«اعتماد» از مذاكرات محرمانه ميان عربستان و اسراييل گزارش مي‌دهد
صلح مشكوك
گفته مي‌شود كه عربستان و اسراييل طي روزهاي اخير نشست‌هاي محرمانه برگزار كرده‌اند
گروه جهان
ماه‌هاست كه موضوع عادي‌سازي روابط ميان عربستان و اسراييل با ميانجي‌گري امريكا به يكي از موضوعات مهم رسانه‌ها و تحليلگران تبديل شده است؛ موضوعي كه طبق گفته مقامات امريكايي از اولويت‌هاي اصلي سياست خارجي دولت بايدن بوده و مي‌تواند منافع امنيت ملي اين كشور را تامين كند.
در همين رابطه شاهد بوديم كه روز چهارشنبه محمد بن سلمان وليعهد عربستان در گفت‌وگو با شبكه فاكس نيوز اعلام كرده كه هر روز يك گام به توافق عادي‌سازي روابط با اسراييل نزديك‌تر مي‌شويم. ازسوي ديگر يك روز بعد يعني پنجشنبه، الي كوهن وزير خارجه اسراييل در مصاحبه با راديوي ارتش رژيم صهيونيستي مدعي شد كه پيشرفت‌هاي در اين رابطه حاصل شده و فكر مي‌كنم در سه ماهه نخست سال 2024 و حدود 4 الي 5 ماه ديگر مي‌توانيم جزييات توافق با عربستان را تكميل كنيم. اين صحبت‌ها درحالي مطرح مي‌شود كه برخي رسانه‌ها اعلام كرده‌اند طي روزهاي اخير نشست‌هاي محرمانه‌اي ميان مسوولان عربستان و اسراييل برگزار شده است. محور اين موضوع نيز بحث برنامه هسته‌اي عربستان و مساله تشكيل كشور مستقل فلسطيني است؛ به طوري كه رايزني‌ها ميان رياض و واشنگتن بر سر برنامه هسته‌اي عربستان همچنان ادامه دارد و شرط اين برنامه ازسوي امريكا و اسراييل عدم غني‌سازي اورانيوم در خاك عربستان است.
شروط عربستان براي عادي‌سازي روابط
هر چند كه بسياري از كارشناسان معتقدند عربستان و اسراييل در طول سال‌هاي اخير به صورت چراغ خاموش با يكديگر رابطه داشته‌اند، اما طبق اعلام قبلي، سعودي‌ها سه شرط اصلي جهت عادي‌سازي كامل روابط با رژيم صهيونيستي را مطرح كرده‌اند. نخستين شرط آنها امضاي يك توافق امنيتي جديد با امريكاست كه علاوه بر حمايت نظامي و امنيتي واشنگتن از رياض، محدوديتي را در قبال خريد تسليحات عربستان از امريكا در بر نداشته باشد. شرط دوم سعودي‌ها براي عادي‌سازي روابط با اسراييل، توسعه برنامه هسته‌اي در اين كشور است. اين مساله يكي از موارد اختلافي مهم در مسير عادي‌سازي محسوب مي‌شود؛ زيرا ايالات‌متحده و رژيم صهيونيستي مخالف غني‌سازي اورانيوم در خاك عربستان بوده و گفته مي‌شود كه مدل برنامه هسته‌اي امارات را براي سعودي‌ها پيشنهاد كرده‌اند؛ مدلي كه غني‌سازي در خارج از خاك امارات صورت خواهد گرفت.
شرط بعدي عربستان اين است كه هرگونه عادي‌سازي منوط به تشكيل يك كشور مستقل فلسطيني است؛ امري كه با توجه به روي كار بودن افراطي‌ترين و راست‌گراترين دولت در سرزمين‌هاي اشغالي بعيد به نظر مي‌رسد كه به آساني ميان رياض و تل‌آويو قابل تفاهم باشد.
موضع رژيم صهيونيستي
همان‌طور كه اشاره شد روز پنجشنبه وزير خارجه رژيم صهيونيستي با لحني خوشبينانه از ميسر بودن توافق ابراز اميدواري كرده و حتي مدعي شد كه شكاف‌ها در حال پر شدن هستند و مي‌توان تا 4 يا 5 ماه آينده به توافق اميدوار بود. در همين راستا طبق گزارشي كه به تازگي الجزيره منتشر كرده، برخي كارشناسان معتقدند كه برنامه هسته‌اي عربستان مانعي جدي در مسير عادي‌سازي روابط نيست؛ زيرا پيش از اين تزاچي هانگبي مشاور امنيت ملي رژيم صهيونيستي گفته بود، ده‌ها كشور هستند كه پروژه‌هاي غيرنظامي هسته‌اي خود را دنبال مي‌كنند و تلاش‌هاي عربستان به اين منظور نيز نمي‌تواند امنيت همسايگان را به خطر بيندازد. با اين حال دولت نتانياهو و مخصوصا ايتامار بن گوير وزير امنيت ملي تندروي اسراييل نسبت به هرگونه امتياز درخصوص كشور مستقل فلسطيني و محدود كردن شهرك‌سازي‌هاي صهيونيستي حساسيت زيادي نشان مي‌دهند و توقف شهرك‌سازي در كرانه باختري اشغالي را رد كرده‌اند.
شروط تشكيلات خودگردان
هر چند كه تشكيلات خودگردان فلسطين اكنون با چالش‌هاي مهمي چه در سرزمين‌هاي اشغالي و چه از منظر جانشيني محمود عباس مواجه است، اما ماه گذشته شاهد بوديم كه هياتي از اين تشكيلات در سفر به عربستان سعودي به دنبال دستيابي به شروط خود در توافق احتمالي بودند. در اين ميان عربستان پس از متوقف كردن كمك‌هاي مالي به تشكيلات خودگردان در سال 2021، به نظر مي‌رسد كه دوباره پيشنهاد از سرگيري حمايت‌هاي مالي را مطرح كرده است. در همين راستا به نظر مي‌رسد كه شروط تشكيلات خودگردان تعطيل شدن سفارت امريكا در قدس، حمايت واشنگتن از نمايندگي كامل فلسطين در سازمان ملل و كنترل تشكيلات خودگردان بر بخش‌هايي از كرانه باختري است. در اين رابطه است كه محمود عباس رييس تشكيلات خودگردان فلسطيني در سخنراني خود در مجمع عمومي سازمان ملل اعلام كرده كه اشغال، فارغ از جاه‌طلبي‌ها و توهمات، دوام نخواهد داشت، زيرا مردم ما در سرزمين خود كه هزاران سال در آن نسل به نسل، زندگي كرده‌اند، باقي خواهند ماند و اگر كسي مجبور باشد كه برود، آن اشغالگران هستند كه بايد بروند. عباس همچنين از جامعه جهاني خواست تا قطعنامه‌هاي خود را در رابطه با احقاق حقوق فلسطينيان و پايان دادن به اشغالگري اجرا كند كه ناقض بيش از 1000 قطعنامه جامعه بين‌المللي و ناقض اصول حقوق بين‌الملل و مشروعيت بين‌المللي است و با زمان براي تغيير تاريخ، واقعيت جغرافيايي و جمعيتي روي زمين به منظور تداوم آن و تحكيم آپارتايد مسابقه مي‌دهد.
موضع ايران
علاوه بر اين طبق گزارشي كه الجزيره منتشر كرده، موضع ايران را هم در مقابل توافق احتمالي ميان عربستان و اسراييل نبايد از نظرها دور داشت. در واقع ايران و عربستان در حالي پس از 7 سال دوباره روابط ديپلماتيك خود را از سر گرفته كه سيد ابراهيم رييسي در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل متحد به سعودي‌ها نسبت به هرگونه عادي‌سازي روابط با اسراييل هشدار داده و اعلام كرده است: اين توافق خنجري از پشت به مردم فلسطين و مقاومت آنها محسوب مي‌شود.
رييسي همچنين خاطرنشان كرده، كشورهاي منطقه تحت هيچ شرايطي حاضر نيستند رنج و مصيبت مردم فلسطين را ناديده بگيرند؛ زيرا آزادسازي قدس هسته اصلي اعتقاد تمام مسلمانان است.