بلندگوهاي گوشخراش
حسن لطفي
از كنار دبيرستان دخترانهاي ميگذرم، زني با صداي جيغ مانندي در بلندگوش طوري فرياد ميزند كه صداش تا ته كوچه ميرود . كلماتش واضح نيست . اما معلوم است با داد دانشآموزان درون دبيرستان را تهديد ميكند . از نمراتي ميگويد كه از درسي كم ميشود و... خشم و جيغ و داد از داخل بلندگوي بيكيفيت وارد خيابان و كوچه كناري دبيرستان ميشود . هر چند وقتي هم از بلندگو سوت بلندي شنيده ميشود كه گمانم داخل دبيرستان آزاردهندهتر است . تصور دختران بازيگوشي كه زير صداي بلندگو تهديد ميشوند، ناگزيرند سوتهاي گوشخراش و جيغهاي آزاردهنده را تحمل كنند تصوير تكرار شونده همه بلندگوهايي است كه وقت و بيوقت گوش آدمها را نشانه ميروند . حكايت نقص و كيفيت بد اين بلندگو فقط مال آن دبيرستان نيست، سادهترينش را ميتوان سر ظهر و در كوچهها، هنگام عبور فروشنده دوره گردي ديد كه بلندگوي دستياش را به دهان گرفته و در بيشتر مواقع با صداي گوشخراشي جنسهاي بنجلش را اعلاء معرفي ميكند . داد ميزند و خانهدار و بچهدار و ... را به كوچه ميخواند تا بهترينها را به او بدهد . البته اين بهترينها فقط توي تبليغاتي است كه از بلندگوي دستياش پخش ميشود . البته در صداي او مثل صداي مدير يا ناظم آن دبيرستان خشم و تهديد نيست . ملاطفت و مهر است . وعده و وعيد است (چيزي شبيه وعدههاي انتخاباتي ! جذاب و دلفريب !) شايد اگر به قول معروف دست مخاطبانش زير ساطور او بود او هم داد ميزد، تهديد ميكرد و صداش لبريز از خشم و فرياد ميشد. (عين برخي از كساني كه وقتي راي آوردند و بهجاي پاسخ دادن به پرسش رايدهندگان و برطرف كردن شبهه آنها فرياد ميزنند و...) گذشته از فروشندگان دورهگرد بلندگو در شكل ظاهريش كاركرد زيادي دارد . اما كيفيتش بسته به احترامي است كه آدمي كه پشتش قرار ميگيرد براي مخاطبش چه ارزشي قائل باشد . بلندگوها بيشتر وقتها شبيه كساني ميشوند كه آن را به دست گرفتهاند . گاهي وقتها اصلا نيازي به اين ندارند كه صداها را واضح و شفاف به گوش شنوندهها برسانند . كافي است شنونده را بترسانند . كافي است در شنونده اين باور را ايجاد كنند كسي كه پشت ميكروفن قرار گرفته قدرت دارد . ميتواندهر كاري دلش خواست بكند. هر كاري دلش خواست بكند؟ مگر ميشود ؟ دنيا پر از انبارهاي بزرگ با بلندگوهاي منقرض شده و گورستانهايي با آدمهايي است كه وقت بلندگو به دست گرفتن تصور ميكردند تا ابد زنده ميمانند . با اين حساب بايد وقتي بلندگو دست ميگيريم مواظب حرفها و كيفيت صداي بلندگو باشيم .