پاسخ ایران به اسرايیل محاسبات خاورمیانه را تغییر داد
پاسخ بیسابقه ایران به سرزمینهای اشغالی تیر هشدار بود و نشان داد که تهران برای ضربه زدن به توانایی هوایی اسرايیل دست بالا را دارد. علاوه بر این، این حمله نقطه عطفی در وضعیت امنیتی منطقه قلمداد میشود؛ منطقهای که دامنه تنشهایش روزبهروز گستردهتر میشود. در یک کلام، از سال 1991، زمانی که عراق تحت رهبری صدام، سرزمینهای اشغالی را هدف قرار داد، اسرايیل چنین پاسخ بیسابقهای را دریافت نکرده بود. ناظران مدعیاند، بعید است که پاسخ ایران، فعالیتهای خرابکارانه اسرايیل در درازمدت را به طور کامل متوقف کند، اما استراتژیستهای دفاعی در واشنگتن و اسرايیل را وادار میکند تا محاسبات خود را در باب تواناییهای ایران مورد بررسی دوباره قرار دهند. در همین راستا میتواند پاسخ محدود اسرايیل را تبیین کرد؛ پاسخی که تحت فشارهای کاخ سفید داده شد. در این میان هستند گروهی از تحلیلگرانی که ادعا میکنند، پاسخ ایران به حمله (تروریستی) اسرايیل به دمشق از منظر راهبردی و دیپلماتیک نتایج معکوسی خواهد داشت، اما این ادعا در شرایط کنونی چندان مورد توجه نیست. تهران بعد از حمله اسرايیل به کنسولگریاش که منجر به شهادت رسیدن هفت نفر از فرماندهان ارشد این کشور شد، با انتشار بیانیههای متعدد، حمله چندجانبه به پایگاههای اسرايیل را به عنوان یک موفقیت ثبت کرد. سردار سرلشکر حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اظهاراتی که در خبرگزاری تسنیم منتشر شد، گفت: ما یک عملیات محدود و متناسب با اقدامات شوم رژیم صهیونیستی انجام دادیم. این عملیات میتوانست گستردهتر باشد، اما ما حملات را صرفا به آن بخش از تاسیسات رژیم صهیونیستی که برای حمله به سفارت ما استفاده شده بود، محدود کردیم. ایران در شرایطی به حمله (تروریستی) اسرايیل پاسخ داد که ایالاتمتحده از طریق واسطههای اروپایی و بازیگران خاورمیانه، هشدارهایی مبنی بر وقوع حمله داشت تا خود را برای دفاع هوایی آماده کند، از همین رو هیچ کدام از بازیگران منطقه که تهران را رقیب خود میدانند، از منظر عملی نخواستند و نتوانستند پاسخ ایران را به چالش بکشند. چین، مهمترین حامی ایران، از پاسخ پهپادی و موشکی ایران به عنوان «سرریز شدن درگیری غزه» یاد کرد. روسیه نیز بر «بحرانهای حل نشده متعدد در خاورمیانه، به ویژه در مناقشه فلسطین و اسرايیل» تمرکز کرد و حمله (تروریستی) به دمشق را «غیرمسوولانه» و «تحریکآمیز» خواند.
گروهی از مقامهای اسرايیلی که نخواستند نامشان فاش شود در گفتوگو با نیویورکتایمز مدعی شدند، تهران با 185 پهپاد، 36 موشک کروز و 110 موشک زمین به زمین از ایران، سرزمینهای اشغالی را هدف قرار داد. این حمله مدارس را تعطیل کرد، تجارت را خنثی و اسرايیل را در اولین روز هفته کاری به بنبست کشاند. به ادعای آنها، درحالی که پدافند هوایی مانع از آسیبرساندن به اهداف اسرايیلی در این حمله میشد، اما اگر اخطار 72ساعته نبود، آثار ویرانگر چنین رگباری عریانتر میشد. ایران از یکطرف به واسطه اعضای محور مقاومت توانسته نفوذش در خاورمیانه را افزایش دهد و از طرفی دیگر، در تمامی این سالها این توان را داشته تا فارغ از تحریمها قدرت هوایی خود را بالا ببرد. ایران به واسطه شرکت راهبردیاش با روسیه توانست 800 میلیون دلار سامانههای دفاع ضد هوایی متحرک
اس-300 را تحویل و نصب کرده و ناوگانش متشکل از چند ده فروند میگ 29 را احیا کند. ایران اخیرا در دستیابی به برخی هواپیماهای مدرن، ازجمله جنگندههای سوخو-35 پیشرفت کرده است. این کشور که سالها با محدودیتهای شورای امنیت سازمان ملل در زمینه انتقال بیشتر تسلیحات مواجه بود، به طور پیوسته برد و دقت برنامههای موشکی و پهپادی خود را افزایش داده است. جاشوا درایدن، سرگرد نیروی هوایی ایالاتمتحده، در مقالهای که سال گذشته منتشر شد، هسته اصلی رویارویی ایران و اسرايیل را نظامی توصیف کرد که در آن ایران میخواهد آزادی عمل اسرايیل در هوا را سلب کند. به ادعای ناظران، بالا رفتن سطح توانایی هوایی ایران، اسرايیل را برای بازتعریف قدرت خود و تغییر احتمالی معادلات به تکاپو انداخته؛ گزارهای که یکی از دلایل تشدید تنشها شده است، از همین رو ناظران میگویند: حرکت به سمت محیط مناقشهبرانگیزتر موضوعی است که رهبران سیاسی اسرايیل اکنون باید درنظر بگیرند. ناظران غربی با اشاره به تحولات اخیر مدعیاند، شواهد نشان میدهد ایران و اسرايیل فارغ از تنشها، نمیخواهند ثبات خاورمیانه بیش از این به خطر بیفتد و جنگی طولانیمدت درگیرد؛ جنگی که به ادعای این گروه پسلرزههایش میتواند تمام خاورمیانه را درگیر کند. از همین رو تهران و تلآویو از لبه پرتگاه فعلا عقبنشینی کردهاند. در این میان، به نظر میرسد نتانیاهو علیرغم لفاظیهای جنگطلبانهاش ریسکگریز است، به توصیههای دیگر متحدان غربی ایالاتمتحده و اسرايیل توجه کرده و پشت متحدان راست افراطی خود که خواستار حمله ماجراجویانه متقابل و در عین حال پرهزینه بودند را خالی کرد، از همین رو میتوان گفت که حال حاضر خطر وقوع جنگ تمام عیار منطقهای کاهش یافته است. پاسخ اخیر تهران به حمله (تروریستی اسرايیل)، فارغ از آنکه در مقیاسی بیسابقه انجام شد، اما حامل پیام سیاسی بود. تهران با پاسخ خود صرفا برای تلآویو پیامی محکم فرستاد مبنی بر اینکه معادلات منطقه تغییر کرده و دیگر فعل ماجراجویانه این بازیگر بیپاسخ نمیماند.