تحول تاريخي معناي شلاق
كساني هستند كه حتي در همين صد سال اخير از كاربرد موثر اين شيوه تربيتي در گذشته خاطره خوشي دارند. براي مثال الكس فرگوسن، مربي افسانه‌اي منچستر يونايتد از آموزگار محبوب خود كه يك خانم خشن بود، ياد مي‌كند. كسي كه وي را با شلاق تنبيه مي‌كرد و مي‌گويد شلاق خانم معلم را پيش خود به يادگار نگه داشته است و تا زماني كه آن آموزگار زنده بود با وي تماس داشته. او به حق تاكيد مي‌كند كه نوه‌هايش از اين كمربند مي‌ترسند، ولي هميشه براي آن آموزگار احترام فوق‌العاده‌اي قائل بود. او قطعا چنين رويكردي را نسبت به نوه‌هايش نمي‌پذيرد. از شلاق‌هايي كه خورده احساس حقارت ندارد. با اين حال بعدها در اواخر دهه ۸۰ ميلادي در آن كشور تنبيه بدني در مدارس ممنوع اعلام شد. چرا اين روايت را نقل كردم؟ براي اينكه نشان دهم معناي تنبيه بدني به كلي تغيير كرده است. شلاق زدن ديگر فقط يك زجر بدني عادي نيست، يك تحقير عمومي است. حتي شلاق‌زنندگان نيز متفاوت از تنبيه‌كنندگان گذشته شده‌اند. آنان نيز خشم و نفرت و كينه خود را بر بدن محكوم و همه ديگران فرود مي‌آورند. شلاق امروز، شلاق ديروز و صد سال و هزار سال پيش نيست، فقط تشابه اسمي و صوري دارند. اين‌گونه تحولات در همه موضوعات هست ولي تحليل جامعه‌شناسي تغييرات مجازات به خوبي نشانگر علت و چرايي اين است. تنبيه بدني كه زماني در مدارس كشور رايج بود، در خانه‌ها ديده مي‌شد، امروز به كلي منسوخ يا حداقل مطرود شده است. اين را پيش‌تر درباره مجازات سنگسار نيز نوشته‌ام كه آيا حاضريد اين حكم را در ميدان اصلي شهر اجرا كنيد و در معرض فيلمبرداري و نمايش مستقيم براي جهانيان نشان دهيد؟ اگر حكم خداست، پس چرا از انجام آن پرهيز مي‌كنيد؟ چرا در عمل اين مجازات متروك شده است؟ چرا مجازات‌هاي مشابه ديگر هم در عمل به حاشيه رفته است؟ قطعا اثرات منفي شلاق به شدت سنگسار نيست، ولي چون فراواني اين حكم بسيار بسيار بيشتر است، به همان اندازه بلكه بيشتر عوارض خاص خود را دارد. پرسش اين است كه آيا حاضريد، شلاق را به ويژه به زنان در ميدان شهر و در معرض ديد عموم بزنيد؟ قطعا نمونه‌هاي آن را در افغانستان ديده‌ايم و حالت انزجار آن را مي‌دانيم. پس اگر مجازاتي هست كه از علني شدن آن حتي در حد توصيف مكتوب يا نشان دادن آثارش روي بدن فرد محكوم، پرهيز داريد، پس حتما بايد در اجراي اين مجازات تجديدنظر كنيد.
راه‌حل چيست؟ به نظر مي‌رسد كه راه‌حل مساله، تصويب يك ماده واحده است كه به جاي مجازات شلاق مجازات‌هاي ديگري در نظر گرفته شود. البته اين به معناي موافقت بنده با همه اين جرايم نيست كه مخالفت و نقدم نسبت به اصل مجرمانه بودن برخي از آنها بحث ديگري است و پيش‌تر نوشته‌ام و در آينده نيز خواهم نوشت، اكنون فقط بحث شيوه مجازات است. به‌طور قطع برخي جرايم هستند كه جرم تلقي شدن آنها مورد قبول همگان است، ولي مجازات شلاق براي آنها در نظر گرفته شده است كه موافق رويكرد عمومي جامعه نيست و مطابق اين راه‌حل بايد تبديل به مجازات‌هاي ديگري شود. اگر نيازمند به حكم شرعي هم هست، به نظرم مقام رهبري هم مي‌توانند با صدور يك فتوا يا ارجاع به مجمع تشخيص مصلحت، مجازات شلاق را به كلي حذف و به جايش مجازات‌هاي ديگر را مقرر دارند.