پس از يك هفته مذاكرات فشرده و كشمكشهاي ديپلماتيك شديد، شوراي امنيت سازمان ملل قطعنامهاي را تصويب كرد كه از اسراييل و حماس خواسته شده درگيري را متوقف كرده تا امكان ارسال كمكهاي بشردوستانه فراهم شود. قطعنامه شورا با ۱۳ راي موافق و راي ممتنع امريكا و روسيه تصويب شد. اين قطعنامه پس از آن به تصويب رسيد كه ديپلماتها بارها رايگيري را به تعويق انداخته بودند. علت تعويق تصويب نيز ممانعت امريكا از درج لزوم برقراري آتشبس بوده است. پيش از اين نيز ايالاتمتحده دو قطعنامه كه خواستار آتشبس شده را وتو كرده بود. اگرچه قطعنامه طرفين را به برقراري آتشبس ملزم نميكند، اما در عوض، خواستار توقف و ايجاد مسيرهاي ارسال كمكهاي بشردوستانه فوري در غزه ميشود. همچنين بند «تعليق فوري خصومتها» از پيشنويسهاي قبلي كنار گذاشته شد و با ادبياتي ضعيفتر، ايجاد «شرايط براي توقف پايدار خصومتها» توصيه شده است.
حتي پس از اينكه ايالاتمتحده سيگنال داد كه اين قطعنامه را وتو نخواهد كرد، اختلافات شديد همچنان ادامه داشت. واسيلي نبنزيا، سفير روسيه در سازمان ملل ايالاتمتحده را به رفتار «شرمآور، بدبينانه و غيرمسوولانه» در مذاكرات متهم كرد. او گفت اين قطعنامه به حدي ضعيف شده كه به جنايات جنگي اسراييل چراغ سبز نشان ميدهد. گيلاد اردان، سفير اسراييل در سازمان ملل متحد نيز از بايدن و ديگر مقامات امريكايي به خاطر «ايستادن در كنار اسراييل» در طول مذاكرات و «حفظ خطوط قرمز» تشكر كرد.
زنگ خطر در شمال به صدا درآمد!
والاستريت ژورنال با انتشار گزارشي اختصاصي مدعي شد كه سرهنگ دوم جاناتان كانريكوس، سخنگوي بينالمللي نيروهاي دفاعي اسراييل طي نشستي توجيهي در شمال سرزمينهاي اشغالي در گفتوگو با روزنامهنگاران خارجي مدعي شد: «ما شاهد تشديد تنشها از نظر برد و انواع مهمات توسط حزبالله به سمت اسراييل هستيم. در صورت نياز، ما ميتوانيم همان سناريويي كه در ارتباط با حماس اجرايي كرديم، درباره حزبالله تكرار كنيم. ممكن است اين سناريويي باشد كه ما بايد آن را اجرا كنيم.» از آغاز جنگ غزه در ۷ اكتبر، حزبالله لبنان در حمايت از حماس، متحدش، بيش از هزار حمله عليه اسراييل انجام داده است.
به ادعاي تحليلگر والاستريت ژورنال، محور مقاومت ميخواهد اسراييل را به آرامي از سرزمينهاي اشغالي عقب رانده تا با اعمال ضربه نهايي، به تدريج قدرت و اراده اين بازيگر را تضعيف كند. اگر اسراييل از مرز عقبنشيني كند، پذيرفته كه استراتژي محور مقاومت كارساز بوده است. به گفته سرهنگ كانريكوس، پس اسراييل «نميتواند اجازه دهد كه حزبالله در امتداد مرز مستقر شود.»
اگرچه كانريكوس به راهحل ديپلماتيك براي حل مناقشه با حزبالله اشاره كرد، اما يك مقام ارشد نظامي اسراييلي در گفتوگو با والاستريت ژورنال مدعي شد: «اگر لازم باشد، ميتوانيم از اينجا به آن سوي مرز برويم.»
مدتهاست كه يوآو گالانت، وزير دفاع اسراييل در مورد حزبالله و لبنان رويكردي جنگطلبانه داشته است. براساس گزارش رسانههاي اسراييلي، بلافاصله پس از ۷ اكتبر، گالانت خواهان حمله پيشگيرانه به حزبالله بود. اما بنيامين نتانياهو كه در طول دوران حرفهاي خود نسبت به تحركات نظامي مهم محتاط بوده است، با اين ايده مخالفت كرد.
ديپلماسي عقيم كاخ سفيد
اما درگيريهاي فزاينده حزبالله و اسراييل در شمال سرزمينهاي اشغالي نگراني تلآويو را برانگيخته است؛ چراكه اسراييل توان لازم براي مقابله با دشمني بسيار قدرتمندتر از حماس را ندارد.
در حالي كه درگيري بين حزبالله و اسراييل در هفته جاري تشديد شد و جنگندههاي اسراييلي طولانيترين حمله عليه اهداف لبناني را انجام دادند، مقامات ارشد تلآويو آب پاكي را بر دستان امريكا و فرانسه براي ميانجيگري توافقي ميان حزبالله و اسراييل ريختند.
يك منبع سياسي ارشد اسراييلي در گفتوگو با المانيتور مدعي شد: «شانس دستيابي به راهي ديپلماتيك براي حل اختلافات ميان حزبالله و اسراييل در حال كاهش است. ما از تلاشهاي آموس هوخشتاين، ميانجي امريكايي و مشاركت سودمند فرانسويها قدرداني ميكنيم، اما حزبالله سوداي جنگ (ادعايي) با اسراييل دارد.» چند روز پس از حمله ۷ اكتبر حماس، حزبالله حملات عليه اهداف اسراييلي در شمال سرزمينهاي اشغالي را آغاز كرد. يك منبع نظامي ارشد اسراييلي كه نخواست نامش فاش شود به المانيتور گفت: «ما شاهد افزايش قابل توجه حملات حزبالله عليه اسراييل بودهايم.» تشديد دايمي و خطرناك كنوني كه خطر جنگي همهجانبه خاورميانه را به دنبال دارد، موضوع داغ در مذاكرات بين مقامات ارشد امريكايي و اسراييلي است. اين موضوع در سفر اخير جيك ساليوان، مشاور امنيت ملي بايدن و لويد آستين، وزير دفاع ايالاتمتحده به اسراييل مطرح شد.
منبع اسراييلي ديگري نيز به المانيتور گفت: «امريكاييها تمايل ندارند كه منطقه به آتش كشيده شود. فرانسويها نيز بسيار نگرانند. آنها هزاران شهروند در لبنان دارند و ميدانند كه تشديد درگيريها ميتواند ناشي از اشتباه محاسباتي هر يك از طرفين باشد.» تلاشهاي امريكا براي كاهش تنشها توسط هوخشتاين صورت گرفته كه در دستيابي به توافقنامه ۲۰۲۲ براي تعيين مرزهاي دريايي سرزمينهاي اشغالي و لبنان نقش مهمي داشت.
از آغاز جنگ ۷ اكتبر، هوخشتاين ديپلماسي فشردهاي را بين دو طرف پيش گرفته است. او طرحي براي تن دادن اسراييل به خواستههاي حزبالله در مورد ۱۳ نقطه مرزي مورد مناقشه در ازاي عقبنشيني كماندوهاي حزبالله از جنوب لبنان ارايه داده است. مرز كنوني سرزمينهاي اشغالي و لبنان توسط اسراييل و سازمان ملل متحد پس از عقبنشيني سال ۲۰۰۰ اسراييل از جنوب لبنان ترسيم شده بود. اين منبع سياسي اسراييلي ادعا كرد: «براساس قطعنامه ۱۷۰۱ شوراي امنيت كه پس از جنگ سال ۲۰۰۶ لبنان تصويب شد، حزبالله نبايد در جنوب ليتاني حضور داشته باشد. حزبالله آشكارا اين قطعنامه را نقض كرده و حالا اسراييل بايد براي اجراي آن امتيازاتي بدهد.»
چشمانداز جنگ
بِن كاسپيت، خبرنگار المانيتور معتقد است كه تاكنون تلاشها براي جلوگيري از جنگي تمامعيار با موفقيت همراه بوده است. با اين حال، يك منبع ارشد نظامي اسراييل مدعي شد: «با اين سرعت، ما درنهايت به جنگي بزرگ خواهيم رسيد. اگر اين چيزي است كه حزبالله ميخواهد، درنهايت اين اتفاق خواهد افتاد.» اما رهبري اسراييل از بروز جنگي بزرگ نگران است. يك منبع اسراييلي آشنا به مذاكرات به المانيتور گفت: «به نظر ميرسد هوخشتاين كمي گيج شده است. او طرحي جامع كه شانس موفقيت داشته باشد، ندارد. وضعيت بسيار پيچيدهتر از آن بحث بر سر خطوط مرزي و دريايي است. حزبالله توپ را به زمين او انداخته و هوخشتاين نيز بدون اميد زيادي، آن را به ما داده است.» اين منبع افزود: «حزبالله اين را ميداند، هوخشتاين هم ميداند، بنابراين همه ميترسند كه تلاشهاي ديپلماتيك بيثمر باشد.»
بار اقتصادي جنگ غزه
با ممنوعيت ورود كارگران فلسطيني و فراخوانده شدن اسراييليها به خدمت سربازي اجباري، اسراييل با چشمانداز اقتصادي تيره و تاري روبهرو است. جنگ اسراييل در نوار غزه اقتصاد آن و كرانه باختري را متحول كرده است. ممنوعيت ورود بيش از ۱۰۰ هزار كارگر فلسطيني به اسراييل، ضربه سختي به نيروي كار ارزانقيمت در سرزمينهاي اشغالي وارد كرده كه حدود ۹ ميليون نفر جمعيت داشته و به دستمزدهاي نسبتا بالا و قوانين سختگيرانه مهاجرتي براي غيريهوديان معروف است. مصادف با ممنوعيت ورود كارگران، ارتش اسراييل تقريبا ۴۰۰ هزار نيروي ذخيره را فراخواند. مقامات تخمين ميزنند كه ۲۵۰ هزار اسراييلي حداقل به طور موقت، به دليل ترس از حملات محور مقاومت، از خانههاي خود نقل مكان كردهاند كه مانع كار كردن بسياري از آنها شده است. به گفته وزارت اقتصاد و صنعت اسراييل، حدود ۲۰درصد از كارمندان اسراييلي به دليل خدمت نظامي يا جابهجايي كار نميكنند. وزارت تخمين زده كه هزينه اقتصادي غيبت كارگران اسراييلي تا اواسط نوامبر، به حدود ۱۳ ميليارد شيكل (واحد پول اسراييل) يا تقريبا ۳، ۶ رسيده است.
طبق برآورد سازمان نوآوري اسراييل كه نيروي محركه اقتصاد آن محسوب ميشود، به طور متوسط ۱۰ تا ۱۵درصد از نيروي كار اين بخش براي خدمت فراخوانده شدهاند. يوسي مِكلبرگ، تحليلگر خاورميانه در موسسه چتمهاوس ميگويد: «كسب و كارها به همين راحتي عمل نميكنند، مردم آنقدر پول خرج نميكنند. اين مساله تاثيري انباشته به همراه دارد.»
فدراسيون كسب و كارهاي كوچك اسراييل و مركز كلان اقتصاد سياسي مستقر در تلآويو نيز به طور مشترك پيشبيني كردند كه جنگ مستقيما به تعطيلي حدود ۳۰ هزار كسب و كار كوچك و متوسط در بخشهاي مختلف منجر شده است. تحليلگر والاستريت ژورنال معتقد است كه در نتيجه، اقتصاد اسراييل چشمانداز خوبي ندارد. ماه گذشته، بانك اسراييل پيشبيني رشد خود را كاهش داد و تخمين زد كه اقتصاد سالانه ۲درصد رشد خواهد كرد كه نسبت به پيشبيني قبلي، يك درصد كاهش داشته است. بانك اسراييل همچنين پيشبيني كرده كه تا پايان ۲۰۲۵، مخارج دولت به خاطر جنگ غزه به رقم ۴۳، ۲ ميليارد خواهد رسيد. همچنين تعليق مجوزهاي كار، محدوديتهاي رفتوآمد براي كارگران فلسطيني و محدوديتهاي واردات به اقتصاد كرانه باختري آسيب زده است. اداره مركزي آمار فلسطين تخمين زده كه جنگ منجر به كاهش ۳۷درصدي توليد كرانه باختري (به ميزان حدود ۵۰۰ ميليون دلار در ماه) شده است. به گفته وزارت اقتصاد ملي فلسطين، بيش از يكچهارم مشاغل كرانه باختري به دليل جنگ، در ماه نوامبر بهطور جزيي يا كامل تعطيل شدند.
براساس گزارش نوامبر سازمان بينالمللي كار، تخمينهاي اوليه حاكي از آن است كه حدود يكچهارم اشتغال فلسطينيها در كرانه باختري، معادل حدود ۲۰۸ هزار شغل بين رفته است. طبق ارقام اداره آمار، حدود ۱۳۰ هزار فلسطيني كرانه باختري رود اردن مجوز كار در اسراييل ازجمله در شهركهاي كرانه باختري را داشتند و تقريبا
۴۰ هزار نفر ديگر نيز بدون مجوز كار در سه ماهه سوم سال جاري و قبل از جنگ، وارد اسراييل شده بودند.
اما كابينه اسراييل اعلام كرده كه به دليل نگرانيهاي امنيتي، به ممنوعيت ورود كارگران فلسطيني به سرزمينهاي اشغالي ادامه ميدهد. بزالل اسموتريچ، وزير دارايي كابينه اسراييل و رييس يك حزب راستگراي مذهبي و ناسيوناليست ميگويد: «جنگ عواقبي دارد. ما تلاشي هماهنگ از تمام ادارات رسمي براي يافتن راهحل انجام خواهيم داد.»