در نشست خبري فعالان دانشجويي به مناسبت 16 آذر گفته شد
گلایه دانشجو از محدودیت
از وضعیت رفاهی تا مشکلات اخراج و تعلیق مورد بحث قرار گرفت
گروه سياسي
در آستانه شانزده آذر و روز دانشجو، مراسم مختلفي به اين مناسبت در دانشگاه‌ها برگزار مي‌شود. مقامات دولتي به اين مراسم مي‌روند و سخنراني مي‌كنند. در سوي ديگر هم برنامه‌هاي طنز و كمدي و استندآپ با حمايت معاونت‌هاي فرهنگي دانشگاه‌ها برگزار مي‌شود. اين در حالي است كه وضعيت امنيتي سال قبل تداوم يافته و گروهي از دانشجويان در محدوديت‌هاي انضباطي و امنيتي هستند. در اين شرايط، جمعي از فعالين دانشجويي هفت دانشگاه به ارايه گزارشي از وضعيت دانشگاه‌هاي خود پرداختند. در اين نشست از وضعيت رفاهي دانشگاه‌ها گفته شد كه اتاق‌هاي چهار نفره در خوابگاه به شش نفر داده مي‌شود تا وضعيت اخراج و تعليق دانشجويان. در ادامه، بخش‌هايي از گزارش دانشجويان را مرور مي‌كنيم. دانشجوياني كه علاوه بر وضعيت خودشان به اخراج اساتيدشان نيز واكنش نشان مي‌دهند و حتي مي‌گويند در دانشگاه تربيت مدرس وقتي سميه، سيما و آرمان ذاكري از دانشگاه اخراج شده‌اند، از سوي مسوولان نيز هيچ پاسخي در اين باره به دانشجويان داده نشده و صرفا مي‌گويند كه تمديد قرارداد با اين اساتيد صورت نگرفته است.
كميته‌هاي بي‌انضباط
سپهر راثي، فعال دانشجويي و دبير منتخب انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه خواجه نصيرالدين طوسي در رابطه با كميته‌هاي انضباطي دانشگاه‌ها مي‌گويد كه عملا در دانشگاه آنها، وظايف كميته‌هاي انضباطي به وزارت علوم برون‌سپاري شده و تعداد زيادي از موارد غيرقانوني را شاهد هستيم كه رقم مي‌خورد. او اشاره مي‌كند كه آيين‌نامه انضباطي پيش‌بيني كرده كه چند روز قبل از برگزاري جلسه بدوي، دانشجويان مي‌توانند به بيان دفاعيات خود بپردازند اما در دانشگاه ما با دانشجويان تماس گرفته و مي‌گويند يك ساعت پيش از جلسه، دفاعيه بنويسيد! او بيان مي‌كند كه گويي يك تصميمي در اين كميته‌ها از پيش اتخاذ شده و به شكل فرماليته شاهد برگزاري جلسه هستيم. حتي موارد اتهامي به دانشجويان در كميته‌هاي انضباطي اطلاع داده نشده و هيچ مستنداتي در اين خصوص ارايه نمي‌شود. راثي مثال مي‌زند كه در كميته‌هاي انضباطي به اتهام يك ماده دانشجويان را احضار مي‌كنند و دانشجو بر همان مبنا دفاعيه مي‌نويسد. در زمان برگزاري همان جلسه اما ادبيات اعضاي كميته تغيير كرده و دانشجويان را با تهديد و توهين مورد خطاب قرار داده و موارد ديگري را مورد طرح و رسيدگي قرار مي‌دهند. عليرضا برادران‌مظفري هم مي‌گويد كه در كميته‌هاي انضباطي برخلاف حقوق دانشجويان با آنها برخورد شده و هيچ مستنداتي بابت اتهام به افراد ارايه نمي‌شود. اين فعال دانشجويي دانشگاه پلي‌تكنيك و عضو انجمن اسلامي دانشجويان ترقي‌خواه اين دانشگاه در اين نشست، ضمن اشاره به فضاي حاكم بر اين دانشگاه، اظهار داشت: هيچ نهاد مستقلي بابت رسيدگي به رفتارهاي مغاير قانون از سوي كميته‌هاي انضباطي وجود ندارد و هيچ نهادي براي دادخواهي دانشجويان در خصوص بي‌قانوني‌هايي كه با دستاويز قرار دادن شيوه‌نامه انضباطي سال ۱۴۰۱ صورت گرفته را نمي‌بينيم. محدثه‌سادات فاطمي، فعال دانشجويي و عضو مجمع اسلامي دانشگاه الزهرا در اين نشست، بيان مي‌كند كه از ديماه سال گذشته، تشكيل پرونده‌هاي متعددي را از سوي كميته‌هاي انضباطي براي دانشجويان شاهد بوديم كه همين مساله، فضاي سنگيني را براي فعاليت و تحصيل دانشجويان دانشگاه الزهرا ايجاد كرده است. او مي‌گويد كه اين تشكيل پرونده‌ها در كميته‌هاي انضباطي براي دانشجويان مشكلات جدي را ايجاد كرده و برخي از آنها، بعضا از يك تا دو ترم با تعليق روبه‌رو شده‌اند. البته اين رويكرد به همين جا و بحث تعليق دانشجويان ختم نشده و در برخي احكام سختگيرانهتر، حتي در يك نمونه، حكم تبعيد به دانشگاه يزد را هم در دانشگاه داشتيم! او همچنين اشاره مي‌كند كه مشكل ديگر اينكه، احكام صادره از سوي كميته‌هاي انضباطي به رويت دانشجويان نمي‌رسد و همين مساله براي تدوين و تهيه دفاعيه و اساسا دفاع از عناوين اتهامي، عملا غيرممكن شده است. سيداحسان هاشمي، فعال دانشجويي دانشگاه تهران در مورد وضعيت دانشگاه تهران مي‌گويد كه در كميته‌هاي انضباطي همچنين با اتهامات واهي به دانشجويان مواجه هستيم. همچنين بلاتكليفي دانشجويان در پرونده‌هاي انضباطي وجود دارد. امري كه يا دانشجو را با تعلل در صدور حكم روبه‌رو كرده و فشار رواني سنگيني به او وارد مي‌كند يا حكم پرونده گاهي حتي ظرف يك هفته صادر مي‌شود! هاشمي از وضعيت طولاني اجراي حكم دو تن از اعضاي انجمن اسلامي دانشگاه تهران و علوم پزشكي تهران مي‌گويد كه مطهره گونه‌اي و مهدي هاديزاده مثال صادق مورد آزار قرار گرفتن در برخوردهاي كميته انضباطي هستند كه پرونده انضباطي آنها بيشتر از شش ماه، طول كشيد. نكته جالب اين است كه در بسياري از اين دانشگاه‌ها، آمار دقيق از دانشجويان مشمول احكام وجود ندارد و تنها در دانشگاه علم و صنعت، از مهرماه ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲، ۹۶ دانشجو به كميته انضباطي و حراست احضار شده‌اند. همچنين در بهار ۱۴۰۲ نيز ۲۱ دانشجو به دليل مساله حجاب مورد احضار قرار گرفتند اما براي فصل پاييز در اين دانشگاه هم آماري وجود ندارد. آفرين نجفي‌زاده، دبير انجمن تعليق شده رويش مي‌گويد كه در كميته انضباطي دانشگاه علم و صنعت اخذ تعهد از دانشجويان با مضمون اعتراف به برخي از موارد اتهامي و پذيرش برخورد قضايي نيز از مواردي بوده كه در جريان اعتراضات گزارش شده است. عموم اين فعالين دانشجويي اشاره مي‌كنند كه شيوه‌نامه جديد انضباطي كه پاييز سال گذشته ابلاغ شد، حقوق دانشجويي را محدود كرد و در مقابل، دست كميته‌هاي انضباطي و حراست در دانشگاه‌ها را باز كرده است. آنها تاكيد مي‌كنند كه اين شيوه‌نامه زندگي روزمره هر دانشجويي را زيرنظر نهادهاي انضباطي دانشگاه قرار داده است و فضاي مجازي و غير دانشگاهي آنها را نيز تحت نظارت قرار داده است.
برگرد به شهر خودت!
برادران مظفري، فعال دانشجويي دانشگاه پلي‌تكنيك مي‌گويد كه شنيده‌ها حاكي از اين است كه از كميته‌هاي انضباطي و حراست با خانواده آنها تماس گرفته و آنها را به اخراج دانشجويان تهديد مي‌كنند. مثلا گفته مي‌شود كه اگر وضعيت فرزند شما اينچنين باشد، مجبور به اخراج او خواهيم بود و خودتان به وضعيت او رسيدگي كنيد. محدثه فاطمي در مورد وضعيت دانشگاه الزهرا مي‌گويد كه براي دانشجويان شهرستاني، حكم محروميت از امكانات خوابگاهي صادر شده كه همين امر، انصراف دانشجويان را از تحصيل به دنبال داشته است. به هر حال، ناگفته پيداست كه محروميت از امكانات خوابگاهي براي دانشجوياني كه از شهرستان به تهران سفر مي‌كنند تا چه ميزان مشكل‌آفرين خواهد بود. چرا كه كمترين هزينه براي اجاره خوابگاه در خارج از چارچوب دانشگاهي، دست‌كم سه ميليون تومان در ماه براي دانشجويان هزينه‌بر بوده است. او در ادامه مي‌گويد كه از سوي كميته‌هاي انضباطي البته اين وعده نيز به دانشجويان تعليقي داده مي‌شود كه اگر بناي بازگشت به شهرستان و شهر خود را داشته باشند، احكام آنها با تخفيف يا لغو روبه‌رو خواهد شد! او مي‌گويد كه حرف عجيبي كه دانشگاه به بعضي از اين دانشجويان گفته اين بوده كه «چرا تعليق شدي ولي هنوز تهراني؟» يا «تو كه تعليق شدي حق نداري تهران باشي!» گويي ناظر زندگي دانشجويان خارج از دانشگاه نيز هستند.
مصائب عبور از در
يكي ديگر از مواردي كه مورد تاكيد اين دانشجويان بود، مساله انتظامات و اجازه دادن به دانشجويان براي ورود بود. محمد بهران‌وند، دبير انجمن اسلامي و فعال دانشجويي دانشگاه صنعتي شريف مي‌گويد كه دوربين‌هاي تشخيص چهره در همه معابر پرتردد دانشگاه نصب شده و دانشجويان مرتبا توسط حراست دانشگاه به اين وسيله رصد مي‌شوند.
زهرا معيني، فعال دانشجويي دانشگاه تربيت مدرس و دبير انجمن اسلامي دانشجويان پيشرو در اين نشست، ضمن اشاره به فضاي حاكم بر اين دانشگاه، اظهار داشت: حراست فضاي دانشگاه را به يك فضاي ايستا و امنيتي بدل كرده است. در بدو ورود شاهد گيت‌هايي هستيم كه به زودي راه‌اندازي خواهد شد. معيني هم اشاره مي‌كند كه دوربين‌هاي نصب شده در محوطه دانشگاه افزايش دو برابري داشته و گزارش‌ها نشان داده كه تصاوير ارايه شده به دانشجويان توسط همين دوربين‌ها ضبط شده است. او اضافه مي‌كند كه تعداد نيروهاي حراست بدون اتيكت رسمي در دانشگاه افزايش داشته و دانشجويان به راحتي توسط اين نيروها به حراست منتقل مي‌شوند. هر زمان هم اعتراضي به اين مساله صورت گرفته، آقايان مي‌گويند به وزارت علوم شكايت كنيد. عليرضا برادران‌مظفري مي‌گويد يكي از مسائلي كه در پلي‌تكنيك وجود دارد، رفتار انتظامات با دانشجويان، به خصوص با دانشجويان دختر در خصوص نحوه پوشش است. الان وضعيت به سمتي رفته كه اين مساله دانشگاه را به محلي غيرقابل تحمل بدل كرده است. مثلا دانشجويي اگر از ديد انتظامات مشكل پوشش داشته باشد از ورود او به دانشگاه ممانعت به عمل مي‌آيد و اساسا براي نيروي حراست اهميتي ندارد كه آن دانشجو براي امتحان، ديدار با استاد، حضور در كلاس درس يا هر مساله مهمي ديگري به دانشگاه مراجعه كرده است. محدثه فاطمي اشاره مي‌كند كه در دانشگاه الزهرا نيز اوضاع همين‌گونه است. الزهرا كه تمام دانشجويان آن زن هستند، نيز با مشكل حراست مواجه است. فاطمي بيان مي‌كند كه توجه حراست به حجاب دختران اين دانشگاه كم نيست و جالب‌تر اينكه در گيت‌هاي ورودي به دانشجويان چادري هم تذكر داده شده كه چرا پوشش زير چادرشان داراي اشكال بوده و حتي از اين دانشجويان نيز بابت نوع پوشش، اخذ تعهد صورت گرفته است. آفرين نجفي‌زاده در مورد دانشگاه علم و صنعت مي‌گويد كه رفتار مامورين حراست با دانشجويان به دور از شأن بوده و در موارد متعددي، تلفن همراه و حتي وسايل شخص و محتويات كيف آنها مورد كنكاش و تفتيش قرار گرفته است. گيت‌هاي تشخيص چهره دانشجويان در ورودي خوابگاه‌ها قرار گرفته و اقدام به رصد عبور و مرور روزمره افراد مي‌كند. او مي‌گويد آنچه امروز در دانشگاه مي‌بينيم؛ حصار، دوربين و فضاي اشغال شده توسط گروه‌هاي كم‌جمعيت و خاص است. همچنين، كافه‌هاي اطراف دانشگاه نيز پلمب شده و با سخت‌گيري زيادي در حوزه فرهنگي پيراموني در دانشگاه روبه‌رو هستيم.
وضعيت تشكل‌ها
بعد از دوران محمود احمدي‌نژاد كه بسياري از تشكل‌هاي دانشجويي تعطيل شدند، در دهه 90 موجي از گشايش انجمن‌هاي جديد در دانشگاه‌ها شكل گرفت اما موج كارناوال و مجازي شدن دانشگاه‌ها، فضاي فعاليت گروه‌هاي دانشجويي را محدود كرد. با بازگشت دانشجويان به دانشگاه، اين‌بار تشكل‌هاي دانشجويي مستقل با مشكلي ديگر مواجه شدند و نهادهاي نظارتي بر آنان، فعاليت‌شان را محدود مي‌كردند. مثلا انجمن اسلامي شريف در ماه‌هاي اخير از سوي هيات نظارت بر تشكل‌هاي اين دانشگاه با يك حكم تعليق مواجه شد كه اجراي اين حكم تا آخر آذرماه معلق مانده است. بهران‌وند مي‌گويد كه فضاي دانشگاه به سمت نااميدي پيش‌رفته و از سويي، سعي در محدود كردن فعاليت دانشجويي از ناحيه مسوولان دانشگاه احساس مي‌شود.