به گزارش خبرگزاری اوکراین، مقامات اوکراینی روز جمعه اعلام کردند، نیروهای روسیه ابتدا با توپخانه و بمبهای هوایی هدایت شونده و سپس با حمله زمینی زرهی به منطقه خارکیف در شمال شرقی اوکراین یورش بردهاند. روز جمعه، وزارت دفاع اوکراین در اطلاعیهای اعلام کرد که نیروهای روسی در ساعت 5 صبح به وقت محلی سعی کردند با «خودروهای زرهی» به سیستم دفاعی اوکراین در نزدیکی شهر ووچانسک نفوذ و با حملات هوایی به منطقهای در نزدیکی مرز نیز حمله کنند. به گفته منابع میدانی، این حمله دفع شد، اما «نبردها با شدت متفاوت» ادامه یافته است. یک منبع نظامی ارشد اوکراینی نیز به خبرگزاری رویترز گفت که نیروهای روسی یک کیلومتر در منطقه خارکیف پیشروی کردهاند. او گفت که آنها قصد دارند تا 10 کیلومتر پیشروی کنند و منطقه حائلی را ایجاد کنند که ولادیمیر پوتین، ريیسجمهور روسیه پیشتر وعده آن را داده بود. گفته میشود که این منطقه حائل به عنوان ابزاری برای توقف حملات اوکراین به مناطق مرزی روسیه درنظر گرفته شده است.
اوکراین پیشتر گفته بود که سرویسهای اطلاعاتی ارزیابی کردهاند که حمله روسها به منطقه خارکیف قریبالوقوع است، چراکه هزاران نیروی روسی در امتداد مرز شمال شرقی تجمع کرده بودند. ولودیمیر زلنسکی، ريیسجمهور اوکراین نیز گفت که نیروهایش برای حمله زمینی روسها و دفع آنها آماده هستند. او در نشستی خبری در همین باره گفت که اوکراین در آنجا با سربازان، دستهها و توپخانه روسها برخورد مناسب خواهد کرد. اوکراین نیروهای بیشتری را به عنوان نیروی کمکی به منطقه اعزام کرده است. ویتالی گانچف، ريیس ارگان اداری روسیه در منطقه خارکیف، در کانال تلگرامی خود نوشت که درگیری در چندین بخش از جبهه، از جمله در مناطق مرزی، وجود دارد. او از ساکنان خواست مراقب باشند و تنها در صورتی پناهگاهها را ترک کنند که نیاز اضطراری بر آنها تحمیل شود. اوله سینیهوبوف، فرماندار خارکیف نیز گفت که مقامات در حال تخلیه حدود 3 هزار غیرنظامی از ووچانسک، در کمتر از پنج کیلومتری مرز هستند که زیر گلولهباران شدید قرار گرفتهاند. خبرگزاری اسپوتنیک به نقل از وزارت دفاع روسیه گزارش داده که نیروهای نظامی روسیه پنج شهرک باریسووکا، آگورتسووا، پلتینوکا، پیلنایان و استرلچیا را در استان خارکیف تصرف کردند. در بیانیه وزارت دفاع روسیه آمده است: «واحدهای نیروهای گروه شمال، در نتیجه اقدامات خود شهرکهای باریسووکا، آگورتسووا، پلتینوکا، پیلنایان و استرلچیا در استان خارکیف را آزاد کردند.»
قوای روسی روز جمعه حمله زمینی زرهی را در نزدیکی دومین شهر بزرگ اوکراین، خارکیف در شمال شرق این کشور آغاز کردهاند. به گزارش یورونیوز، قوای بیشتر روس نیز احتمالا در روزهای آینده از پایگاه تاکتیکی خود در شمال استان خارکیف برای تشدید عملیات تهاجمی و پیگیری مرحله اولیه تهاجمی که احتمالا قصد عقب راندن نیروهای اوکراینی از مرز با استان بلگورود را دارد، حرکت میکنند. این منطقه تازهترین جبهه نبرد روسیه و اوکراین است و به نظر اهمیت آن برای تهاجمات بعدی روسیه بسیار بالاست. مدتهاست در شرق و جنوب اوکراین جبهههای خونینی شکل گرفته است که عمدتا با پیروزی میدانی روسها همراه بوده است. اوکراین در سال 2022، در سال اول جنگ، نیروهای روسی را از اکثر مناطق خارکیف بیرون راند، اما پس از غلبه بر ضد حمله اوکراین در سال گذشته، نیروهای روسی دوباره به حالت تهاجمی بازگشتهاند و به آرامی در جنوب منطقه دونتسک پیشروی میکنند. پیش از این نیز در ابتدای جنگ اوکراین، خارکیف از اهداف اولیه روسها بود. خارکیف، واقع در ۳۲ کیلومتر جنوب مرز روسیه و اوکراین و شهری بیشتر روسزبان و دومین شهر بزرگ اوکراین و از اهداف کانونی ارتش روسیه انگاشته میشود. ساختار منطقه خارکیف خیلی خاص است. در شهرهای بزرگ این منطقه به زبان روسی صحبت میشود، درحالی که روستاها زبان اوکراینی را بدون تغییر حفظ کردهاند. برخلاف مناطق دونتسک و لوهانسک، جایی که صنعتی شدن گسترده در پایان جنگ جهانی دوم باعث شد که روسیزبانان به تعداد زیادی در اطراف این کارخانههاي جدید ساکن شوند، خارکیف دارای یک جامعه تاریخی از اقوام اوکراینی با ریشههای خاص و سنتهای چند صد ساله است.
چرایی حمله به خارکیف
هنگامی که پوتین در پاسخ به این پرسش که آیا لازم است خارکیف را که هممرز با بلگورود است، تصرف کرد یا خیر، پاسخ مثبت داد، گمانهزنیها درباره نیات کرملین در منطقه خارکیف افزایش یافت. یک استان روسیه که بهطور منظم مورد حمله اوکراین قرار گرفته است. از آن زمان به بعد، خارکیف که به دلیل نزدیکی به روسیه آسیبپذیر قلمداد میشود، در معرض حملات هوایی قرار گرفته است و به زیرساختهای انرژی منطقه آسیبهای قابلتوجهی وارد شده است.
حمله روز جمعه جبهه جدیدی را گشوده است، بهطوری که طبق گزارشها، روسیه قصد دارد از فرصتی برای دستیابی به دستاوردهای کوچک و تاکتیکی استفاده کند. این درحالی است که به تعویق افتادن کمکهای غرب و ایالاتمتحده به اوکراین، نیروهای نظامی این کشور را در وضعیت دشواری قرار داده است. مقامات اوکراینی بارها گفتهاند که برای مقاومت و درنهایت عقب راندن نیروهای روسی به سلاحهای بیشتری نیاز دارند. روز پنجشنبه، زلنسکی وعده داد بسته کمک نظامی 61 میلیارد دلاری ایالاتمتحده باعث تغییر روند خواهد شد.
پیشروی روز جمعه به خارکیف درحالی انجام شد که اوکراین برای اولینبار در هفتههای اخیر بستههایی از کمکهای نظامی ایالاتمتحده را دریافت کرد که مدتها به تعویق افتاده بود. روز جمعه، یک منبع نظامی بلندپایه اوکراینی به رویترز گفت که اوکراین انتظار دارد جنگندههای اف-16 ساخت امریکا در ماه ژوئن تا جولاي تحویل داده شود. پارلمان اوکراین روز پنجشنبه به تعقیب سربازان فراری رای داد، زیرا این کشور با کمبود شدید سربازان در دسترس برای جنگ بیش از دو ساله دست و پنجه نرم میکند. این لایحه با حمایت اکثریت قانونگذاران روبهرو شد اما هنوز توسط زلنسکی امضا نشده است، این قانون برای هر کسی که تلاش دارد از میدان فرار کند، اعمال میشود و به مقامات اجازه میدهد تا آنها را بازداشت و در صورت لزوم به جبههها اعزام کنند.
جان کربی، سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید به خبرنگاران گفت: «مطمئنا این امکان وجود دارد که روسها خود را برای حمله بزرگتر به خارکیف آماده کنند.» او گفت که این نگرانکننده است که به نظر میرسد روسیه در حال آماده شدن برای استفاده از آتش دوربرد در محدوده خارکیف است. کربی گفت هدف روسیه از این حمله تاکتیکی، زمینهچینی برای اهداف راهبردی است و احتمالا روسها به دنبال اهداف راهبردیتر در منطقه خارکیف هستند. کاخ سفید روز جمعه اعلام کرد که ایالاتمتحده در حال آمادهسازی بسته کمک نظامی 400 میلیون دلاری برای اوکراین است، زیرا پس از تصویب لایحه 95 میلیارد دلاری از سوی قانونگذاران، ایالاتمتحده به سرعت عرضه تسلیحات به کییف را ازسر گرفته است. یک مقام امریکایی به رویترز گفت که بسته کمکی اوکراین شامل توپخانه، مهمات برای پدافند هوایی NASAMS، مهمات ضدتانک، خودروهای زرهی و سلاحهای سبک است که میتوانند بلافاصله در میدان نبرد مورد استفاده قرار گیرند.
فرمانده نیروی زمینی اوکراین در مصاحبهای با مجله اکونومیست که روز جمعه منتشر شد، گفت که انتظار دارد جنگ 26 ماهه علیه روسیه در دو ماه آینده وارد مرحله حساسی شود، زیرا مسکو تلاش میکند از تاخیر در تامین تسلیحات به کیيف سوءاستفاده کند. ژنرال اولسکندر پاولیوک به مجله اکونومیست گفت: «روسیه میداند که اگر ظرف یک یا دو ماه به اندازه کافی سلاح دریافت کنیم، وضعیت ممکن است علیه آنها تغییر کند.» اکونومیست نوشت که پاولیوک معتقد است مسکو روی پیشروی کُند خود از طریق مناطق لوهانسک و دونتسک در شرق متمرکز خواهد ماند. او گفت که اوکراین به دفاع هوایی بیشتری نیاز دارد و با تحویل پیشبینی شده جتهای جنگنده اف-16 تقویت خواهد شد. پاولیوک به این مجله بریتانیایی گفت که روسیه «با مناسبترین راه و راهبرد، ثبات خطوط ما را آزمایش میکند.» او گفت که راهبرد روسیه این است که تا منطقه حائل در ساحل شرقی رودخانه دنیپرو را ایجاد کند.
پس از شکست ضد حمله اوکراین، قوای روسیه توانستهاند به موفقیتهای میدانی زیادی دست یابند. نیروهای روسیه پس از تصرف شهر آودیوکا در ماه فوریه، یک رشته روستا در شرق را تصرف کردند. به نظر میرسد پاولیوک اهمیت از دست دادن شهر شرقی چاسیو یار را کماهمیت جلوه میدهد. این منطقه به عنوان دروازهای به شهرهای دیگری مانند کراماتورسک و اسلوویانسک قلمداد میشود که هدف مسکو قرار داده است. او گفت که از دست دادن چاسیو یار هیچ «اهمیت تعیینکنندهای» نخواهد داشت، زیرا فقط «یک سکونتگاه عادی شهری» بود، اما به نظر ناظران جنگ، برخی مناطق به ظاهر در کوتاهمدت اهمیتی ندارند، ولی در میانمدت میتوانند اهمیت راهبردی پیدا کنند.
پاولیوک همچنین گفت که او معتقد است باید تمرکز مجددی بر کییف صورت گیرد. نیروهای روسی در اوایل تهاجم پس از تلاش اولیه برای پیشروی در پایتخت، از حومه کییف عقبنشینی کردند. او به اکونومیست گفت: «دفاع از کییف یکی از دغدغههای اصلی ما است، مهم نیست که چقدر در شرق وضعیت سخت باشد. کییف قلب اوکراین است و ما میدانیم که نقش کلیدی دفاع از پایتخت در آینده ایفا خواهد کرد.»
به گفته موسسه مطالعات جنگ (ISW)، اندیشکده مستقر در واشنگتن، نیروهای روسی هنگامی که روز جمعه منطقه خارکیف اوکراین را هدف قرار دادند، «دستاوردهای تاکتیکی مهمی» داشتند. به گزارش روزنامه اوکراینی اوکراینسکا پراودا، نقشههای موسسه مطالعات جنگ نشان میدهد که نیروهای روسی در دو نقطه در آن سوی مرز حمله میکنند و طی آن آنها روستاهای استریلچا، کراسنه، پیلنا و بوریسیوکا را به تصرف خود درآوردهاند. خارکیف که در حدود
30 کیلومتری مرز روسیه قرار دارد، دومین شهر بزرگ اوکراین است و ماههاست که هدف بمباران موشکی و هوایی سنگین قرار گرفته است. نیروهای روسی احتمالا فاز اولیه یک عملیات تهاجمی در شمال شهر خارکیف را انجام میدهند که اهداف عملیاتی محدودی دارد، اما هدف آن دستیابی به اثر راهبردی جذب نیروی انسانی و مواد اوکراینی از دیگر بخشهای حیاتی جبهه در شرق اوکراین است. نقشه موسسه مطالعات جنگ نشان میدهد که نیروهای روسی دو بار به منطقه خارکیف حمله کردهاند، «یکی در شمال شهر خارکیف در جهت شهر لیپتسیک و دیگری در شمال شرقی شهر خارکیف در نزدیکی شهر ووچانسک.»