چراغ بورس كم‌فروغ‌تر از هميشه
تقريبا از پايان سال گذشته برخي فعالان بازار سهام پيش‌بيني كرده بودند كه بورس در سال ۱۴۰۲ سالي پر نوسان را تجربه خواهد كرد و آنگونه كه معاملات بورس نيز نشان داد در سه‌ماهه نخست سال شاخص‌ها روندي پرنوسان را پشت سر گذاشتند. در حالي كه شاخص بورس در نخستين روزهاي سال روندي صعودي داشت و كورسوي اميدي در دل سهامداران روشن شده بود، به يك‌باره شاخص‌هاي بورس از اواسط ارديبهشت‌ماه روندي نزولي به خود گرفتند و تحت‌تاثير برخي از اخبار منتشر شده در خصوص تغيير نرخ خوراك پتروشيمي‌ها ريزشي شدند كه همين امر زمينه‌‌ساز ترس و ترديد در دل سرمايه‌گذاران خرد از سرمايه‌گذاري بيشتر در بورس و خروج سرمايه از اين بازار شد به گونه‌اي كه اين ريزش‌ها تا شهريور ماه نيز كم و بيش ادامه پيدا كرد.
كارنامه مثبت بورس در فصل بهار
البته با وجود ريزش‌هاي بورس در خرداد ماه، كارنامه فصل بهار اين بازار در مقايسه با بازارهاي ديگر مثبت بود. بر اساس آمارها بازدهي بازارهاي ارز، طلا، سهام و دارايي‌هاي بدون ريسك نشان‌دهنده آن است كه بازار سهام توانسته با ثبت بازدهي 10.6 درصد بالاترين بازدهي را براي سرمايه‌گذاران در بهار 1402 به ارمغان بياورد. هرچند شاخص كل بورس در معاملات خردادماه روندي نزولي به خود گرفت، اما در مجموع عملكرد سه‌ماهه ابتداي سال بازدهي اين شاخص را در حدود 10.6 درصد مثبت اعلام مي‌كند و با افزايش ارتفاع 231 هزار واحدي نسبت به ابتداي سال، شاخص‌ها در بهار در محدوده 2 ميليون و 162 هزار واحدي اين فصل را به پايان رساندند.
شاخص كل در تير و مرداد كانال 2 ميليون
واحدي را از دست داد
همچنين بازار سرمايه در تيرماه تنها ۲۱ روز معاملاتي داشت كه شاخص كل در حالي كه در ابتداي اين ماه در كانال 2 ميليون و ۱۶۲ هزار واحدي كار خود را آغاز كرده بود در پايان ماه تا كانال 1 ميليون و ۹۸۳ هزار واحدي افت كرد. به عبارت ديگر شاخص كل در تيرماه كانال 2 ميليون واحدي را از دست داد كه خبر خوبي براي بازار سهام نبود، در نتيجه در نخستين ماه تابستان شاخص كل بورس ۹.۰۵ درصد و نزديك به ۱۸۰ هزار واحد ارزش خود را از دست داد. افت بورس در تير ماه در حالي رخ داد كه به گفته كارشناسان بازار سهام، P.E در محدوده ۸ واحد قرار داشت و با انتشار گزارش‌هاي سه‌ماهه شركت‌ها و كاهش قيمت سهم‌ها موجب شد تا P.E بازار سهام در محدوده ۶ واحد قرار گيرد كه نشان از ارزندگي اين بازار داشت. همچنين در روز سه‌‌شنبه 31 مرداد ماه 1402 نيز شاخص كل بورس با افت 18 هزار و 217 واحدي به سطح 1 ميليون و 938 هزار واحدي رسيد و شاخص كل هم‌وزن نيز با كاهش 10هزار و 998 واحدي به سطح 633 هزار و 221 واحد رسيد. ارزش كل معاملات در بازار آخرين روز مردادماه 4,963 ميليارد تومان بود كه از اين مبلغ 3,169 ميليارد تومان آن مربوط به معاملات خرد سهام اعلام شد.
كاهش سطح اعتماد سهامداران
كارشناسان بازار سرمايه بر اين باورند كه بورس در اين مدت به دلايل گوناگوني، با افت مواجه شد و به‌رغم رشدي كه در فصل بهار اتفاق افتاد، همچنان شاهد قدرت مالي ضعيف و رشد كم نقدينگي در بازار هستيم كه كاهش سطح اعتماد سهامداران به سياست‌گذار را مي‌توان يكي از مهم‌ترين دلايل اين موضوع عنوان كرد. البته حواشي مربوط به افزايش نرخ خوراك پتروشيمي‌ها و سوخت گاز صنايع در كنار ثبات نسبي قيمت دلار در محدوده 50 هزار تومان، همچنين كاهش جهاني قيمت كاموديتي‌ها نيز از جمله موضوعاتي است كه منجر به ريزش شاخص‌هاي بورس در پنج‌ماهه ابتدايي سال شده است. با وجود روزهاي پر فرار و نشيبي كه بازار سهام اين مدت تجربه كرده است اما اكثر كارشناسان، بازار سهام را در وضعيت فعلي اقتصاد كشور محلي مناسب براي سرمايه‌گذاران معرفي مي‌كنند و معتقدند كه تحت‌تاثير وجود ارزندگي در قيمت سهام شركت‌ها، سهامداران مي‌توانند به شرط نگاه بلندمدت به اين بازار بازدهي معقول و قابل توجهي را از اين بازار در مقايسه با ديگر بازارهاي مالي كسب كنند. شك و ترديد سهامداران نسبت به بازار سهام باعث شده تا با وجود پيش‌بيني اكثر كارشناسان مبني بر وجود آينده‌اي روشن پيش‌روي اين بازار سرمايه‌گذاران خرد از ورود نقدينگي به اين بازار دوري كنند كه همين امر به مراتب در چند وقت گذشته منجر به بي‌رونقي معاملات بورس و كاهش ارزش معاملات اين بازار شده است.
چرا فشار بر بازار سهام زياد است؟
هر چند روند اصلاح قيمتي و ركود معاملاتي در بازار سرمايه، از نيمه دوم ارديبهشت‌ماه امسال آغاز شد و ادامه پيدا كرد، اما به اعتقاد فعالان بازار، همچنان بازار سهام در جدال با بحران ركود معاملاتي قرار دارد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه كسري بودجه و نبود ثبات رويه در اعمال سياست‌هاي اقتصادي و مداخله دايم در نظام قيمت‌ها و ساز و كارهاي بازار و احتمال نوسانات ارزي در نيمه دوم سال فشار بر بازار سهام را بيشتر مي‌كند. اين در حالي است كه عامل سياسي برجام اگرچه در آغاز سال 1402 نسبت به سال قبل كمرنگ‌تر بود اما همچنان پابرجاست و برخي از كارشناسان هنوز هم به احياي برجام و بهتر شدن اوضاع اقتصادي اميد دارند.
بررسي روند گذشته اين بازار نشان مي‌دهد كه حتي در مواقعي كه به صورت مقطعي به لحاظ كسب بازدهي، شاهد عقب‌افتادگي اين بازار نسبت به ساير بازارها بوده‌ايم، اما اين بازار توانسته در مدت كوتاهي اين عقب‌ماندگي را جبران و حتي بازدهي‌هاي بالاتري را محقق كند .با اين وجود كارشناسان اين حوزه معتقدند؛ بازار سرمايه هنوز هم جاي رشد دارد كه بخشي از برگشت بازار را شهريور ماه شاهد بوديم هر چند انتظار رشد پياپي شايد به صورت روزانه و كوتاه‌مدت اتفاق نيفتد، اما برآيند بازار تا انتهاي سال، بازدهي مناسبي نسبت به ساير بازارها خواهد داشت. داشتن ديد بلندمدت و سرمايه‌گذاري در سهام شركت‌هايي كه به لحاظ بنيادي پتانسيل مناسبي دارند، همچنين دوري از تصميمات هيجاني از مهم‌ترين عواملي است كه سرمايه‌گذاران بايد به آن توجه داشته باشند.