انتخابات ميراث ممتاز امام(ره)

مهدي بيك‌اوغلي

با گذشت 45 سال از عمر جمهوري اسلامي، نسل‌هاي جديدتر انقلاب نمي‌دانند كه ملت ايران مبتني بر كدام شعارها، آرمان‌ها و ضرورت‌ها، انقلابي را برپا كردند كه به اعتقاد بسياري از تحليلگران، منطقه و جهان را با تكانه‌هاي سنگيني مواجه ساخت. بررسي شعارهاي اصلي ابتداي انقلاب اما نشان مي‌دهد كه مهم‌ترين گزاره مورد نظر ايرانيان در سال 57 و ايام قبل از آن دستيابي به نوع خاصي از آزادي سياسي بود كه از طريق آن بتوانند اراده خود را تحقق بخشيده و در حاكميت جاري و ساري سازند. «انتخابات» برجسته‌ترين شكل از اين نياز به آزادي‌هاي سياسي بود. ايرانيان كه در سال‌هاي قبل از انقلاب تجربه برگزاري گزينش‌هاي رقابتي با مشاركت بالا را نداشتند، انقلاب را برپا كردند تا در حوزه سياسي و انتخاباتي بتوانند افراد مدنظر خود را راهي نهادهاي سياستگذار و تصميم‌ساز كنند. اتفاقا اين مطالبه از سوي بنيانگذار جمهوري اسلامي جدي گرفته شد. امام (ره) و يارانش تنها طي يك‌سال پس از انقلاب، 5انتخابات مهم و بنيادين را برگزار كردند. رفراندوم جمهوري اسلامي، مجلس موسسان، انتخابات مجلس، انتخابات رياست‌جمهوري بخشي از اين گزينش‌هاي عمومي بودند كه شور و نشاط قابل توجهي در ميان جامعه ايراني ايجاد كرد. اين روند در دهه‌هاي بعد هم با فراز و فرودهايي دنبال شد؛ بر اين اساس انتخابات به مهم‌ترين شاخصه جمهوري اسلامي در برابر رژيم قبل بدل شد. تجربه‌هايي مانند تجربه دوم خرداد 76 نه تنها در عرصه داخلي تكانه‌هاي موثري ايجاد كرد، بلكه از منظر بسياري از تحليلگران تبعات آن در سطوح منطقه‌اي هم منشاتاثير‌گذاري فراواني شد. به عنوان نمونه جنبش اصلاحات در ايران، زمينه‌ساز افزايش تحركات گروه‌هاي اسلام‌گرا در تركيه شد. بستري كه نهايتا حزب عدالت و توسعه را در تركيه شكل داد تا در دهه‌هاي بعدي سكاندار بلامنازع عرصه سياسي اين كشور شود. اما آتش جاودان اين شاخصه اساسي (انتخابات) در سال‌هاي بعد در مسير فرود و نزول قرار گرفت. افراد و جرياناتي در ايران قد برافراشتند كه احساس مي‌كردند مشاركت بالا در انتخابات فضاي اثرگذاري را از آنان گرفته و آنان را از دايره اثر‌گذاري خارج مي‌سازد. اين بود كه تجربه‌هايي مانند انتخابات 98 و 1400 در ايران ثبت شد. گزينش‌هايي با مشاركت اندك و زير 50درصدي كه هيچ دردي را دوا نكرده و هيچ گرهي از هزار توي پيچيده مشكلات كشور باز نكرد. در آستانه 45سالگي انقلاب اسلامي مردم ايران و انتخابات 1402 و در شرايطي كه دامنه وسيعي از نيروهاي اصلاح‌طلب و ميانه رو با تيغه تيز ردصلاحيت‌ها از گردونه انتخابات بيرون رانده شده‌اند، شايد وقت مناسبي باشد كه از ميراث ممتاز امام (ره) سخن گفته شود. بر اين اساس «اعتماد» سراغ فعالان سياسي كشورمان رفته تا درباره اين ميراث ممتاز امام (ره) و آرمان‌هاي انقلاب سخن بگويد. حسين كنعاني‌مقدم و فاطمه راكعي هر كدام روايت‌هاي خاص خود را از اين ميراث فراموش شده با ما در ميان گذاشتند.