بهاره شبانكارئيان
۱۳ دي ماه جاري رسانه‌ها نوشتند؛ مصرف مشروبات الكلي تقلبي منجر به مرگ سه نفر و مسموميت بيش از ۲۰ نفر در ماكو شده است.
دو روز پس از انتشار اين خبر؛ پانزدهم دي ماه، يك منبع آگاه كه نخواست نامش در گزارش قيد شود در رابطه با فوتي‌ها و مسموم‌شدگان ناشي از مصرف مشروبات الكلي تقلبي در ماكو به «اعتماد» مي‌گويد: «تعداد فوتي‌ها به 7 نفر افزايش و يك نفر نيز مشكل بينايي پيدا كرده است. همچنين پدر يكي از فوتي‌ها وقتي شنيده پسر ۲۳ ساله‌اش بر اثر مصرف مشروبات الكلي تقلبي جانش را از دست داده، سكته و فوت كرده است.»
اين منبع آگاه در ادامه مي‌گويد: «هر 7 نفري كه بر اثر مسموميت جان باختند، مرد بودند. هيچ كدام از مسموم‌شدگان در جشن يا مهماني شركت نداشتند و به صورت جداگانه دچار مسموميت ناشي از مصرف مشروبات الكلي تقلبي شدند. اين مشروبات را از فروشندگاني كه مشروبات الكلي دست‌ساز تهيه مي‌كردند، خريداري كرده بودند.»
«صابر جعفري»، دادستان ماكو نيز سيزدهم دي ماه جاري در اين رابطه اعلام كرد: «تاكنون ۲۰ نفر با علايم مسموميت الكلي به بيمارستان فجر اين شهرستان منتقل شده و سه نفر نيز بر اثر مسموميت الكلي به دليل تقلبي بودن مشروبات فوت شده‌اند. در پي اين اتفاق ناگوار با صدور دستور فوري، چهار نفر دستگير شده‌اند.»
با وجود آنكه توليد، فروش و مصرف هر گونه مشروبات الكلي در كشور چه به صورت علني و چه غير‌علني ممنوع و مجازات سختي براي عاملان و مصرف‌كنندگان آن مقرر شده است، اما همچنان شاهد نرخ فزاينده مصرف مشروبات الكلي در كشور هستيم و اين موضوع، سبب مرگ و مير بسياري از هموطنان در سال‌هاي اخير و حتي سال جاري شده است.
از تابستان سال جاري تاكنون دست‌كم 44 نفر بر اثر مسموميت الكلي تقلبي جان باختند
بررسي‌هاي «اعتماد» از اخبار رسمي منتشر شده نشان مي‌دهد؛ از تابستان سال جاري تاكنون دست‌كم ۴4 نفر بر اثر مصرف مشروبات الكلي تقلبي جان خود را از دست دادند.
بنا به گزارش خبرگزاري‌هاي رسمي، تابستان سال جاري در سردشت ۷ نفر، قزوين ۲ نفر، بهارستان ۲ نفر، مازندران ۳ نفر، رباط‌كريم ۶ نفر، كرج ۱۷ نفر دچار مسموميت ناشي از مصرف مشروبات الكلي تقلبي شدند و جان‌شان را از دست دادند. دي ماه جاري نيز 7 نفر در ماكو بر اثر مصرف مشروبات الكلي تقلبي فوت كردند.
بررسي‌هاي ديگر «اعتماد» از يك مقاله پژوهشي كه در رابطه با مسموم‌شدگان ناشي از مصرف مشروبات الكلي تقلبي گردآوري شده، نشان مي‌دهد؛ سن و جنسيت مصرف‌كنندگان با هم ارتباط معناداري دارد. همچنين سابقه مصرف و علت مواجهه و گروه سني، علت مواجهه و تحصيلات، علت مواجهه و شغل با يكديگر ارتباط مستقيمي دارند. بيش از ۵۰ درصد مصرف‌كنندگان مشروبات الكلي سابقه مصرف قبلي را دارند.
طبق نتايج به دست آمده از مسموم‌شدگان ناشي از مصرف مشروبات الكلي تقلبي؛ فراواني نسبي مصرف الكل در ميان افراد 18 تا 30 ساله 3 برابر بيشتر از افراد بالاي 30 سال بوده است. بيش از ۸۵ درصد مسمومان مرد هستند كه اختلالات استفاده از الكل نيز به‌طور قابل توجهي در مردان بيشتر از زنان شايع است و علت بالا بودن ميزان مصرف مشروبات الكلي در مردان، سهولت دسترسي به الكل است.
بيش از ۴۰ درصد مسمومان به دليل شادي و سرخوشي از مشروبات الكلي استفاده مي‌كنند. همچنين بيش از ۸۰ درصد مسمومان الكل، دليل مصرف‌شان را بيكاري و نداشتن سرگرمي عنوان مي‌كنند. بنابراين به نظر مي‌رسد مواجهه بالا در جوانان مي‌تواند به علت مسائلي مانند «بيكاري، تفريح و سرگرمي» باشد. بيش از ۸۰ درصد مسمومان، الكل مصرفي خود را از دستفروشان خريداري مي‌كنند. در واقع از طريق واسطه‌ها و دوستان خود اين مشروبات الكلي تقلبي را تهيه كه احتمالا از «اتانول و متانول» بودن آن آگاهي ندارند. همچنين دسترسي راحت و ارزان به مشروبات الكلي و گرايش به مصرف آن نيز مهم تلقي شده است. با توجه به افزايش تقاضاي اتانول و به دنبال آن بالا رفتن قيمت مشروبات الكلي، جايگزين شدن متانول به خاطر قيمت پايين آن در مشروبات الكلي، يك عامل اصلي مي‌تواند باشد. بنا بر گزارشات محلي، افراد سودجو با استفاده از هيپوكلريد سديم و بي‌رنگ كردن الكل‌هاي صنعتي كه يك جزو اصلي آن متانول است و فروش آن به عنوان اتانول در فروشگاه‌ها در اپيدمي مسموميت با متانول نقش دارند.
بيشترين مسمومان؛ در گروه سني ۲۰ تا ۴۰ سال
تابستان سال جاري در پي مسموميت‌هاي سريالي ناشي از مصرف مشروبات الكلي تقلبي، افراد بسياري به مراكز درماني با عوارض مختلف چشمي، گوارشي مراجعه كردند. در اين ميان برخي از آنان جان خود را از دست دادند كه اين موضوع موج نگراني را در جامعه به وجود آورد. تير ماه امسال؛ شاهين شادنيا، رييس بخش مسموميت بيمارستان لقمان اعلام كرد: «الكل‌ها مصارف مختلفي دارد؛ يكسري از آنها با نام الكل طبي كاربرد پزشكي دارد و در مراكز درماني به عنوان ضدعفوني‌كننده استفاده مي‌شود، يكسري هم به عنوان مشروبات الكلي كه داراي تركيبات اصلي اتانول است، مصرف مي‌شود و براساس مطالعات علمي در درازمدت باعث ايجاد مشكلات گوارشي، كبدي و كم خوني مي‌شود. ماده اصلي موجود در مشروبات الكلي، اتانول كه از تخمير طبيعي ميوه‌ها يا غلات از جمله انگور يا خرما به دست مي‌آيد، باعث مسموميت نمي‌شود، بلكه مصرف بيش از حد آن موجب عدم تعادل، پرخاشگري، خواب‌آلودگي و ناهماهنگي بين عضلات و فعاليت‌هاي مغزي مي‌شود و معمولا اين عوارض بلافاصله بعد از مصرف ديده مي‌شود. تابستان امسال تعداد مراجعان مسموميت ناشي از مصرف مشروبات الكلي تقلبي كه داراي ماده متانول بود به مراكز درماني زياد شد و مبتلايان دچار عوارض چشمي خطرناكي شدند و عوارض ناشي از سوء مصرف با مرگ و مير نيز همراه بود. متانول موجود در اين مشروبات الكلي تقلبي داراي ماده سمي است كه از طريق مصرف وارد بدن مي‌شود و به مرور باعث كوري، تاري ديد و حتي خونريزي در مغز شده و بيمار را به كما مي‌برد و با مرگ و مير همراه است. مراجعه افراد با علايم مسموميت ناشي از مصرف مشروبات الكلي تقلبي به بيمارستان لقمان بسيار زياد بود و چندين مورد مرگ و مير نيز وجود داشت. علايم مسموميت در مصرف‌كنندگان با سردرد شروع مي‌شود و سپس دچار كاهش سطح هوشياري مي‌شوند و تعادل بدن به هم مي‌خورد. اينكه برخي عنوان مي‌كنند محلول تقلبي با ترفندهايي قابل شناسايي است، صحت ندارد و محلول الكل فقط با دستگاه آناليز قابل شناسايي است.»
همچنين سعيد مهرسروش، معاون آموزش سازمان اورژانس تهران اظهار كرد: «بسياري از افراد به خصوص جوانان به دليل مصرف مشروبات الكلي تقلبي دچار عوارض شديد مي‌شوند و در برخي موارد نيز آمبولانس‌هاي اورژانس بيماران ناشي از اين مسموميت را به مراكز درماني منتقل مي‌كنند. برخي افراد به صورت گروهي، آگاهانه و برخي ناآگاهانه مواد متانول و اتانول در مشروبات الكلي را با هم تركيب مي‌كنند كه در نتيجه مصرف آن، سطح هوشياري فرد بسيار كاهش مي‌يابد و بايد سريعا با اورژانس ۱۱۵ تماس گرفته شود تا اقدامات درماني لازم و به موقع انجام گيرد، زيرا در غير اين صورت ممكن است منجر به مرگ فرد شود.»
۴ مهر ماه سال جاري، مسعود ستايشي، سخنگوي قوه قضاييه در ارتباط با صدور حكم اعدام و حبس براي متهمان تهيه و فروش مشروبات تقلبي در كرج گفت: «تابستان امسال، ۱۹۱نفر در استان البرز به دليل مسموميت ناشي از مصرف الكل راهي بيمارستان و ۱۷ نفر فوت كردند و به دنبال اين موضوع دستورات لازم صادر شد. در تحقيقات مشخص شد الكل‌هاي صنعتي به صورت غيرقانوني از سوي شخصي كه كارخانه توليد اسپري مو داشته در اشتهارد به فروش رسيده و الكل صنعتي با آب مخلوط شده و توزيع شده است. در خصوص ۱۱ نفر به اتهام افساد في‌الارض عليه جنايت تماميت جسماني با توزيع مواد سمي متانول كه منجر به فوت افراد شد قرار جلب به دادرسي و كيفرخواست صادر شد. دادگاه پس از بررسي‌هاي دقيق در پرونده با رعايت سرعت و دقت و صحت صدور حكم را انجام داد و براساس حكم صادره متهمان رديف اول تا چهارم در پرونده فوت ۱۷ نفر و مسموميت ۱۹۱ نفر به اتهام افساد في الارض عليه جنايت تماميت جسماني افراد به اعدام محكوم شدند. متهمان پنجم تا نهم هر يك به ۵ سال حبس تعزيري و متهم دهم به سه سال حبس تعزيري و متهم يازدهم به يك‌سال حبس تعزيري محكوم شدند. اين حكم به متهمان و وكلا ابلاغ شده است و در صورتي كه اين افراد نسبت به دادنامه مبادرت به فرجام خواهي كنند، در ديوان عالي رسيدگي مي‌شود.»