چگونه هند به خانه امن سرمايه‌گذاران تبديل شد؟
معماي رشد رقيب تازه‌نفس پكن
كارشناسان اقتصادي در سراسر جهان متوجه توسعه هند از سال 2014 در زمان نخست‌وزيري دو دوره‌اي نارندرا مودي شده‌اند؛ هماني كه گفته است مي‌خواهد اين كشور آسياي جنوبي تا سال 2025 به يك اقتصاد 5 تريليون دلاري تبديل شود. خوش‌بيني در پرجمعيت‌ترين كشور جهان كاملا در تضاد با حال و هواي چين است؛ بازيگري كه با چالش‌هاي اقتصادي بي‌شماري ازجمله فرار سرمايه از كشور دست و پنجه نرم مي‌كند. بازارهاي سهام چين در سال 2021، دچار ركود طولاني شده‌اند، به‌طوري كه بيش از 5 تريليون دلار از ارزش بازار بورس‌هاي شانگهاي، شنژن و هنگ‌كنگ كم شده است. سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي (FDI) در سال گذشته كاهش يافت و در ژانويه كاهش بيشتري را تجربه كرد كه در مقايسه با ماه مشابه در سال 2023 نزديك به 12درصد بود.
در شرايط كنوني بازار سهام هند برخلاف چين به بالاترين حد خود رسيده است. ارزش شركت‌هاي فهرست شده در بورس هند در اواخر سال گذشته از 4 تريليون دلار گذشت. به نوشته خبرگزاري سي‌ان‌ان، آينده حتي روشن‌تر به نظر مي‌رسد. براساس گزارش روز پنجشنبه جفريز، انتظار مي‌رود ارزش بازار هند تا سال 2030 بيش از دوبرابر شود و به 10 تريليون دلار برسد، گزاره‌اي كه ناديده گرفتن آن براي سرمايه‌گذاران بزرگ جهاني غيرممكن است. حال سوال اين است، كدام كشور ديگري مي‌تواند جايگزين چين شود؟ ناظران مي‌گويند هيچ كشوري جز هند چنين پتانسيلي را ندارد. ژاپن از سرمايه‌گذاراني كه به دنبال جايگزيني براي چين هستند سود برده، شاخص سهام توكيو براي اولين‌بار در 34 سال گذشته به بالاترين حد خود در هفته گذشته رسيد كه به بهبود سود شركت‌ها و كاهش ين كمك كرد، اما اين كشور درگير ركود است و اخيرا موقعيت خود را به عنوان سومين اقتصاد بزرگ جهان از دست داده است. اين درحالي است كه هند وزن خود را در بازارهاي نوظهور از 17.98درصد به 18.06درصد افزايش مي‌دهد درحالي كه چين به ميزان 24.77درصد كاهش را تجربه كرده است. درحالي كه هند به سمت انتخابات ملي در ماه‌هاي آينده پيش مي‌رود، ناظران بازار اميدوارند كه حزب حاكم مودي بهاراتيا جاناتا براي سومين دوره رياست‌جمهوري پيروز شود و سياست‌هاي اقتصادي پنج سال آينده را قابل پيش‌بيني‌تر كند.
ناظران مي‌گويند اگر مودي با اكثريت برگردد و ثبات سياسي وجود داشته باشد، مطمئنا مي‌توان با اطمينان گفت كه علاقه سرمايه‌گذاران به هند افزايش خواهد يافت. دلايل خوبي براي سرخوشي هند وجود دارد. از جمعيت جوان گرفته تا كارخانه‌هاي پررونق. صندوق بين‌المللي پول پيش‌بيني مي‌كند كه هند در سال مالي آينده 6.5درصد در قياس با 4.6درصد براي چين رشد را تجربه مي‌كند. تحليلگران جفريز انتظار دارند اين كشور تا سال 2027 به سومين اقتصاد بزرگ جهان تبديل شود. هند نيز مانند چين در آغاز تحول زيرساختي قرار دارد و ميلياردها دلار براي ساخت جاده‌ها، بنادر، فرودگاه‌ها و راه‌آهن هزينه مي‌كند. اين درحالي است كه كسب‌وكارهاي جهاني مي‌خواهند فعاليت‌هاي خود را به دور از چين متنوع كنند، جايي كه در طول همه‌گيري با موانعي مواجه بودند و در معرض خطرات ناشي از تنش بين پكن و واشنگتن قرار داشتند.
هوبرت دي باروچز، اقتصاددان بازار در كپيتال اكونوميكس، در ژانويه نوشت: «هند كانديداي اصلي براي بهره‌مندي از زنجيره‌هاي تامين است، گزاره‌اي كه به زيان چين تمام خواهد شد.» درنتيجه، برخي از بزرگ‌ترين شركت‌هاي جهان، ازجمله تامين‌كننده اپل (AAPL)، فاكسكان، در حال گسترش فعاليت‌هاي خود در هند هستند. ايلان ماسك، مديرعامل تسلا (TSLA) در ژوئن گذشته گفت كه شركت او به دنبال سرمايه‌گذاري در هند «در اسرع‌وقت» است، اما برخي نگران هستند كه اعتماد هند ممكن است با غرور هم‌مرز شود. درحالي كه علاقه به پنجمين اقتصاد بزرگ جهان در حال افزايش است، قيمت‌هاي بالاي سهام هند برخي از سرمايه‌گذاران بين‌المللي را مي‌ترساند.
به نظر مي‌رسد سرمايه‌گذاران داخلي، چه خرده‌فروشي و چه نهادي، اين ارزش‌گذاري‌هاي بالا را كنار مي‌گذارند و بازار سهام هند را به اوج‌هاي بي‌سابقه‌اي سوق مي‌دهند. به گفته مك كواري، سرمايه‌گذاران خرد به تنهايي 9درصد از ارزش بازار سهام هند را در مقابل سرمايه‌گذاران خارجي با اندكي كمتر از 20درصد دراختيار دارند. با اين حال، تحليلگران انتظار دارند كه سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي در نيمه دوم سال 2024 افزايش يابد، زماني كه انتخابات آغاز مي‌شود. چالش بالقوه ديگري نيز وجود دارد. هند علي‌رغم سوداي جديد اقتصادي خود، ظرفيت جذب تمام پولي كه از چين سرازير مي‌شود را ندارد كه اقتصاد آن هنوز حدود پنج برابر بزرگ‌تر است، اما اين واقعيت كه رشد سرسام‌آور هند توسط سرمايه‌گذاران داخلي هدايت مي‌شود، به نقطه قوت اين كشور مي‌افزايد و وابستگي‌اش به جريان‌هاي سرمايه خارجي را كاهش مي‌دهد.
جدا از شكاف‌هاي ژئوپليتيكي و چشم‌انداز اقتصادي نامطمئن، شركت‌ها و سرمايه‌گذاران خارجي به طور فزاينده‌اي نسبت به خطرات سياسي داخلي در چين، ازجمله احتمال يورش‌ها و بازداشت‌ها، محتاط شده‌اند. سرمايه‌گذاران نهادي هنوز در مورد خريد سهام چيني محتاط هستند. اين درحالي است كه هند از روابط سالم با غرب و ساير اقتصادهاي بزرگ برخوردار است و به شدت از شركت‌هاي بزرگ براي راه‌اندازي كارخانه‌ها در اين كشور استفاده مي‌كند. نيرمالا سيتارامان، وزير دارايي هند در سخنراني بودجه خود در ماه فوريه گفت كه جريان سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي از زماني كه مودي براي اولين‌بار در سال 2014 به قدرت رسيد نزديك به 600 ميليارد دلار بود كه دو برابر ميزان دهه قبل است. او افزود: «براي تشويق سرمايه‌گذاري خارجي پايدار، ما در حال مذاكره با شركاي خارجي خود درخصوص معاهدات سرمايه‌گذاري دوجانبه هستيم.» تحليلگران مي‌گويند كه بدون توجه به اينكه چه اتفاقي براي چين مي‌افتد، متوقف كردن هند دشوار است.