پاسخ وزارت ارتباطات به گزارش «كيفيت اينترنت» و چند نكته درباره آن
در پي چاپ گزارشي با عنوان «كاهش كيفيت اينترنت» در تاريخ 26 دي ماه در روزنامه اعتماد، سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي پاسخي به دفتر روزنامه ارسال كرده كه عينا منتشر مي‌شود:
آن روزنامه بدون اينكه كوچك‌ترين راستي‌آزمايي و صحت‌سنجي كرده باشد با دستاويز قرار دادن گزارش دوم انجمن تجارت الكترونيك اقدام به انتشار مطلبي كرد كه اين‌طور آغاز مي‌شود: براساس گزارش «انجمن تجارت الكترونيك تهران» ايران در ميان ۵۰ كشور مورد بررسي، در شاخص اختلال رتبه ۴۷، در شاخص محدوديت رتبه ۴۹ و در شاخص سرعت رتبه ۵۰ را دارد و در مجموع از ۱۵۰ امتياز منفي ۱۴۶ امتياز دريافت كرده كه آن را در پايين‌ترين رده اين جدول قرار داده و بار ديگر از عنوان قهرماني خود در اينترنت بي‌كيفيت دفاع كرده است.
گزارش اخير انجمن تجارت الكترونيك اگرچه به ظاهر دقيق، مستدل و با گرافيك مناسب در دسترس عموم قرار گرفته و در مراسم مفصلي نسبت به رونمايي از آن اقدام شده است، اما با نقايص جدي و اشتباهات متعددي همراه است كه اعتبار آن را
زير سوال مي‌برد.
به طور مثال در بخشي از اين گزارش كه درچارچوب حكمراني حوزه ارتباطات و فناوري اطلاعات به تصوير كشيده شده، به اشتباه مركز راهبردي افتا از زيرمجموعه‌هاي وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات درنظر گرفته شده كه كاملا اشتباه است. ضمن اينكه در بخش ديگري نيز اداره كل امنيت شبكه از زيرمجموعه كميسيون تنظيم مقررات عنوان شده كه اين انتساب نيز به هيچ‌وجه درست نيست، چراكه اصولا يك كميسيون براساس نقش ذاتي كه دارد نمي‌تواند داراي يك اداره كل در ساختار خود باشد. همچنين در گزارش انجمن تجارت الكترونيك، تعيين ميزان پهناي باند بين‌الملل از حوزه اختيارات كارگروه ويژه اقتصاد ديجيتال دانسته شده درحالي كه اين كارگروه كه حدود دو سال از راه‌اندازي آن بيشتر نمي‌گذرد، به دستور رييس‌جمهوري موظف است كه موانع و مشكلات كسب و كارهاي حوزه اقتصاد ديجيتال را مورد بررسي و واكاوي قرار دهد و در جهت مرتفع كردن آنها گام بردارد و تصميم‌گيري در مورد ميزان ترافيك بين‌الملل در حيطه اختيارات آن قرار ندارد.
در ادامه همان‌طور كه وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات در حياط دولت و در جمع خبرنگاران بر آن تاكيد كرد، در سال 2023 هيچ قطعي سراسري اينترنت در كشور نداشتيم. اما جاي سوال است در دولتي كه حتي براي برگزاري آزمون كنكور برخلاف دولت‌هاي گذشته حاضر به قطع اينترنت در زمان و جغرافيايي خاص نشد و در تلاشي گسترده و فشرده در دو سال گذشته بيش از 6 هزار روستاي عمدتا دورافتاده و صعب‌العبور را تحت پوشش شبكه ارتباطي پايدار و باكيفيت قرار داد، چطور در شاخص قطع كامل اينترنت، رتبه نخست را به كشور مي‌آورد؟!
در جايي از اين گزارش به نقل از سايت SimilarWeb و بخش فيلترينگ كه سهم عمده‌اي از اين گزارش دارد به 48 سايت كه به ادعاي‌شان با اختلال روبه‌رو هستند اشاره شده درحالي كه 14 سايت روي آي‌پي كشور ما مسدود شده و تحريمي است و اختلالي از داخل كشور ندارد، حدود
۳۰ سايت از 35 سايت ديگر نيز در زمان دولت‌هاي قبل محدود شده‌اند.
وزارت ارتباطات هم همواره اعلام كرده كه از بازنگري در سياست مسدودسازي و سايت‌هاي محدود شده چه در دولت‌هاي قبل و چه برخي از 5-4 سايت و پلتفرمي كه در جريانات سال گذشته محدود شده حمايت مي‌كند و تجديدنظر در اين موارد را بارها در كارگروه تعيين مصاديق مجرمانه و مركز ملي فضاي مجازي پيگيري كرده و در اين باره توضيح داده است. در متن خود گزارش گفته شده است كه شاخص‌هاي كيفي اينترنت نسبت به ابتداي سال بهبود پيدا كرده است؛ درحالي كه اغلب تيترهاي گزارش و به تبع آن رسانه‌ها، هدفي غير از كمك به بهبود را متبادر مي‌كنند.
اميدواريم لااقل اين‌بار تجربه‌اي باشد براي نويسنده مطلب مورد اشاره تا در آينده، قبل از انتشار، تحقيق و راستي‌آزمايي را در دستور كار قرار دهد. ان‌شاء‌الله.
چند نكته درباره اين پاسخ:
اول- گزارش ياد شده، توسط انجمن تجارت الكترونيك ايران تهيه و در وبسايت اين انجمن قرار گرفته است. اين دومين گزارش انجمن تجارت الكترونيك بوده و گزارش اول نيز در روزنامه منتشر شده و در آرشيو روزنامه موجود است. روزنامه اعتماد بنا به رسالت خبري خود بخش‌هايي از اين گزارش بسيار مفصل را منتشر كرده و در تمام مطلب چاپ شده نيز منبع آن ذكر شده است.
دوم- روح پاسخ سازمان ارتباطات راديويي نشان مي‌دهد كه اصلا گزارش انجمن تجارت الكترونيك را قبول ندارد اما با استناد به همين گزارش معتقد است كه «شاخص‌هاي كيفي اينترنت نسبت به ابتداي سال بهبود پيدا كرده» بنابراين گلايه كرده كه «تيترهاي گزارش و به تبع آن رسانه‌ها، هدفي غير از كمك به بهبود را متبادر مي‌كنند.» ضمن اينكه در اين پاسخ عنوان شده كه وزارت ارتباطات تمام تلاش خود را مي‌كند كه محدوديت‌هاي اينترنتي را برطرف كند. البته كه ما هم تشكر مي‌كنيم از وزارت ارتباطات كه تلاش خود را براي رفع فيلترينگ انجام مي‌دهد. اما همين الان در فضايي زندگي مي‌كنيم كه فيلترينگ و محدوديت‌هاي اينترنتي سر و صداي مشتركان اينترنت را درآورده و هر كسي هم كه اين موضوع را پيگيري مي‌كند پاسخي براي اين موضوع پيدا نمي‌كند كه بالاخره چه زماني قرار است فيلتر پلتفرم‌ها برداشته شود و آيا اصلا اراده‌اي در اين زمينه وجود دارد؟
سوم- نكته آخر اينكه در اين شبه‌پاسخ، مشخص نيست كه چرا درباره كيفيت اينترنت صحبتي نشده است؟ چيزي كه گزارش انجمن تجارت الكترونيك مبناي خود قرار داده بود. منكر تلاش‌هاي عزيزان وزارت ارتباطات براي بهبود سطح خدمات اينترنت نمي‌شويم اما توجه كنيد كه نه تنها اين گزارش، بلكه گزارش‌هاي متعدد ديگري نيز منتشر شده كه شرايط ناگوار حاكم بر اينترنت گران، لاك‌پشتي و فيلترشده ايران را به تصوير مي‌كشد. اگر همين امروز يك نظرسنجي درباره وضعيت اينترنت در ايران منتشر شود، چه نتايجي خواهد داشت؟