كلوديا گلدين كيست و چه تحقيقاتي در بازار كار زنان داشته است؟
يك زن، برنده نوبل اقتصاد 2023
گروه اقتصادي
آكادمي سلطنتي علوم سوئد جايزه نوبل اقتصاد 2023 را به يك زن اعطا كرد. كلوديا گلدين تاريخ‌دان اقتصادي و اقتصاددان امريكايي و استاد كنوني دانشگاه هاروارد است كه به عنوان برنده نوبل اقتصاد 2023 اعلام شده است. گلدين، اقتصادداني با پژوهش‌هاي گسترده در حوزه بازار كار زنان است كه امسال توانست به تنهايي نوبليست اقتصاد شود. از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ هر ساله نوبل اقتصاد ميان چند اقتصاددان تقسيم مي‌شد اما امسال خانم گلدين به تنهايي جايزه را از آن خود كرده است.
آكادمي نوبل علت اعطاي اين جايزه را «توسعه فهم ما از نتايج بازار كار زنان» توسط او اعلام كرده است. تحقيقات گلدين طيف گسترده‌اي از موضوعات، ازجمله نيروي كار زن، جنسيت را پوشش مي‌دهد. شكاف در درآمد، نابرابري درآمد، تغييرات تكنولوژيكي، تحصيلات و مهاجرت. بيشتر تحقيقات او زمان حال را از دريچه گذشته تفسير مي‌كند و منشا موضوعات مورد توجه فعلي را بررسي مي‌كند.
زنان در بازار كار جهاني به شدت كمتر از مردان حضور دارند، ضمن اينكه كار آنها به دليل زن بودن، درآمد كمتري نسبت به مردان در بر دارد. كلوديا گلدين با استفاده از آرشيوهاي بيش از ۲۰۰ سال اخير از داده‌هاي بازار كار ايالات متحده نشان داده كه چگونه و چرا تفاوت‌هاي جنسيتي در درآمد و نرخ اشتغال در طول زمان تغيير كرده است.
خانم گلدين در تحقيقات خود اين موضوع را مطرح كرده كه مشاركت زنان در بازار كار طي 200 سال اخير، روند صعودي نداشته است، بلكه يك منحني U شكل را ايجاد كرده است. با گذار از جامعه كشاورزي به جامعه صنعتي مشاركت زنان متاهل در اوايل قرن نوزدهم كاهش يافته است، اما سپس با رشد بخش خدمات در اوايل قرن بيستم شروع به افزايش كرد. خانم گلدين الگوي بازار كار زنان را با نتيجه‌گيري از تغييرات ساختاري و هنجارهاي اجتماعي در حال تحول در رابطه با مسووليت‌هاي زنان در قبال خانه و خانواده تشريح كرده است.
از طرف ديگر، سطح تحصيلات زنان در طول قرن بيستم، به‌طور مداوم افزايش يافت و در اكثر كشورهاي با درآمد بالا، اكنون به‌طور قابل ملاحظه‌اي بالاتر از مردان است. خانم گلدين در پژوهش‌هاي خود به موضوع «دسترسي زنان به قرص‌هاي ضدبارداري» و ارتباط آن با ارايه فرصت‌هاي جديد براي برنامه‌ريزي شغلي پرداخت و عنوان كرد كه اين تغيير انقلابي در اشتغال زنان، با متغير دسترسي آنها به قرص‌هاي ضدبارداري، سرعت بيشتري گرفته است.
خانم گلدين، صبح ديروز خبردار شد كه جايزه نوبل اقتصاد به او اختصاص يافته و بلافاصله در گفت‌وگو با رسانه‌ها خود را برنده نوبل «نسل سوم» خواند كه در حال مطالعه تغييرات اجتماعي و اقتصادي است. او گفت: «پيش از من، باب فوگل (اقتصاددان امريكايي دانشگاه كلمبيا كه در سال 1993 جايزه نوبل اقتصاد گرفت) استاد من جايزه نوبل دريافت كرد و پيش از او نيز سيمون كوزنتس، (اقتصاددان بلاروسي كه در سال 1971 جايزه نوبل اقتصاد گرفت) كه نقش استادي او را داشت. همه ما در زمينه تغييرات بلندمدت اشتغال، تاريخ اقتصادي و مطالعات تطبيقي كار كرده‌ايم.» او همچنين بر نقش دانشجويان خود در تحقيقاتي كه انجام داده، تاكيد كرد و گفت: «من يك معلم هستم. اين جايگاه را دارم چون شاگردان من دنباله‌رو من هستند. كساني هستند كه براي گوش دادن به ايده‌هايم و نقد و نظرشان، به آنها وابسته‌ام. همه بايد بدانند كه معلمي، كاري سخت و مستلزم تحقيق است. تحقيق و پژوهش، نوعي خلق دانش و آموزش آن، نوعي انتشار دانش است و ما هر دوي اين كارها را انجام مي‌دهيم.»
قرن بيستم، نماد مدرنيزاسيون، رشد اقتصادي و افزايش نسبت زنان شاغل است، اما براي مدت طولاني شكاف درآمدي بين زنان و مردان نيز
باقي مانده است. به گفته گلدين، «تصميم‌هاي آموزشي كه بر فرصت‌هاي شغلي كل عمر تاثير مي‌گذارند، در سنين جواني گرفته مي‌شوند. اگر انتظارات زنان جوان با تجربيات نسل‌هاي قبلي شكل گرفته باشد -به عنوان مثال، مادران آنها تا زماني كه بچه‌ها بزرگ نشده‌اند سر كار بازنگشته‌اند- رشد كند خواهد بود.»
گلدين افزوده است: «ما به نقطه‌اي رسيده‌ايم كه در آن اشتغال زنان بسيار زياد و مهم شده و در عين حال، نابرابري‌هايي نيز ديده مي‌شود. اين نابرابري‌ها نيز از داخل خانواده‌ها شكل مي‌گيرد.»
از نظر تاريخي، بسياري از شكاف جنسيتي در درآمد را مي‌توان با تفاوت در تحصيلات و انتخاب‌هاي شغلي توضيح داد. با اين حال، گلدين نشان داده است كه بخش عمده‌اي از اين تفاوت درآمد در حال حاضر بين زنان و مرداني است كه در شغل مشابهي فعال‌ا‌ند و اين تا حد زيادي با تولد اولين فرزند به وجود مي‌آيد.
گلدين در سال 1967 از دانشگاه كرنل فارغ‌التحصيل شد و دكتراي خود را از دانشگاه شيكاگو دريافت كرده است. او در سال 1990 به عنوان اولين زن در بخش اقتصاد دانشگاه به هاروارد پيوست. جديدترين كتاب او «كار و خانواده: سفر قرن طولاني زنان به سوي برابري» است كه در سال 2021 منتشر شد.
يك نوبل غيررسمي
جايزه نوبل به وصيت آلفرد نوبل دانشمند سوئدي به فعالان حوزه شيمي، فيزيك، پزشكي و... اعطا مي‌شود. اما در اين فهرست اثري از نوبل اقتصاد نيست. نوبل اقتصاد در واقع «جايزه بانك مركزي سوئد در علوم اقتصادي به ياد آلفرد نوبل» است. بانك مركزي سوئد كه قديمي‌ترين بانك مركزي دنياست، در جشن سيصد سالگي‌اش در سال ۱۹۶۸ تصميم گرفت تامين مالي مخارج مربوط به اهداي جايزه‌اي در زمينه اقتصاد را ذيل مجموعه نوبل برعهده بگيرد. مسووليت تعيين برنده نيز به آكادمي سلطنتي علوم سوئد داده شد.
اين موضوع موافقان و مخالفاني هم دارد. برخي كارشناسان اعتقاد دارند كه اعطاي جايزه به فعالان حوزه علوم طبيعي مدت زمان اندكي بر ديدگاه‌هاي آنها تاثير مي‌گذارد، اما وقتي به يك اقتصاددان اين اعتبار داده مي‌شود، احتمالا تا ابد قرار است رسانه‌ها وي را به عنوان متخصص هر مساله اقتصاد بشناسند و نفوذ كلامش در سياست بسيار بيشتر از ديگران باشد.
اما به هر حال جايزه نوبل اعتبار خاصي به برندگانش مي‌دهد و حتي مي‌تواند موجب شود كه علاقه‌ها در هر علم، به موضوعي كه برايش نوبل داده شده بيشتر شود، به ويژه جايزه باعث گرفتن توجه افكار عمومي به زمينه تحقيقات برنده نوبل مي‌شود.