هيچ چيز غيرممكن نيست
محمود فاضلي
اخيرا كتاب «هيچ‌چيز غير ممكن نيست: آشتي امريكا با ويتنام» تئودور جورج اوسيوس با ترجمه عليرضا قاسمي در 336 صفحه از سوي انتشارات ميراث اهل قلم منتشر شد. جورج اوسيوس متولد 1961، يك ديپلمات امريكايي و سفير سابق اين كشور در ويتنام است. جنگ ويتنام براي امريكا 58 هزار كشته و براي ويتنام نيز رقمي فراتر از دو ميليون كشته بر جاي گذاشت. تعداد بمب‌هايي كه امريكا در طول جنگ بر سر مردم ويتنام ريخت بيش از دو برابر كل بمب‌هاي جنگ جهاني دوم بود. اين كتاب واقعياتي از نقش و تاثير ديپلماسي، پيچيدگي و تضاد منافع بين گروه‌هاي سياسي و باندهاي قدرت در تعامل با كشورها و چگونگي اصرار و پيگيري سياست‌هاي امريكا در قبال كشورهاي هدف از مسيرهاي گوناگون توسط ديپلمات‌هاي امريكايي را به نمايش مي‌گذارد.
به دنبال سقوط سايگون در 30 آوريل 1975 و پايان جنگ ويتنام، جرالد فورد رييس‌جمهوري امريكا از كنگره و مردم امريكا خواست كه تمركز خود را از روي آشفتگي كه پشت سر گذاشته‌ايم، بردارند. هنري كيسينجر وزير خارجه نيز تلاش‌هاي ويتنام براي ايجاد ارتباط را رد كرد. مردم امريكا از جنگ و خسارات آن به جامعه خسته شده بودند. در حالي كه ويتنامي - امريكايي‌ها در كاليفرنيا، تگزاس و لوئيزيانا موفق مي‌شدند و تا حدودي نفوذ سياسي كسب مي‌كردند، اصرار داشتند كه نمايندگان‌شان توجه به حقوق‌بشر و آزادي‌هاي مذهبي در ويتنام و نيز توجه به سربازاني كه براي سايگون جنگيده‌اند را فراموش نكنند.
براي بيست سال، صلح بين دولت‌ها در واشنگتن و هانوي پيشرفت اندكي داشت. تنها زماني كه بيل كلينتون روابط كامل سياسي را در سال 1995 برقرار كرد، چشم‌انداز آغاز دوره جديدي بين امريكا و ويتنام پديدار شد. صلح، با موضوعات عميق احساسي از جمله احترام به كشته‌شدگان از طريق دفن صحيح و درك درد و آلام جنگ مرتبط است. ارتباطات بين مردمي، به رفت و آمد تجار و بازرگانان، تبادلات دانشجويي، گردشگران و ديدارهاي خانواده‌ها بستگي دارد. چنين ارتباطاتي رو به رشد خواهند بود زيرا مردمان هر دو طرف تصميم به روبرو شدن صادقانه با گذشته و اعتمادسازي با دشمنان سابق براي ايجاد آينده‌اي بهتر گرفته‌اند. آنها آموخته‌اند كه چگونه شرايط را براي برداشتن گامي به سوي صلح هموار نمايند.
كتاب «هيچ‌چيز غيرممكن نيست: آشتي امريكا با ويتنام» در خصوص همين روند است و ريشه در داستان‌هاي ملموس افراد پيشرو و همچنين مردم عادي دارد. اين داستان‌ها مبين آن است كه دوستي بين دشمنان ديرينه امكان‌پذير است. پيت پترسن اسير جنگي سابق توانست به عنوان اولين سفير امريكا در ويتنام منصوب گردد. سناتور جان مك‌كين، ديگر اسير جنگي سابق و رقيب ايدئولوژيك وي سناتور جان كري توانستند مدافعان صلح باشند. بيل كلينتون رييس‌جمهوري امريكا كه از جنگ فرار نمود، توانست به ترميم زخم‌هاي عميق جنگ كمك نمايد.
ايجاد دوستي در هانوي و متعاقبا در سايگون، به‌طور چشمگيري آسان مي‌نمود. مردم ويتنام نه تنها احساس دشمني خود را بروز نمي‌دادند بلكه با آغوش باز حتي به استقبال نمايندگان دولتي رفتند كه جنگ وحشتناكي را عليه كشورشان آغاز نموده بود. قبل از آغاز ماموريت، نويسنده آموختن زبان ويتنامي را شروع كرده بود و هر بار كه كسي را در آن اولين روزهاي سخت ملاقات مي‌كرد بخشي از اعتمادي را كه براي شكل‌دهي يك همكاري لازم بود ايجاد مي‌كرد.
با پيگيري ديپلماسي با ويتنام براي بيست و سه سال در دوره چهار رييس‌جمهور و هفت وزير خارجه، نويسنده كتاب در سال 2014 اولين سفير امريكا به شمار مي‌رفت كه مسلط به زبان ويتنامي بود. رييس‌جمهور اوباما و جان كري وزير خارجه، چشم‌اندازي براي تغيير در روابط ويتنام – امريكا ارايه دادند. در اولين روزهاي دوره سفارت، مطبوعات ويتنام از او به عنوان «سفير مردم» ياد مي‌كردند. به زبان ويتنامي صحبت مي‌كرد و با دوچرخه به هر سو مي‌رفت و اينها به او كمك كرد تا با شهروندان از تمامي طبقات دوستي ايجاد كند. شخص سفير ويتنامي‌هايي را مي‌بيند كه چگونه كشورشان را از يك منطقه جنگي مصيبت‌زده به يك دوست قوي، مرفه و مستقل براي امريكا تبديل نموده‌اند.
به عنوان سفير امريكا دريافته بود كه امريكا براي يك دوره بلندمدت رفتار نامطلوبي در قبال ويتنام داشته است. براي اعتمادسازي به تلاش‌هاي بزرگ و كوچك نياز دارد. ويتنامي‌ها و امريكايي‌ها گام به گام اعتمادي را بنيان نهادند كه به آنها اجازه مي‌داد به شركاي امنيتي نزديك، تبديل شوند. داستان‌هاي اين كتاب نشان مي‌دهد وقتي كه امريكا خود را متعهد به ايجاد يك رابطه قوي مي‌نمايد، ما فرصت براي ايجاد امريكايي مرفه و امن را فراهم مي‌كنيم. روابط امريكا و ويتنام از خاكسترهاي جنگ برخاسته و تبديل به چيزي منحصر به فرد شده است. چرخش بي‌سابقه دو كشور از دشمن به دوست نمايانگر آن است كه حقيقتا هيچ‌چيز ناممكن نيست.