وال استریت ژورنال با انتشار گزارشی اختصاصی فاش کرد
توافق تلآویو و ریاض در دسترس است!
مقامات امریکایی و سعودی گفتند که دولت بایدن برای تحقق توافق دیپلماتیک طولانیمدت به تقلا افتاده و همزمان بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرايیل را برای بهرسمیت شناختن کشور فلسطین تحت فشار قرار داده است؛ این همان پیششرط ریاض برای عادیسازی است. همزمان کاخ سفید برای انگیزه دادن به ریاض درصدد است تا رابطه دفاعی رسمیتری را تنظیم کرده و بدین بازیگر جهت دسترسی به انرژی هستهای غیرنظامی کمک کند، این مقولهای از گزارههای تعریفشده در بسته پیشنهادی دولت بایدن است که رایزنی درباره آن در مراحل نهایی قرار دارد.
تلاشها با میانجیگری ایالاتمتحده به اسرايیل امتیازی را ارائه میدهد که مدتهاست به دنبال آن بوده است: مراد عادیسازی روابط تلآویو با ریاض، قدرتمندترین همسایه عرب این بازیگر است. به ادعای وال استریت ژورنال، دولت بایدن تلاش دارد تا با استناد به پاسخ ایران به حمله تروریستی اسرايیل، عربستان را متقاعد کند تا به عادیسازی در این شرایط تن دهد. این گزاره در صورتی که اجرایی شود برای بایدن، از منظر دیپلماتیک شانس بزرگی محسوب میشود. با این حال مقامات امریکایی و اسرايیلی میگویند، متقاعد کردن نتانیاهو جهت پذیرش مذاکرات برای ایجاد یک کشور فلسطینی همچنان یک مانع دشوار است، زیرا اعضای کابینه راست افراطی با تشکیل دولت فلسطین مخالف هستند. رهبران عربستانسعودی برای دههها گفتهاند که تشکیل کشور فلسطین اولویت است و دیپلماتهای ارشد این کشور نیز تاکید کردهاند که ایجاد راهی برای راهحل دو کشوری بخشی از بهای عادیسازی است. به ادعای وال استریت ژورنال، مقامات سعودی به طور خصوصی به ایالاتمتحده اعلام کردهاند که ممکن است تضمینهای شفاهی اسرايیل جهت بهرسمیت شناختن کشور فلسطینی را بپذیرند بالاخص اگر بخشی از خواستههایشان محقق شود. به ادعای این نشریه مقامات سعودی مدعیاند که توافق با میانجیگری ایالاتمتحده ممکن است به اسرايیل در راهبرد خروج احتمالی از غزه جهت پایان دادن به این درگیری کمک کند. ایالاتمتحده طرحی را برای پس از جنگ ترسیم کرده که از نیروهای کشورهای عربی برای تامین امنیت غزه استفاده میکند، اما تعدادی از مشارکتکنندگان بالقوه عرب میگویند، در صورتی که خواستشان جهت تشکیل کشور فلسطین محقق نشود، در طرح امریکایی مشارکتی نخواهند داشت.
رایزنیهای ایالاتمتحده با عربستانسعودی بر سر عادیسازی حول محور حل و فصل چندین موضوع ازجمله ترتیبات امنیتی بین واشنگتن و ریاض، کمک ایالاتمتحده به دستیابی به انرژی هستهای غیرنظامی و حرکت به سمت ایجاد کشور فلسطینی تعریف شده، گزارههایی که مقامات امریکایی گفتهاند که باید در باب آنها اصلاحاتی انجام شود. مقامات امریکایی میگویند که هدف دیگر در این گفتوگوها محدود کردن نفوذ چین در منطقه و منزوی کردن (ادعایی) ایران از طریق نزدیک کردن ریاض به نزدیکترین متحد واشنگتن در منطقه است. از منظر سعودیها، اخذ تعهدات دفاعی ملموستر ازسوی ایالاتمتحده در اولویت قرار دارد. به ادعای یک مقام امریکایی، کمک پنتاگون به ریاض در تقویت مواضع دفاعیاش در برابر موشکها و پهپادهای ایراني، زمینهای برای توافق بالقوه است، اما جزيیات مذاکرات درباره کمکهای دفاعی و هستهای علنی نشده است. بلینکن در جریان سفر 20 مارس به جده با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستانسعودی، در این باره رایزنی داشت و پس از آن مدعی شد، توافق نزدیک است. وزیر خارجه امریکا در این باره گفت: «پیشرفت خوبی حاصل شده است. نمیتوانم چارچوب زمانی برای آن تعیین کنم، اما فکر میکنم به نقطهای نزدیک میشویم که توافق حاصل خواهد شد.» جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالاتمتحده، اوایل ماه جاری سفری به عربستانسعودی برنامهریزی کرده بود، اما پس از شکستگی دندهاش در یک تصادف جزيی، این سفر لغو شد.
تلاشهای پیشین کاخ سفید برای دستیابی به توافق دیپلماتیک با حمله اسرايیل به غزه از مسیر اصلیاش خارج شد. به گفته مقامات عربی برقراری آتشبس موقت در غزه، دستیابی سعودیها به خواستهشان در این زمینه را آسانتر میکند، اما گفتوگوهای جداگانه در مورد توقف جنگ و آزادی گروگانهای حماس و زندانیان بازداشت شده توسط اسرايیل با مشکل مواجه شده است. اسرايیل همچنین مصمم است در ماههای آینده عملیات نظامی در رفح، شهر غزه در نزدیکی مرز مصر که بیش از یک میلیون فلسطینی را در خود جای داده، کلید بزند. به گفته جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی، مقامات امریکایی و اسرايیلی قرار است روز پنجشنبه برای گفتوگو در مورد رفح دیدار کنند. دولت بایدن علنا از اسرايیل خواسته که از عملیات زمینی بزرگ در رفح خودداری کند، واشنگتن هراس دارد که این عملیات به غیرنظامیان آسیب برساند و اسرايیل را در افکار بینالمللی منزویتر کند، بالاخص در پایتختهای عربی آنهم در شرایطی که رایزنیهای حساس بر سر عادیسازی و ترتیبات پس از جنگ برای غزه در حال انجام است.
نتانیاهو مدعی است که هیچ طرحی برای غزه پس از جنگ بدون کنار زدن حماس وجود ندارد. نتانیاهو با این استدلال (ادعایی) به شدت با تشکیل کشور فلسطینی مخالف بوده است. او ژانویه گفت که اسراييل باید کنترل امنیتی غزه و کرانه باختری را برای آینده قابل پیشبینی حفظ کند، اما نتانیاهو همچنین چندینبار در دوران نخستوزیری، تحت فشار واشنگتن، از مخالفتخوانیهای خود با تشکیل کشور فلسطینی عقبنشینی کرده است. با این حال، موافقت با چنین شرطی احتمالا مستلزم سازماندهی مجدد ائتلاف فعلی «بیبی»، ازجمله احزاب راست افراطی است. بنی گانتز، به عنوان یکی از اعضای کابینه جنگی از سرسختترین حامیان توافق عادیسازی است. اکثر نظرسنجیها نشان میدهد که گانتز محبوبترین رهبر امروز اسرايیل است و میتواند به راحتی جانشین «بیبی» شود. گانتز ابتدای این ماه در بیانیهای مدعی شد که توافق عادیسازی روابط اسرايیل با عربستانسعودی و همچنین تلاشهای بینالمللی با همصدایی کشورهای عربی میانهرو جهت تامین امنیت و کمک در غزه «در دسترس است.»