چراغ سبز آينده به محيط‌زيست
گوهر شبتاب طبيعي به جاي تيرهاي خسته و تكيده برق
كامران مشفق آراني
ساحل نوراني چابهار واقع در جنوب شرقي ايران بدون شك يكي از ديدني‌ترين نقاط كشور محسوب مي‌شود.
راستش تا پيش از اين اصلا نمي‌دانستم كه رسته جلبك‌ها از گياهان متفاوتند، ولي دليل اين تابش وجود نوع خاصي از جلبك در كنار گونه خاصي از فيتو پلانكتون‌هاست كه در آن نواحي وجود داشته و داراي توانايي به‌خصوصي به‌نام بيوميسي هستند، اين توانايي خاص به سلول‌هاي اين جانداران توانايي درخشيدن و ساطع كردن نور به پيرامون‌شان را مي‌دهد، البته در طبيعت اين گونه‌هاي نوراني كم نيستند، از ماهي‌ها در اعماق اقيانوس‌ها گرفته تا كرم‌هاي شبتاب، اگرچه در گياهان چنين پديده‌اي تاكنون مشاهده نشده است يا اگر هم چنين باشد آن‌قدر مقدار اين تابش‌ها ناچيز است كه با چشم نمي‌توان آن را مشاهده كرد.
حال فكر كنيد كه بشر با استفاده از دانش روزافزون خود اقدام به تلفيق اين سلول‌هاي زيستي با ساير گونه‌هاي گياهي و جانوري بزند.
مثلا درخت‌هايي كه در معابر و پياده‌روهاي شهري رشد مي‌كنند علاوه بر زيبايي و كمك به حفظ محيط‌زيست در پايان روز جاي تيرهاي تكيده و قناس برق را بگيرند و هر كدام از آنها تبديل به يك گوهر شبتاب شده بدون اينكه به جز رسيدگي‌هاي متداول گياهان شهري به زيرساخت‌هاي هزينه‌بر روشنايي شهري مانند كابل‌كشي، تخريب زمين، توليد انواع آلايندگي و امثالهم را نداشته
باشند.
البته رشد روزافزون هوش مصنوعي و پيشروي علوم زيستي و پزشكي به موازات آن همچنان در ابتداي راه قرار دارد، اما اكتشاف چنين پديده‌اي در آينده نه‌چندان دور زياد دور از ذهن نخواهد
بود.
به عنوان مثال با توجه به پيشرفت‌هاي شگفت‌انگيز در حوزه چاپگرهاي زيستي، به احتمال زياد در آينده بشر به توليد بافت‌هاي زنده و كاربردهاي پزشكي بيشتري پيشروي خواهد كرد.
همچنين در موردي ديگر در يكي از آخرين موفقيت‌ها، دانشمندان با استفاده از هوش مصنوعي (AI) توانستند پس از ۶۰ سال دسته جديدي از آنتي‌بيوتيك‌ها را كشف كنند. اين آنتي‌بيوتيك جديد قادر به از بين بردن باكتري «استافيلوكوكوس اورئوس» يا به اختصار MRSA است.
اين باكتري كه به شدت در مقابل داروها مقاوم است و سالانه هزاران نفر را در سراسر جهان به كام مرگ مي‌كشد، به همين دليل كشف اين آنتي‌بيوتيك، يك نقطه عطف در مبارزه با مقاومت باكتري‌ها محسوب مي‌شود.
در اين تحقيق، پژوهشگران از يك مدل يادگيري عميق براي پيش‌بيني فعاليت‌ها استفاده كردند. يادگيري عميق به هوش مصنوعي اجازه مي‌دهد تا ايده‌هاي جديد را از مجموعه عظيمي از داده‌هاي برنامه‌نويسي نشده بياموزد و كشف كند.
اين تكنيك به طور فزاينده‌اي در تحقيقات پزشكي با هدف شناسايي داروهاي بالقوه، پيش‌بيني خواص آنها و بهينه‌سازي فرآيند توسعه آنها استفاده مي‌شود.
لذا دور از انتظار نيست كه اين فناوري‌ها در كنار تغيير كيفيت بهداشت زيستي جوامع اقدام به تعريف ساختار جديدي از فناوري‌هاي زيست محيطي كنند و ديري نخواهد پاييد كه در جنگل‌هايي قدم خواهيم زد كه مملو از درختان و گل‌هايي است كه به خودي خود مي‌درخشند و در كنار آن به كاهش آلودگي هوا در كلان‌شهرها و نقاط آلوده صنعتي كمك مي‌كنند، آنها حتي قادر خواهند بود تا با اتصال به سامانه‌هاي هدايتگر هوشمند اقدام به تامين روشنايي منازل ما كنند و گلدان‌هاي زنده اما توانمند را جايگزين روشنايي‌هاي هزينه‌بر كنوني كنيم.
البته درنظر بگيريد هم‌اكنون هم دانشمندان با توليد يك گونه خاصي باكتري توانسته‌اند به كمك محيط‌زيست بيايند.
شايد در خبرها خوانده باشيد، امروزه باكتري‌هاي نفت‌خوار، يك راه موثر براي كاهش آلودگي نفتي در درياها هستند.
اين باكتري‌ها قادر به تجزيه و تفكيك مواد نفتي بوده و با تخمين تقريبا مي‌توانند سه ميليون تن مواد نفتي سالانه را در درياها تصفيه كنند.
وجود چنين موارد عيني به ما اثبات مي‌كند اگرچه در ابتداي راه پيشرفت‌هاي بزرگ فناورانه قرار داريم، اما گويي آن‌قدرها هم كه مي‌پنداريم از آن فاصله نداريم و ديري نخواهد پاييد كه تمام تغييرات بدون آنكه حضورش را احساس كنيم ما را خواهند بلعيد، درست همان‌طور كه اينترنت و تلفن همراه امروزه بخش جدانشدني زندگي اجتماعي هستند.