چو نديدند حقيقت ره افسانه زدند ...

 گفتاري به بهانه روز بزرگداشت حضرت حافظ

بيستم مهر ماه، روز بزرگداشت لسان‌الغيب، حضرت حافظ شيرازي، روز منحصر به فردي است كه ضمن عرض تبريك به مناسبت فرا رسيدن آن مي‌بايست در وسعت اقيانوسي ادبيات اين مرز و بوم انديشه نمود و براي توسعه و اشاعه آن در زندگي افراد تلاش وافر كرد. ساليان متمادي است كه نقش ادبيات و به ويژه شعر پارسي در سيستم فرهنگي كشور كمرنگ و در برخي موارد به فراموشي سپرده شده است. فضاي كتابخواني در جامعه، به ويژه حوزه شعر آن‌قدر بي‌رمق است كه فروش 1000 نسخه‌اي يك كتاب شعر در طول يك سال، يك اتفاق بعضا بزرگ محسوب مي‌شود! اما برخي شاعران و برخي ناشران سودجو با استفاده از فضاي مغشوش ممزوج با عدم تمركز مديريت، با چاپ كتاب‌‌هايي در تيراژ 200 تا حتي 50 نسخه‌اي، خود را در زمره صاحبان آثار پرفروش جا زده‌اند و مع‌الاسف كه اين نوع اقدامات ناصحيح در درازمدت نتايج مخرب فراواني براي ادبيات در پي خواهد داشت. بگذريم، اين مهم جاي تعجب و تأمل بسيار دارد و پرداختن به اين موضوعات، بسيط و طولاني است و در اين منوال محدود نمي‌گنجد. در رهگذر توسعه، تمسك‌جويي به ادبيات به ويژه «شعر» نوعي استفاده بهينه از اهرم فرهنگ است و متاسفانه اين مهم در رئوس برنامه‌هاي حكمرانان حال حاضر مغفول و مجهور بوده و به آن توجه درست در حد اعلا نمي‌شود. ايران در قرن‌هاي مختلف شعراي بسياري را به جهان معرفي كرده كه هر كدام ديواني از درس‌هاي زندگي را با وزن به رشته تحرير در آورده‌اند و خواندن اين متون و اشعار جهان‌بيني انسان را چند برابر مي‌كند. 

اگر قشري خاص كه نسل در نسل آنها با ادبيات و شعر مأنوس بوده‌اند را جدا كنيم، عموما ايرانيان در بدو خردسالي و نوجواني از طريق سيستم آموزشي كشور با ادبيات و شعر آشنا و در مواردي قليل به دليل وجود علاقه ذاتي با آن خو مي‌گيرند. به‌زعم اين نگارنده اصلي‌ترين مبحثي كه مي‌تواند در توسعه و اشاعه فرهنگ شعرخواني و انس با آن مثمر ثمر باشد، اصلاح نظام آموزشي و ايجاد جذابيت‌هاي اساسي در نحوه انتقال اين بستر مهم فرهنگي به اذهان خردسالان و نوجوانان است. فرهنگ مساله به‌شدت مهمي است كه توسعه آن يكي از عناصر و شاخص‌هاي قدرت كشور‌ها طبقه‌بندي مي‌شود. مادامي كه كشوري در اقصا نقاط جهان داراي فرهنگ منحصر به فرد است و جذابيت‌هاي فرهنگي‌اش را براي ساير ملت‌ها تبليغ مي‌نمايد و غناي آن در حدي است كه آنها پذيرا مي‌شوند يكي از چند شاخص اصلي قدرت را در يد خود مي‌گيرد و اين اصل مهمي است كه همزمان در چندين شاخص به توسعه بپردازيم. توسعه نظامي يكي از اصلي‌ترين شاخصه‌هاي قدرت است اما اقتدار مطلوب صرفا اقتدار نظامي نيست، اقتدار اقتصادي، اقتدار فرهنگي، اقتدار سياسي، اقتدار ديپلماتيك حتي اقتدار در حوزه امنيت غذايي از انواع اقتدارهاي حكمراني معاصر به شمار مي‌روند كه ايده‌آل‌ترين حالت آن زماني روي مي‌دهد كه به صورت موازي و همزمان به توسعه همه‌جانبه موارد مزبور پرداخته شود. نه فقط اينكه يك مورد، حداكثر توجهات را به خود جلب كند. مطالب بسيار است و فرصت كوتاه و محدود. اميد است مسوولان ذي‌ربط به فكر ادبيات، شعر و نهايتا فرهنگ ايران باشند كه ميزان غني بودن آن بر هيچ انسان فرهيخته و علاقه‌مند در اين كره خاكي پوشيده نيست. يكي از نمونه‌هاي پر اهميت بودن روز حافظ در عرصه بين‌الملل، برپايي نشست‌هاي تخصصي در دانشگاه‌هاي مختلف جهان ازجمله چين، هندوستان، ژاپن، استراليا، امارات و ايتاليا مي‌باشد و مطلوب آن است كه هر ساله به تعداد كشورهاي يادشده افزوده شود تا روزي را ببينيم كه در داخل و خارج كشور عموم افراد بدانند حافظ كيست و حداقل بخشي از دروس زندگي اين شخصيت بزرگ را خوانده و درك كرده باشند.