چرا به خودروهاي برقي نياز داريم؟
بهروز ديني
امروزه توجه و پيشرفت چشمگير خودروسازان مطرح جهان در زمينه توسعه محصولات الكتريكي كاملا مشهود است، به‌طوري كه توسعه پايدار و جهت‌گيري‌هاي مهندسي، اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي صنعت خودروهاي برقي با شتابي فزاينده در كانون توجه دولت‌هاي توسعه يافته قرار گرفته است.با توجه به روند توسعه خودروهاي برقي در جهان و همه‌گير شدن فناوري اين خودروها، حركت در مسير توليد و بهره‌گيري از خودروهاي برقي با هدف كاهش فاصله فناوري اين محصول در كشور با سطح فناوري جهاني ضرورتي پراهميت است. در حال حاضر تعداد زيادي از كشورها و دولت‌هاي به منظور ترويج و گسترش بازار خودروهاي برقي از مشوق‌هاي دولتي استفاده مي‌كنند. نتايج تحقيقي كه توسط رويترز در ژانويه سال ۲۰۱۹ روي ۲۹ خودروسازي بزرگ جهان انجام شده، نشان مي‌دهد كه خودروسازان جهاني قصد دارند در ۵ تا ۱۰ سال آينده ميزان چند صد ميليارد دلار در صنعت خودروهاي برقي سرمايه‌گذاري كنند كه ۴۵ درصد از اين مبلغ فقط متعلق به كشور چين است. بايد اذعان كرد، مجموعه مزاياي خودروهاي برقي، امروزه سليقه بسياري از مردم در كشورهاي صنعتي را از خودروهاي بنزيني به خودروهاي برقي و الكتريكي تغيير داده است. معرفي و بررسي فناوري‌هاي روز در زمينه توليد خودروهاي برقي، باتري و ايستگاه‌هاي شارژ اين مدل از خودروها، در جهان و الگوبرداري و مطالعه ايران و بيان چالش‌ها و ارايه راهبردهاي علمي و عملي براي ورود به توليد اين‌گونه خودروها نيازمند همكاري بخش‌هاي مختلف سياست‌گذاري را به خود مي‌طلبد. از اين رو ضرورت‌هاي ذيل ارايه مي‌شود:
1- ضروري است در ايران نيز دولت در قالب حمايت‌هاي ويژه تحت يك برنامه مشخص و زمانبندي شده زمينه رقابت و حضور شركت‌هاي خصوصي و به‌طور ويژه دانش‌بنيان را فراهم سازد.
2- كاهش سرمايه‌گذاري در حوزه سوخت‌هاي فسيلي از يك‌سو و مهيا نبودن زمينه‌هاي حركت كامل به سمت انرژي‌هاي تجديدپذير موجب شده تا جهان با خطر بحران كمبود سوخت و انرژي روبهرو شود. بنابراين بهره‌گيري از منابع جايگزين سوخت‌هاي فسيلي در تامين انرژي خودروها ضروري است. اين روند در ايران نيز سير نگران‌كننده‌اي دارد، به‌طوري كه متوسط مصرف بنزين در دو سال گذشته از 88 ميليون ليتر به بيش از 122 ميليون ليتر افزايش يافته است.
3- شوك ناشي از افزايش بهاي انرژي طي دوران مختلف يادآور ادامه وابستگي غيرقابل انكار جهان به سوخت‌هاي فسيلي است كه با وجود تلاش‌ها براي حركت جهاني به سمت انرژي‌هاي پاك و تجديدپذير موضوعي انكارناپذير است.
4- آژانس بين‌المللي انرژي پيش‌بيني كرده كه انتشار دي اكسيدكربن مربوط به مصرف سوخت‌هاي فسيلي بين سال‌هاي ۲۰۱۸ تا ۲۰۵۰ ميلادي حدود 6درصد در سال افزايش خواهد يافت. همچنين انتشار گاز از سوخت‌هاي فسيلي و فعاليت‌هاي صنعتي علت اصلي گرمايش جهاني است و اين بخش ۸۹درصد از انتشار جهاني دي اكسيدكربن در سال‌هاي اخير را به خود اختصاص داده است.
5- يكي از آلودگي‌هاي صوتي شهرها، صداي موتورهاي بنزيني و ديزلي خودروهاست. اين درحالي است كه خودروهاي الكتريكي عموما صدايي به واسط قواي محركه خود ايجاد نمي‌كنند و اين امر مي‌تواند در كاهش آلودگي صوتي كه يكي از عوامل مهم آسايش زندگي در كلانشهرهاست، سهم بسزايي داشته باشد.
6- در مقايسه با ساخت موتورهاي ديزلي و بنزيني، ساخت خودروهاي برقي از پيچيدگي‌هاي كمتر و از فناوري‌هاي ساده‌تري براي توليد برخوردار است كه اين مهم مي‌تواند در كاهش هزينه‌هاي نهايي توليد اين خودروها در آينده تاثيرگذار باشد.
7- در خودروهاي برقي ديگر نياز به تنظيمات و تعويض آب، روغن و انواع فيلترها نخواهد بود،
از اين رو در صورت مديريت هزينه‌هاي باتري، هزينه‌هاي نگهداري و تعميرات اين خودروها در مقايسه با رقباي بنزيني آنها به مراتب كمتر است.
8- خودروهاي برقي را مي‌توان در ايستگاه‌هاي شارژ متنوعي در مناطق عمومي و منازل مسكوني شارژ كرد. با توجه به هزينه‌هاي پايين تعمير و نگهداري و همچنين سهولت بهره‌گيري و شارژ اين خودروها، توسعه اين خودروها سطح رفاه بيشتري براي جامعه به همراه خواهد داشت.
9- نياز ورود هر فناوري در بازار جديد، ايجاد بستري مناسب براي آن است و بدون ايجاد زيرساخت‌هاي مناسب، پيشرفته‌ترين فناوري‌ها نيز با شكست روبهرو مي‌شوند.
10- بايد در كنار تلاش براي توليد و عرضه خودروهاي برقي در كشور با قيمت‌هاي مناسب و قابل رقابت با خودروهاي بنزيني و همچنين آماده‌سازي زيرساخت‌هاي لازم براي استفاده از اين نوع خودروها، برنامه‌هايي نيز براي ترويج فرهنگ استفاده از اين خودروها توسط مردم اجرايي شود.
11- درخصوص كشور ايران آنچه واضح است، اين است كه به منظور گسترش استفاده از خودروهاي برقي بايد علاوه بر ايجاد بازار رقابت‌پذير، مشخصات فني خودرو، با در نظر گرفتن يارانه دولتي، قيمت اين خودروها (چه توليد داخل كشور و چه وارداتي) در حدي باشد كه بتوان مصرف‌كنندگان را تشويق به خريد اين نوع خودرو كرد.
12- بايد در كنار تلاش براي توليد و عرضه خودروهاي برقي در كشور با قيمت‌هاي مناسب و قابل رقابت با خودروهاي بنزيني و همچنين آماده‌سازي زيرساخت‌هاي لازم براي استفاده از اين نوع خودروها، برنامه‌هايي نيز براي ترويج فرهنگ استفاده از اين خودروها توسط مردم اجرايي شود.
13- ايجاد شغل‌هاي جديد در سطوح كارخانه‌اي و محيط آكادميك براي رشد و گسترش اين بخش مزيت ديگر اين صنعت خواهد بود.
پژوهشگر موسسه مطالعات
و پژوهش‌هاي بازرگاني