پوتين در دام سازمان‌هاي اطلاعاتي

به گزارش نيويورك‌تايمز، آژانس اطلاعات مركزي امريكا (سيا) 12 پايگاه مخفي در اوكراين در امتداد مرز با روسيه دارد. اخيرا نيز ويليام برنز، رييس سيا پنجشنبه گذشته دهمين بازديد محرمانه خود را از اوكراين از زمان آغاز حمله گسترده روسيه به اوكراين انجام داده ا‌ست. نيويورك‌تايمز مدعي است كه قبل از حمله تمام عيار روسيه عليه اوكراين، اوكرايني‌ها با جمع‌آوري داده‌هاي رهگيري شده، خود را به امريكايي‌ها ثابت كرده بودند. آنها با ارايه اطلاعات خود به ايالات متحده به اثبات دخالت روسيه در سرنگوني هواپيماي مالزيايي در سال 2014 و انتخابات رياست‌جمهوري 2016 امريكا نيز به متحد غربي خود كمك كرده بودند. در عوض در سال 2016، سيا آموزش يك واحد نيروي ويژه اوكرايني به نام واحد 2245 را آغاز كرد تا بتواند پهپادها و تجهيزات ارتباطي روسي را به تصرف خود درآورد و تكنسين‌هاي سيا بتوانند آنها را مهندسي معكوس كرده و سيستم‌هاي رمزگذاري مسكو را بشكنند. به گزارش نيويورك‌تايمز، يكي از افسران اين واحد، رييس فعلي اطلاعات دفاعي، كايرلو بودانوف بود. اين روزنامه همچنين گزارش مي‌دهد سيا به آموزش نسل جديدي از جاسوسان اوكرايني كمك كرد كه در روسيه، سراسر اروپا و در كوبا و ديگر جاهايي كار مي‌كردند؛ جغرافيايي كه روس‌ها در آن حضور چشمگيري دارند. نيويورك‌تايمز مدعي است كه جزييات همكاري ميان سازمان‌هاي اطلاعاتي اوكراين و امريكا به مدت يك دهه به شكل محرمانه و كاملا محافظت شده، بوده است. اكنون اين شبكه‌هاي اطلاعاتي مهم‌تر از هميشه به نظر مي‌رسند، زيرا روسيه در حال حمله است و اوكراين بيشتر به خرابكاري و حملات موشكي دوربردي وابسته است كه مستلزم جاسوسان در پشت خطوط دشمن است. اكنون آنها به‌طور فزاينده‌اي در معرض خطر هستند، چراكه اگر جمهوري‌خواهان در كنگره به كمك مالي نظامي به كي‌يف پايان دهند، سيا ممكن است مجبور به كاهش بودجه شود. ويليام برنز، رييس سيا براي اطمينان دادن به رهبران اوكراين، پنجشنبه گذشته دهمين سفر خود از زمان حمله به اوكراين را به‌طور مخفيانه به انجام رساند.

روايت پايگاه‌هاي مخفي سيا در اوكراين

نيويورك‌تايمز در گزارش خود مي‌نويسد كه مشاركت بين سيا و سازمان اطلاعات دفاعي اوكراين (DIU) در اواخر فوريه 2014، زماني كه رييس‌جمهور سابق ويكتور يانوكوويچ به روسيه فرار كرد، آغاز شد. اين همكاري ازسوي والنتين ناليوايچنكو، رييس سرويس امنيتي اوكراين پيشنهاد شد. قوانين ايالات متحده آژانس‌هاي اطلاعاتي را از ارايه هر گونه حمايتي كه «به‌طور منطقي انتظار مي‌رود» عواقب مرگباري در پي داشته باشد، به اوكراين منع مي‌كند. با اين حال، خطوط قرمز هرگز به‌طور دقيق مشخص نبودند و تنش دايمي را در مشاركت ايجاد كردند. در كي‌يف، ناليوايچنكو، دستيار قديمي خود، ژنرال والري كوندراتيوك را به عنوان رييس اطلاعات دفاعي اوكراين انتخاب كرد و اين سازمان يك واحد شبه نظامي جديد ايجاد كرد تا در پشت خطوط متجاوز روسيه مستقر شود و عمليات جاسوسي انجام دهد و اطلاعاتي را جمع‌آوري كند كه سيا يا ‌ام‌آي-6 قادر به ارايه آنها نبودند. پس از حادثه‌اي كه هنگام ورود گروه بودانوف به كريمه در سال 2016 رخ داد، امريكايي‌ها به ‌شدت عصباني شدند و تهديد كردند كه برنامه حمايتي خود را تعطيل مي‌كنند. پس از آن، جان برنان، رييس وقت سيا، با ژنرال كوندراتيوك تماس گرفت تا مجددا بر خطوط قرمز تاكيد كند؛ امري كه باعث ناخشنودي ژنرال كوندراتيوك شد. به گفته فرد مطلعي از اين تماس، ژنرال كوندراتيوك به رييس وقت سيا پاسخ داده بود كه «اين جنگ ماست و ما بايد بجنگيم». به گزارش نيويورك‌تايمز، واكنش واشنگتن به قيمت كنار گذاشتن كوندراتيوك تمام شد. نيويورك‌تايمز خاطرنشان مي‌كند كه در دوران رياست‌جمهوري دونالد ترامپ، همكاري سيا و سازمان اطلاعات دفاعي اوكراين گسترش يافت و برنامه‌هاي آموزشي تخصصي‌تر و ساخت پايگاه‌هاي مخفي اضافي را نيز در بر گرفت. اين رابطه به قدري موفقيت‌آميز بود كه سيا مي‌خواست آن را با ديگر سرويس‌هاي اطلاعاتي اروپايي كه منافع مشتركي در مقابله با روسيه دارند، تكرار كند. رييس خانه روسيه، واحدي از سيا كه بر عمليات عليه روسيه نظارت مي‌كند، جلسه‌اي محرمانه در لاهه ترتيب داد. نمايندگان سازمان‌هاي سيا،‌ ام‌آي-6، اطلاعات دفاعي اوكراين، سرويس اطلاعات هلند و آژانس‌هاي ديگر توافق كردند كه اطلاعات خود را در مورد روسيه جمع كنند. نتيجه به دست آمده ائتلافي مخفي عليه روسيه بود و اوكرايني‌ها از اعضاي مهم آن بودند. از نوامبر 2021، سازمان‌هاي سيا و‌ ام‌آي-6 پيام‌هايي را به همتايان اوكرايني خود ارسال كردند مبني بر اينكه روسيه در حال آماده شدن براي تهاجم تمام عيار براي سرنگوني دولت و گماردن دولتي دست نشانده در كي‌يف است كه دستور كرملين را انجام مي‌دهد. اين اطلاعات اسامي مقامات اوكرايني را كه روس‌ها قصد كشتن يا دستگيري آنها را داشتند و همچنين اوكرايني‌هايي كه كرملين اميدوار بود آنها را به قدرت برساند، فهرست كرده بود. رييس‌جمهور اوكراين، ولاديمير زلنسكي و برخي مشاوران ارشد او حتي پس از اينكه ويليام برنز، رييس سيا در ژانويه 2022 براي اطلاع‌رساني به كي‌يف سفر كرد، «قانع نشدند.» با نزديك شدن به تهاجم روسيه، افسران سيا و ‌ام‌آي-6 با همتايان اوكرايني خود آخرين بازديد از كي‌يف را رقم زدند. به گزارش نيويورك‌تايمز، يكي از افسران ‌ام‌آي-6 از ترس اينكه روس‌ها اين مقامات را بكشند، جلوي ديدگان اوكرايني‌ها براي‌شان اشك ريخت تا قانع‌شان كند. در اين مقاله آمده است كه در آن زمان، كاخ سفيد به رهبري بايدن به آژانس‌هاي جاسوسي اجازه داد تا از عمليات‌هاي مرگبار عليه نيروهاي روسيه در خاك اوكراين پشتيباني اطلاعاتي كنند.

هراس از پايان حضور سيا

در 3 مارس 2022، هشتمين روز جنگ، تيم سيا نمايي كلي از برنامه‌هاي روسيه براي دو هفته آينده ارايه كرد. روس‌ها در همان روز يك كريدور بشردوستانه را از شهر محاصره شده ماريوپل باز كردند و سپس به سوي اوكرايني‌ها آتش گشودند. به گفته سيا، روس‌ها قصد داشتند شهر بندري راهبردي اودسا را محاصره كنند، اما توفان حمله را به تاخير انداخت و روس‌ها هرگز نتوانستند شهر را تصرف كنند. سپس در 10 مارس، روس‌ها قصد داشتند شش شهر اوكراين را بمباران كنند و قبلا مختصات موشك‌هاي كروز را براي آن حملات تعريف كرده بودند. روس‌ها همچنين در تلاش بودند تا مقامات ارشد اوكراين ازجمله زلنسكي را ترور كنند. به گفته يك مقام ارشد اوكرايني، حداقل در يك مورد، سيا اطلاعاتي را با آژانس داخلي اوكراين در ميان گذاشت كه به مختل كردن توطئه عليه رييس‌جمهور كمك كرد. به گفته يك افسر اوكرايني كه در اتاق بود، زماني كه حمله روسيه به كي‌يف متوقف شد، رييس ايستگاه سيا خوشحال شد و به همتايان اوكرايني خود گفت كه آنها «به صورت روس‌ها مشت مي‌زنند». در عرض چند هفته، سيا به كي‌يف بازگشت و اين آژانس تعداد زيادي افسر جديد را براي كمك به اوكرايني‌ها فرستاد. يك مقام ارشد امريكايي در مورد حضور قابل توجه سيا گفت: «آيا آنها ماشه را مي‌كشند و در جنگ مستقيم شركت دارند؟ خير! آيا آنها به هدف‌گذاري كمك مي‌كنند؟ قطعا همين‌طور است»! برخي افسران سيا به پايگاه‌هاي اوكراين اعزام شدند، فهرستي از اهداف بالقوه روسيه كه اوكرايني‌ها براي حمله آماده مي‌كردند، بررسي كردند و اطلاعاتي را كه اوكرايني‌ها در اختيار داشتند با اطلاعات ايالات متحده مقايسه كردند تا از صحت آنها اطمينان حاصل كنند. قبل از تهاجم روس‌ها، سيا و ‌ام‌آي-6 همتايان اوكرايني خود را در مورد استخدام منابع و ايجاد شبكه‌هاي مخفيانه و پارتيزاني آموزش داده بودند. به گفته ژنرال كوندراتيوك، در منطقه جنوبي خرسون كه در هفته‌هاي اول جنگ توسط روسيه اشغال شد، آن شبكه‌هاي پارتيزاني وارد عمل شدند و همدستان محلي را ترور و به نيروهاي اوكرايني كمك كردند تا مواضع روسيه را هدف قرار دهند. در جولاي 2022، جاسوسان اوكرايني كاروان‌هاي روسيه را زير نظر داشتند كه براي عبور از پلي راهبردي روي رودخانه دنيپرو آماده مي‌شدند و اين اطلاعات را با ‌ام‌آي-6 در ميان گذاشتند. افسران اطلاعاتي بريتانيا و امريكا سپس با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي بي‌درنگ، اطلاعات اوكراين را به سرعت تاييد كردند.‌ام‌آي-6 تاييديه اين اطلاعات را مخابره و ارتش اوكراين با شليك راكت اين كاروان‌ها را نابود كرد. پرسشي كه برخي افسران اطلاعاتي اوكراين اكنون از همتايان امريكايي خود مي‌پرسند، در حالي كه جمهوري‌خواهان در مجلس نمايندگان مي‌انديشند كه آيا كمك‌هاي ميلياردها دلاري را قطع كنند يا خير، اين است كه آيا سيا پشت آنها را خالي خواهد كرد يا خير. يك افسر ارشد اوكرايني به نيويورك‌تايمز گفت: «اين اتفاق قبلا در افغانستان رخ داده است و اكنون در اوكراين نيز رخ خواهد داد.» يكي از مقامات سيا با اشاره به سفر هفته گذشته برنز به كي‌يف گفت: ما طي سال‌ها تعهد واضحي به اوكراين نشان داده‌ايم و اين سفر سيگنال قوي ديگري بود كه تعهد ايالات متحده ادامه خواهد داشت. سيا و اداره اصلي اطلاعات وزارت دفاع اوكراين دو پايگاه مخفي ديگر براي رهگيري ارتباطات روسيه ساخته‌اند و همراه با 12 پايگاه عملياتي پيشرو كه ژنرال كوندراتيوك مي‌گويد هنوز عملياتي هستند، اداره اصلي اطلاعات وزارت دفاع اوكراين اكنون اطلاعات بيشتري را نسبت به هر زمان ديگري در جنگ جمع‌آوري و توليد مي‌كندكه با سيا به اشتراك مي‌گذارد.به‌طور خلاصه حداقل در يك مورد، سيا اطلاعاتي را با اوكراين به اشتراك گذاشته است كه به خنثي كردن توطئه عليه ولوديمير زلنسكي، رييس‌جمهور اين كشور كمك كرده است. بعدا تعدادي از افسران سيا به پايگاه‌هاي اوكراين فرستاده شدند و فهرستي از اهداف بالقوه روسيه را كه اوكرايني‌ها براي حمله آماده مي‌كردند، بررسي كردند و اطلاعاتي كه اوكرايني‌ها دراختيار داشتند با اطلاعات ايالات متحده مقايسه كردند تا از صحت آن اطمينان حاصل كنند. اما اخيرا با تاخير در تصويب بسته كمكي ايالات متحده، مقامات اطلاعاتي اوكراين از همكاران امريكايي خود مي‌پرسند كه آيا ايالات‌متحده قصد دارد آنها را كنار بگذارد. به‌طور كلي، به نظر مي‌رسد كه سيا و سازمان‌هاي اطلاعات و جاسوسي غربي همچنان به كمك خود به اوكراين ادامه خواهند داد، چراكه بدون اين كمك‌ها به نظر مي‌رسد دست نيروهاي اوكرايني و مقامات آن از هميشه خالي‌تر خواهد بود. سفر مخفيانه ويليام برنز به اوكراين نيز در همين راستاست تا به مقامات اين كشور اطمينان دهد كه به‌رغم مشكلات در تامين بودجه كمك‌هاي خود، همچنان اين سازمان به پشتيباني از كي‌يف ادامه خواهد داد. البته اين كمك‌ها دوطرفه است، چراكه به ايالات متحده نيز كمك مي‌كند راهبرد كلي روس‌ها را در تهديدات آتي عليه خود بسنجد و اقداماتي را در اين راستا به كار گيرد.