سفر احمدينژاد و سد گتوند
محمود احمدينژاد، در جواب نامه رسمي پورمحمدي رييس سازمان بازرسي كل كشور درباره نواقص فني سد گتوند، وي را بيسواد ناميد و در دفاع از جانمايي غلط پروژه ۲۵۰۰ ميليارد توماني سد گتوند عليا به اين سخن اكتفا كرد كه «من خودم مهندس عمرانم.» او در تاريخ 05/05/1390 آبگيري سد گتوند عليا را اعلام كرد. وي سپس در يك گردهمايي گفت: «يك آدم بيسوادي وارد كارهاي تخصصي ميشود و به ما نامه رسمي ميزند كه شما اين سد را در اين نقطه نسازيد و در جاي ديگري احداث كنيد. به تو چه ارتباطي دارد؟ اصلا تو ميفهمي سد يعني چه؟ چه كسي به تو اين اجازه را داده است كه چنين كاري را انجام دهي؟ من كه خودم مهندس عمران هستم در اين باره اظهارنظر نميكنم، چراكه احداث يك سد مطالعات زمينشناسي و هيدرولوژيكي فراواني را ميطلبد، در انتهاي نامه هم تهديد ميكنند كه اگر اين كار را انجام ندهيد با شما برخورد ميكنيم.» در سال 94 زماني كه شوري آب پشت سد، افزايش يافت رييس موسسه آب و دبير شوراي هماهنگي آب دانشگاه تهران در گزارش شناخت دانشگاه تهران به دو اشتباه، يعني تعيين محور سد در محل نامناسب توسط مشاور اوليه و تصميم به آبگيري سد بدون تكميل تمهيدات علاج بخشي اشاره كرد. براي ساخت سد گتوند از سال ۱۳۸۰ به بعد بيش از ۳۶۰ پيمانكار با اين پروژه همكاري داشتهاند. اين سد روي لايههاي نمكي تشكيلات تبخيري گچساران قرار دارد. ۱۰ روز پس از آبگيري، ديوار حائل ۱۲۰ سانتيمتر نشست كرد. لايههاي نمكي در آب پشت سد حل شده و بدينترتيب كيفيت آب كارون پشت اين سد به شدت كاهش يافته و شور شده است. دستاندركاران ساخت سد از وجود سازند نمكي گچساران مطلع بودند اما راهحل را در اين ديدند كه با صرف ۱۳۰ ميليارد تومان يك پتوي رسي روي لايههاي نمكي ايجاد كنند. آب شيرين كارون، وقتي پشت سد قرار ميگيرد، شور ميشود. اين آب شور ميتواند تمام زمينهاي پاييندست، كشاورزي و كشت و صنعت خوزستان را نابود كند. شركت امريكايي سال ۱۳۵۰ مطالعات مكانيابي سد گتوند را انجام داد. محل پيشنهادي آنها ۱۴ و نيم كيلومتر بالاتر از مكان فعلي بود. سال ۱۳۷۷ وزارت نيرو و پيمانكار با تعيين محل فعلي مخزن سد از ۲/۲ ميليارد به ۷/۴ ميليارد افزايش دادند. ساخت سد گتوند، انتقالهاي مكرر آب و آلايندگيهاي صنايع استان از جمله شركت توسعه كشت و صنعت نيشكر، عوامل اصلي نابودي محيطزيست خوزستان و رودخانه كارون بوده است. مجوز احداث سد شرايطي داشته كه رعايت نشد. در سال 1390 رييس وقت سازمان حفاظت محيطزيست گفت: وزارت نيرو در حال ايمنسازي اطراف سد گتوند است و تا زماني كه تثبيت نمك در آن مكان انجام نشود اين سد افتتاح نميشود. وزارت نيرو با استفاده از خاك رس كه به پتوي رسي معروف است اقدام به ايمنسازي اطراف سد كرده تا مخزن سد و جريان آب، نمكزار ايجاد نكند. آن هنگام مديران سازنده سد گتوند مدعي شدند كه «اگر سد گتوند نبود، علاوه بر مشكل گرد و غبار، خوزستان با مشكل بيآبي هم مواجه بود. كشت پاييندست سد نه تنها كاهش نيافته بلكه با آبرساني به اندازه مطلوب بيش از گذشته رونق داشته است. بررسيها نشان داد كه احتمال بروز لغزشهاي بزرگ وجود ندارد و پس از بروز انحلال اوليه نمكها، به دليل ريزش لايههاي مارني روي لايههاي انحلالي، نرخ انحلال به ميزان قابلتوجهي كاهش مييابد و امكان درگير شدن كل نمك با آب وجود نداشته يا با روندي بطئي محتمل خواهد بود... سازند گچساران به لحاظ طبيعت و به لحاظ جنس زمين و ساختار زمينشناسي در مقابل آب مقاومتي ندارد. اين هم در پيشبيني ما بوده است كه اين اتفاق رخ ميدهد و ما براي اينكه نرخ انحلال نمك اين سازند گچساران را در مراحل آبگيري به حداقل برسانيم يك پوشش روي آن ايجاد كرده بوديم كه البته پيشبيني ما اين بوده است اين پوشش به مرور زمان در طول يك ماه از بين ميرود و اتفاقا يك بخشي از كار نيز زير آب ميرود.»
ولي در عمل و واقعيت آب پشت سد به شدت شور شد و تصميم گرفتند تا به تدريج نمك را تخليه كنند. تخليه آبِ شور و نمك جمع شده پشت سد به آسيب گسترده به زمينهاي پايين دست انجاميد.