سفري به تاريخ با طعم سفرنامه
مهدي گوهري
مرور تاريخ هر چند بسيار ارزشمند است، كمتر كساني هستند كه به شكل جدي آن را مطالعه كنند. اسم تاريخ كه مي‌آيد اغلب ياد حفظ كردن نام‌ها و سال‌ها براي قبولي در امتحانات مدرسه مي‌افتيم و اگر كمي سن بيشتري داشته باشيم ياد حفظ كردن براي ترس از كتك نخوردن!
نگاه به درس تاريخ به عنوان يك درس حوصله سر بر، زمينه عدم علاقه به تاريخ را در بين ايرانيان ايجاد كرده است، در حالي كه همه مي‌دانيم خواندن و آگاهي از تاريخ مانع تكرار آن خواهد شد. تاريخ در نگاه بسياري تلخ و سخت است مانند داروي تلخي كه از خوردن آن فرار مي‌كنيم اين در حالي است كه تاريخ راه‌گشايي براي داشتن آينده‌اي روشن‌تر و اميدوارنه‌تر است. دانستن علت اينكه چگونه به اينجا رسيديم كمك بزرگي است تا آينده را به شكل ديگري رقم بزنيم. اين علم به ما كمك مي‌كند تا شناخت بهتري از خودمان و شرايط كنوني داشته باشيم. با وجود اهميت آگاهي از تاريخ، همچنان كسب آن براي اكثر ما سخت و طعمي تلخ دارد، مانند كودكي كه تلخي دارو شفا‌بخش او را فراري مي‌كند ما هم با اين موضوع ارزشمند رفتار مي‌كنيم. براي حل اين چالش شايد بشود از شيوه‌اي كه والدين داروی تلخ را با يك طعم‌دهنده به كام كودك خود شيرين مي‌كردند براي آگهي از گذشته هم كمك گرفت؛ طعمي دلچسب به تاريخ دادن! اينكه كاري كنيم كه تاريخ براي ما رنگ و طعمي جديد بگيرد تا با اشتياق به سراغش برويم و بر آگاهي خود با لذت بيفزايم. پرسش اين است كه چه بايد كرد؟ راه دور نرويم، ما در روزگاري زندگي مي‌كنيم كه سفر براي ديدن طبيعت و تاريخ از يك كار سخت و خطرناك به يك لذت و تفريح بدل شده است. روياي سفر رفتن از طريق فضاي مجازي و شنيدن خاطرات دوستان هر روز براي ما پررنگ‌تر ميشود تا روزي همت كنيم آن رويا را عملي كنيم. اما هر چه در دنياي سفر قدم برداريم دنياي بيكران سفر بيشتر در جلوي چشمان ما نمايان ميشود. در ابتدا روياي سفر به نقاط مشهور را در سر داريم اما كمي بعد از جامه عمل پوشيدن به آنها روياي سفر به نقاط دور‌تر، مكان‌هاي ناشناخته در ذهن ما رشد مي‌كند. اما اين بعد مكاني سفر است.اينجاست كه گونه ادبي به نام سفرنامه پا به ميان مي‌گذارد و امكان سفر در زمان را براي علاقه‌مندان سفر فراهم مي‌كند. سفر به هر كجا كه دوست داريم در زمان‌هاي مختلف! اين هديه بزرگ به واسطه سفرنويساني كه سال‌ها و سده‌هاي پيش پا در سفرگذاشتند و قلم را با قدم همراه كردند به ما رسيده است. خواندن اين سفرنامه‌ها علاوه بر تقويت روياي سفر ما را به سرزمين‌هاي آشنا و ناآشنا در زماني متفاوت مي‌برد. حال شهر و محل زندگي خود را مي‌توانيم در زماني ديگر با رنگ و بويي متفاوت‌تر ببينيم. در حال روياپردازي از سفر زمان هستيم، ماجراجويي سفر ما را همراه خود مي‌برد و در اين ميان با تاريخ به طعم شيرين سفر آشنا مي‌شويم. اما اين بار اطلاعاتي فراتر از كتاب‌هاي تاريخ را ياد مي‌گيريم، از حال و هواي مردم در شهر‌ها از نحوه لباس پوشيدن تا غذا خوردن آنها آگاه مي‌شويم، چيزي كه كمتر در كتاب‌هاي تاريخ ذكري از آنها ميشود.
در كتاب‌های تاريخ پادشاهان مهم هستند اما در سفرنامه‌ها حاصل رفتار آنها و مردم اهميت دارند. سفرنامه‌ها رفتن به دل تاريخ با رنگ و لعاب جذاب سفر است.