وضعيت قرمز در قره‌باغ
آغاز يك جنگ ديگر
گروه جهان
خبرگزاري‌هاي بين‌المللي روز سه‌شنبه به نقل از مسوولان منطقه جدايي‌طلب قره‌باغ از دور تازه حملات ارتش جمهوري آذربايجان خبر دادند. به گزارش يورونيوز، در اين حملات كه آذربايجان از آن به عنوان عمليات «ضد تروريستي» نام برده، مركز منطقه جدايي‌طلب قره‌باغ و ديگر شهرهاي آن هدف گلوله‌باران ارتش آذربايجان قرار گرفتند. دفتر نمايندگي قره‌باغ در ارمنستان با انتشار بيانيه‌اي نوشته كه باكو عمليات نظامي گسترده‌اي را عليه جمهوري آرتساخ آغاز كرده و قصد نفوذ به عمق اين منطقه را دارد.
اين اتفاق درحالي صورت گرفته كه مقامات ارمني تاكيد كرده‌اند هيچ نيروي مسلحي در قره‌باغ مستقر نكرده و ايروان با تكرار اين موضع تصريح مي‌كند كه تنها جدايي‌طلبان ارمني‌تبار مستقر در قره‌باغ مسووليت مقابله با حملات آذربايجان را برعهده دارند. همچنين وزارت دفاع ارمنستان در همين راستا با انتشار بيانيه‌اي در تلگرام اعلام كرد، همان‌طور كه پيش‌تر نيز بارها اعلام شده ارمنستان در قره‌باغ ارتش و نيروي مسلح ندارد. وزارت امور خارجه ارمنستان نيز در بيانيه‌اي از تجاوز گسترده تازه جمهوري آذربايجان به قره‌باغ خبر داده و آن را تداوم سياست پاكسازي قومي باكو در اين منطقه توصيف كرده است.
شرط جديد باكو براي ايروان
با اين حال جمهوري آذربايجان روز گذشته ساعاتي پس از آغاز اين عمليات تاكيد كرد كه صلح با ارمنستان در صورت عقب‌نشيني كامل اين كشور از منطقه قره‌باغ امكان‌پذير است. دستگاه ديپلماسي آذربايجان در بيانيه‌اي اعلام كرد: تنها راه دستيابي به صلح و ثبات در منطقه، خروج بي‌قيد و شرط و كامل نيروهاي مسلح ارمنستان از منطقه قره‌باغ آذربايجان و انحلال رژيم به اصطلاح جدايي‌طلب در اين منطقه است. جمهوري آذربايجان همچنين اعلام كرده است كه در حال ايجاد كريدورهاي بشردوستانه براي غيرنظاميان در منطقه قره‌باغ است. در بيانيه وزارت دفاع آذربايجان نيز ضمن اعلام اين مطلب، هدف از ايجاد دالان‌هاي بشردوستانه، فراهم شدن امكان تخليه غيرنظاميان از اين منطقه مورد مناقشه اعلام شده است. در اين بيانيه از گذرگاه لاچين و چند مسير تردد ديگر به عنوان محل ايجاد دالان‌هاي بشردوستانه و مراكز پذيرش غيرنظاميان ياد شده است. باكو همچنين در بيانيه خود آورده است: جمهوري آذربايجان اقدامات ضدتروريستي محلي را در قره‌باغ براي بازگرداندن نظم قانون اساسي آغاز كرده است. از اين رو، فعاليت‌هاي ضدتروريستي محلي براي اطمينان از اجراي مفاد بيانيه سه‌جانبه، سركوب تحركات گسترده در منطقه اقتصادي قره‌باغ، خلع سلاح و تضمين خروج نيروهاي مسلح ارمنستان از سرزمين‌هاي ما، خنثي كردن ارتش آنها، امنيت زيرساخت‌ها، تامين امنيت جمعيت غيرنظامي بازگشته به سرزمين‌هاي آزاد شده از اشغال، غيرنظاميان درگير در كار ساخت‌و‌ساز و مرمت و پرسنل نظامي ما و درنهايت بازگرداندن نظم قانون اساسي جمهوري آذربايجان آغاز شده است. علاوه بر اين ذاكر حسن‌اف، وزير دفاع جمهوري آذربايجان ظهر ديروز اعلام كرد كه ياشار گولر همتاي تركيه‌اي خود را از عمليات در قره‌باغ مطلع كرد. امري كه با واكنش نيكول پاشينيان نخست‌وزير ارمنستان مواجه شده است. گفتني است نخست‌وزير ارمنستان با اعلام اينكه فراخوان‌هاي كودتا در ارمنستان را مي‌توان از مكان‌هاي مختلف شنيد، اعلام كرده، مقامات كشور نبايد هيچ گام اشتباه محاسباتي و ناگهاني بردارند. آذربايجان براي نقض خط تماس و كنترل مواضع و شهرك‌ها اقداماتي را انجام مي‌دهد. ارمنستان به دليل وضعيت قره‌باغ قصد آغاز خصومت با آذربايجان را ندارد. ارمنستان درگير خصومت نيست و من مي‌خواهم تكرار كنم كه جمهوري ارمنستان در قره‌باغ ارتش ندارد. در حال حاضر ما هيچ اقدام عجولانه‌اي انجام نخواهيم داد. تلاش براي درگير كردن ارمنستان در تشديد تنش نظامي غيرقابل قبول است.
واكنش روسيه
در همين رابطه روسيه به عنوان يك قدرت منطقه‌اي و ميانجي توافق آتش‌بس ميان جمهوري آذربايجان و ارمنستان خواستار پايان يافتن تنش ميان دو طرف مناقشه قره‌باغ و بازگشت به توافق در حال اجرا در اين منطقه شد. ماريا زاخارووا، سخنگوي وزارت امور خارجه روسيه ضمن اشاره به برقراري تماس ميان مسكو و باكو در پي آغاز حملات تازه جمهوري آذربايجان به قره‌باغ، خواستار اقدامات تحريك‌آميز از هر دو سوي مناقشه شد.وي در اين خصوص تصريح كرد: براي حل اين وضعيت بايد به همه آنچه توافق شده است احترام بگذاريم؛ از تحريك اوضاع اجتناب كنيم؛ براي برقراري آرامش و دوري جستن از تنش، تلاش كنيم و نسبت به تعهدات داده شده، مسووليت‌پذير باشيم.» اين ديپلمات ارشد روس سپس از جمهوري آذربايجان و ارمنستان خواست به خونريزي در قره‌باغ پايان دهند و به حل و فصل مسالمت‌آميز اختلافات در اين منطقه تحت مناقشه پايبند باشند. وي همچنين يادآور شد: تمام مراحل لازم براي در پيش گرفتن راه‌حل مسالمت‌آميز مناقشه در توافقنامه‌هاي امضا شده ميان دو طرف طي سال‌هاي ۲۰۲۰ و ۲۰۲۲ مشخص شده است.علاوه بر اين رييس شوراي اروپا نيز اعلام كرده كه اقدامات نظامي آذربايجان در قره‌باغ بايد فورا متوقف شود تا امكان گفت‌وگوي واقعي فراهم شود. ما تشديد تنش نظامي در قره‌باغ را محكوم مي‌كنيم، از تلفات انساني متاسف هستيم و از آذربايجان مي‌خواهيم چنين اقداماتي را متوقف كند. گفتني است ارمنستان و آذربايجان براي اثبات حق حاكميت خود بر قره‌باغ تاكنون دو بار با يكديگر وارد جنگ شده‌اند كه آخرين آن پاييز سال ۲۰۲۰ به شكست نظامي نيروهاي ارمني و حصول دستاوردهاي ارضي قابل توجه براي آذربايجان منجر شد.با اين حال تنش‌ها ميان دو كشور پس از توافق صلحي كه به جنگ خونين و شش هفته‌اي سال ۲۰۲۰ پايان داد، بار ديگر از اوايل جولاي سال جاري با بسته شدن كريدور لاچين كه براي ارتباط اين منطقه با ارمنستان حياتي و مهم است بالا گرفته است.