جنجالهای پیرامون دونالد ترامپ، چه در دوره ریاستجمهوریاش و چه پس از آن، هر روز رنگ و بوی تازهای به خود میگیرد. به گزارش رسانههای امریکایی، روز جمعه دادگاه نیویورک دونالد ترامپ را در 34 فقره اتهامی گناهکار شناخت و او را به اولین ريیسجمهور سابق تاریخ ایالاتمتحده بدل کرد که در دادگاهی گناهکار شناخته میشود. در واکنش، دونالد ترامپ رای هیات منصفه دادگاه را زیر سوال برد و آن را افتضاح خواند.
جو بایدن، ريیسجمهور ایالاتمتحده روز جمعه، در سخنرانی خود در کاخ سفید، اظهارات دونالد ترامپ مبنی مغرضانه بودن نظام حقوقی ایالاتمتحده را «متهورانه» و «خطرناک» و «غیرمسوولانه» توصیف کرد. بایدن با این اظهارات سکوت طولانیمدت خود در قبال چالشهای کیفری دونالد ترامپ، نامزد جمهوریخواهان در انتخابات ریاستجمهوری را شکست. ناظران معتقدند محکوم کردن اظهارات ترامپ و دفاع از نظام حقوقی ایالاتمتحده ازسوی بایدن راهبرد جدید ريیسجمهور ایالاتمتحده برای تضعیف رقیب است. پیشتر دستیاران بایدن گفته بودند که کارزار انتخاباتی او تنها بر مسائلی چون دموکراسی، مساله سقط جنین و دیگر آزادیهای فردی متمرکز است و او نسبت به آنچه در دادگاههای ترامپ میگذرد، واکنشی نخواهند داشت.
تاکتیک مبارزاتی بایدن تغییر کرد؟
به گزارش رسانههای امریکا از کاخ سفید، بایدن درسخنرانی خود بر حق ترامپ برای درخواست تجدیدنظر تاکید کرد و گفت: «اصل امریکایی که هیچ کس بالاتر از قانون نیست، مجددا تایید شد. این موضوع که هر کسی بگوید به نظر من در دادگاهی مغرضانه عمل شده، فقط به این دلیل است که او حکم دادگاه را ناخوشایند میداند. این اظهارات متهورانه، خطرناک و غیرمسوولانه است.» همزمان اعضای تیم انتخاباتی بایدن اعلام کردند که این حکم با روایت گستردهتر آنها در مورد ترامپ مطابقت دارد: اینکه ترامپ به شهروندان عادی امریکا اهمیتی نمیدهد و همه چیز را برای خودش میخواهد.
با این حال برخی ناظران تصمیم بایدن برای واکنش مستقیم به نتیجه محاکمه ترامپ را تغییر راهبردی بزرگ قلمداد میکنند. پیتر بیکر، تحلیلگر مسائل کاخ سفید معتقد است از زمانی که ترامپ در اولین کیفرخواست از چهار کیفرخواست طرح شده دادستانهای ایالتی و فدرال علیه او در سال گذشته متهم شده است، بایدن پیشتر قاطعانه از اظهارنظر در مورد چنین موضوعاتی امتناع کرده بود. او امیدوار بود که بتواند از امور کیفری و حقوقی دور بماند و از دامن زدن به ادعاهای ريیسجمهور سابق مبنی بر اینکه کاخ سفید پیگرد قانونی او را رصد و رهبری میکند، جلوگیری کند.
تا اواخر عصر پنجشنبه، یکی از مشاوران بایدن در مصاحبهای گفت که انتظار نمیرود ريیسجمهور در تلویزیون بیانیهای رسمی و متنی در مورد حکم صادر کند. این درحالی است که یکی از مشاوران او افزود که ريیسجمهور ممکن است به پرسشهای خبرنگاران در مورد این موضوع پاسخ دهد. با این حال، بایدن تصمیم گرفت به جای اینکه موضعگیری در این زمینه را به مشاورانش واگذار کند، خود مستقیما به این موضوع بپردازد. به گزارش نیویورک تایمز، برخی از استراتژیستهای دموکرات او را تشویق کردهاند که خود مستقیما در این باره صحبت کند. آنها استدلال میکنند که بایدن در مقام ريیسجمهور مسوولیت دارد که با مردم امریکا در مورد لحظهای مهم صحبت کند. آنها معتقدند که این لحظه مهم ظرفیت آن را دارد که برخی را علیه اقدامات ترامپ به هیجان بیاورد. دیوید اکسلرود، مشاور ارشد باراک اوباما، ريیسجمهور وقت امریکا بر آن است که بایدن باید با کمی متانت ولی با صراحت لهجه نسبت به تحولات حقوقی و کیفری پیرامون ترامپ بپردازد. اکسلرود اذعان داشت: روز محکوم شناختن ترامپ در دادگاه روز خیرهکنندهای برای کشور ما بود، اما ما کشور قانون هستیم. این یک اصل اساسی قانون اساسی ما و دموکراسی ما است. حتی روسای جمهور هم مشمول آن هستند.
به عقیده برخی ناظران، به نظر میرسد بایدن تلاش دارد تا با استفاده از توصیفاتی همچون «غیرمسوولانه»، از بیاعتنایی ترامپ نسبت به نظام قضایی ایالاتمتحده انتقاد کند و او را «خائن» به امریکا جلوه دهد. برخی دموکراتها اما این تغییر راهبرد بایدن را نکوهش میکنند. جنیفر پالمیری، مدیر سابق ارتباطات کارزار هیلاری کلینتون، گفت که سخنان بایدن به هر حال حامیان حریفش را قانع نمیکند، زیرا چهار کیفرخواست جنایی علیه ترامپ که به اتهامهایی چون سوءاستفاده از اسناد طبقهبندی شده و تلاش برای براندازی انتخابات 2020 پرداخته بود، بینتیجه مانده، از همین رو حکم اخیر برای حامیان ترامپ اهمیتی ندارد. او همچنین معتقد است که بهطور کلی در حال حاضر رایدهندگان مردد نیز بیشتر بر مسائل داخلی و اقتصاد تمرکز دارند تا جنجالهای کیفری.
برخی دیگر از دموکراتها نیز با ارتباط دادن محکومیتهای ترامپ به علت اصلی «نفوذ غیرقانونی بر انتخابات 2016 از طریق پرداخت حقالسکوت»، از رویکرد بایدن در این باره حمایت کردند. دن فایفر مدیر ارتباطات کاخ سفید در دوره اوباما به نیويورک تایمز گفت: معتقدم محکومیت ترامپ در پروندهای مربوط به مداخله در انتخابات به خوبی با روایتی که بایدن از خطرناک بودن ريیسجمهور سابق برای دموکراسی امریکا دارد، مطابقت میکند.
روند استیناف پرونده ترامپ
کارشناسان حقوقی به سیانان گفتند که روند معمول استیناف برای یک متهم محکوم در ایالت نیویورک تقریبا یک سال یا بیشتر طول میکشد. وکلای دونالد ترامپ پس از محکومیت ريیسجمهور سابق امریکا به 34 جنایت در روز پنجشنبه، میتوانند این روند را بیشتر نیز به تعویق بیندازند. براساس قانون نیویورک، هرگونه روند استیناف پس از صدور حکم صادر میشود. تاریخ قرائت حکم ترامپ در حال حاضر برای 11 جولای برنامهریزی شده است. طبق نظر این کارشناسان، ترامپ در ردیف متهم، 30 روز فرصت دارد تا درخواست استیناف خود را ارائه کند. پس از ثبت این درخواست، تیم حقوقی ترامپ به طور معمول شش ماه فرصت دارند تا الزامات رویهای استیناف، مانند ارائه استدلال استیناف و سایر اسناد مربوطه، مانند متن محاکمه را تکمیل کنند. پس از ارائه کامل درخواست تجدیدنظر، وکلای دادگستری ناحیه منهتن احتمالا 30 روز فرصت دارند تا پاسخ خود را ارائه دهند. تیم حقوقی ترامپ پس از آن فرصت دیگری برای ارائه گزارش مختصر در پاسخ به تشکیل پرونده دادستانی خواهد داشت. سپس هیاتی متشکل از پنج قاضی برای بخش اول استیناف، استدلالهای شفاهی هر دو طرف را استماع و حکمی کتبی صادر میکند. صدور این حکم ممکن است ماهها به طول بینجامد. این هیات مشمول ضربالاجل برای صدور حکم نیست. اگر دادگاه تجدیدنظر درنهایت درخواست ترامپ را رد کند و حکم هیات منصفه را تایید کند، ترامپ میتواند آن را به دادگاه استیناف، عالیترین دادگاه نیویورک، ارجاع دهد. اگر دادگاه استیناف تصمیم بگیرد که پرونده او را مورد بررسی قرار دهد، روند توجیهی طولانی در برابر هیاتی از قضات آغاز میشود که درنهایت استدلالها را میشنوند و ماهها پس از آن تصمیم کتبی را ارائه میدهند.
تاثیر نتیجه دادگاه بر آرای ترامپ
براساس نتایج نظرسنجیها و نگاه رایدهندگان، حکم کیفری دونالد ترامپ، ريیسجمهور سابق امریکا، در بحبوحه مبارزات انتخاباتی ریاستجمهوریاش، بعید است که منجر به تغییر آرای بخش قابلتوجهی از حامیان او در انتخابات سراسری آینده شود. با این حال، حتی از دست دادن چند درصدی حامیان برای تغییر نتایج در انتخابات ریاستجمهوری در نوامبر سال جاری میتواند مهم باشد.
نظرسنجیها نشان داد که نتیجه محاکمه، نظر رایدهندگان سرسخت جمهوریخواه حامی ترامپ را تحتتاثیر قرار نمیدهد. قبل از صدور حکم، رادیو سراسری ملی تاثیر حکم کیفری را بر رایدهندگان در یک نظرسنجی بررسی کرد. این نظرسنجی نشان داد که 67درصد اعلام کردند که حکم کیفری بر رای آنها تاثیری نخواهد داشت، درحالی که 17درصد گفتند که این حکم میتواند بر رای آنها به ترامپ تاثیر بگذارد. در همین حال، 15درصد گفتند در صورت مجرم شناخته شدن ترامپ، برای رای دادن به ترامپ مصممتر خواهند شد. ترامپ جلسه محاکمه خود را افتضاح نظام قضایی امریکا توصیف و خود را زندانی سیاسی دانست. همین توصیفات کافی است تا بخشی از رایدهندگان و حامیان ترامپ این محاکمه را حملهای سیاسی علیه ريیسجمهوری پیشین بدانند و با او همدردی کنند. به گفته دیوید عمان، استراتژیست جمهوریخواه، ایالاتمتحده چندین ماه پس از محاکمه درگیر اختلاف است. عمان در گفتوگو با ایبیسی نیوز گفت که این محاکمه ثابت میکند که نظام قضایی برای برخی بهتر کار میکند، اما برای برخی دیگر، میتواند سکویی برای به فریاد در آوردن مردم جهت داغ کردن تنور مبارزات انتخاباتی باشد.
مونیکا پاتس، تحلیلگر مسائل امریکا نیز معتقد است ترامپ با تاکتیک «من فقط چشمانم را میبندم» توانست خود را در نظر برخی بیگناه و مظلوم جلوه دهد. به عقیده پاتس، ترامپ به خوبی خود را در جلسه دادگاه مدیریت کرد تا این سیگنال را مخابره کند که بیگناه است و مردم باید به او کمک کنند. او در بیرون از دادگاه نیز از مردم خواست در ماه نوامبر جواب دادگاه و دموکراتها را بدهند. به عقیده پاتس، از یک طرف، ترامپ مجبور شده است از جیب خود در جلسات دادگاه خرج کند. او که دادگاه را سیاسی میداند، اکنون از مردم خواست به کارزارش کمک مالی کنند. طبق گزارشها او 6/1 میلیون دلار در روز اول محاکمه جمعآوری کرد. این امر نشان میدهد ترامپ توانسته است از جلسه دادگاه، دستکم در زمینه قهرمانسازی از خود، موفق بیرون آید. باتوجه به اینکه کمتر از شش ماه تا انتخابات باقی است، این زمان میتواند عملا فرصت لازم را برای ترامپ جهت بهرهبرداری از رای دادگاه به او بدهد تا از آن برای «سیاسی» قلمداد کردن رای دادگاه علیه خود استفاده کند و برخی از رایدهندگان مردد را به سمت خود جلب کند.