده و آمار ارايه‌شده توسط معاون امور اجتماعي بهزيستي استان مركزي هم آمار تجميعي ساليان گذشته منتهي سال 1402 بوده است. تيتر «خيابانهاي استان مركزي خالي از كودكان است» كه به نقل از مدير بهزيستي استان مركزي توسط برخي رسانه‌ها منتشر شده بدان معناست هيچ كودك كار و خيابانخواب يا بيسرپناه در خيابانهاي استان مركزي وجود ندارد و اگر كودك كاري با اين ويژگي باشد قطعا در مراكز بهزيستي پذيرش و نگهداري و ساماندهي مي‌شود. ذكر اين نكته لازم است به استناد ماده 6 قانون حمايت از اطفال و نوجوانان و با راه‌اندازي مركز حمايت از اطفال و نوجوانان در شهرستان اراك، با تشكيل بانك اطلاعاتي و با حضور مداوم دستگاه‌هاي عضو ستاد ساماندهي كودكان كار و خيابان و از طريق كنشگري فعال با حضور و همكاري مراكز خيريه، سمنها و موسسات غير دولتي خصوصا در مناطق كمتر برخوردار نسبت به شناسايي، ارجاع و ساماندهي اين گروه از كودكان اقدام مي‌شود. مضافا بر اينكه جلسات هماهنگي با ادارات زيرمجموعه وزارت كار، تعاون و رفاه اجتماعي و ورود بازرسان كار و تامين اجتماعي به كارگاه‌ها در راستاي پيشگيري از بهرهكشي اقتصادي كودكان و پيشگيري از بازماندگي از تحصيل، با برگزاري جلسات مسوولان اداره كل آموزش و پرورش استان، اداره كل ثبت احوال در راستاي رصد كودكان در بدو ورود به مدرسه و تحصيل و پيشگيري از بازماندگي از تحصيل و ارتباط تنگاتنگ با مديران مدرسه در راستاي شناسايي فعال كودكان نيازمند و محروم به منظور حمايت از كودكان در معرض بازماندگي از تحصيل و فراهم آوردن شرايط استمرار تحصيل به صورت منظم و مستمر در سطح استان برگزار و نتايج و مصوبات اين نشستها مورد پيگيري و اجراي دقيق قرار مي‌گيرد.
بنابراين تيتر گزارش مذكور با عنوان «ناديده گرفتن وجود كودكان كار در استان مركزي» اساسا غيرواقعي است.