ساماندهي نيروي انساني در آموزش و پرورش
علي اصغر فاني
بازگشايي نسبي مدارس در سال تحصيلي 03-1402 با تاخير 5 هفته‌اي صورت پذيرفت. بر اساس اعلام وزارت آموزش و پرورش، براي تكميل كادر مدارس قريب به 34 هزار معلم نيازمند است. وزير محترم در يك كليپ چند دقيقه‌اي تقصير اصلي كمبود نيروي انساني را به دولت قبلي به‌خصوص دولت اول آقاي روحاني كه من مسووليت وزارتخانه را داشتم نسبت داد. هر چند كه قصد نداشتم به موضوع ورود كنم و كم‌كاري و ندانم‌كاري‌هاي مديريت وزارتخانه را در دولت سيزدهم ذكر نمايم كه اين بار متهم شوم كه نمي‌گذارد ما به كار خود بپردازيم! اما با توجه به صحبت‌هاي ايشان معلوم شد كه مخاطب صحبت‌هاي ايشان من هستم. جهت اطلاع و استحضار جامعه فرهنگي به‌خصوص معلمين زحمتكش و پرتلاش نكاتي را يادآور مي‌شوم: در اين يادداشت به سياست سازماندهي نيروي انساني از مجموعه پنج سياستي كه به مجلس عرضه كردم، مي‌پردازم.
1- با حكم آقاي روحاني در 29 مرداد 92 به سرپرستي وزارت آموزش و پرورش منصوب شدم. اجراي سند تحول كه در دولت آقاي احمدي‌نژاد با اضافه كردن پايه ششم به دوره ابتدايي و حذف پايه اول از دوره راهنمايي، بافت نيروي انساني را در آموزش و پرورش به هم زده بود به قسمي كه ما در دوره ابتدايي به 24000 معلم پايه ششم نياز داشتيم و در عوض با تورم معلمين پايه اول راهنمايي مواجه بوديم.
2- اين پديده كمبود نيروي انساني در دوره ابتدايي و تورم نيروي انساني در دوره راهنمايي تحصيلي كه ناشي از اجراي شتابزده سند تحول بود، امر ساماندهي و بهسازي نيروي انساني را در اولويت فعاليت‌هاي دولت يازدهم قرار داد.
3- استخدام 160 هزار نيروي انساني در دولت دهم (دولت دوم آقاي احمدي‌نژاد) با كمترين تخصص تحت عنوان مهرآفرين كه كمتر با نيازهاي آموزش و پرورش تناسب داشت، باعث شد كه دولت آقاي روحاني بدون انتقاد از دولت قبلي نسبت به ساماندهي و بهسازي نيروي انساني اقدام كند.
4- با تدبير اتخاذ شده، ظرف 32 روز كه تا بازگشايي فرصت داشتيم مدارس حتي با يك روز تاخير، به موقع بازگشايي شدند. مشكل اصلي آنجا بود كه معلم دوره ابتدايي همه دروس را تدريس مي‌كند ولي معلم دوره راهنمايي و متوسطه تخصصي است و نمي‌توان از وجود معلم مثلا فيزيك متوسطه 2 به عنوان آموزگار ابتدايي استفاده كرد.
5- در طول 8 سال دولت قبل، همه ساله مدارس با كيفيت بالا و به موقع بازگشايي شده است كه قابل بررسي است.
6- از دستاوردهاي ساماندهي نيروي انساني، علي‌رغم افزايش 500 هزار دانش‌آموز، فراگير كردن آموزش در سراسر كشور (تعداد 120 مدرسه با يك دانش‌آموز، توسعه مدارس شبانه‌روزي، روستامركزي و....) و بازنشستگي 100 هزار معلم ميزان پرداخت هفتگي حق‌التدريس تا 300 هزار ساعت كاهش داشته است.
7- دهه آخر اسفند- كه آن را ليله‌القدر آموزش و پرورش مي‌نامم، براي پرداخت به موقع حقوق همكاران زمان حساسي است.
در دولت آقاي روحاني هيچ مديري در دهه آخر اسفند به كربلا مشرف نشد و يا در زمان سازماندهي نيروي انساني كه برنامه‌ريزي بازگشايي مدارس را بايد انجام داد هيچ مديري به حج مشرف نشد.
8- عدم استفاده از پتانسيل موجود در بخش غيردولتي باعث بروز اين مشكلات بوده است.
اين سوال هنوز باقي است كه اگر اقدامات دولت قبلي باعث بروز اين مشكل شده است، چرا اختلال در بازگشايي مدارس در سال‌هاي 92 تا 1401 مشاهده نشد. در سال تحصيلي جاري علت اصلي، سوءمديريت در رده‌هاي مختلف در وزارتخانه و ادارات كل استان‌ها بوده كه مسوولين آموزش و پرورش را به فرافكني وادار كرده است.