به مناسبت درگذشت محسن ذاكري، پژوهشگر مطالعات ايران-اسلام

اول مرداد خبر آمد كه دكتر محسن ذاكري، پژوهشگر مطالعات ايران-اسلام در هفتاد سالگي در شهر بوخوم آلمان، فرمان يافته و روي در نقاب خاك كشيده است. دكتر ذاكري براي عموم فارسي زبان‌ها كمتر شناخته شده است، اما علاقه‌مندان و پژوهشگران مطالعات ايران‌شناسي و اسلام‌شناسي او را مي‌شناسند. او در سال 1356 مدرك كارشناسي خود را در رشته ادبيات انگليسي از دانشگاه تهران دريافت كرد و براي ادامه تحصيل به دانشگاه واشنگتن در سياتل امريكا رفت و در رشته روانشناسي تحصيل كرد. سپس رشته خود را تغيير داد و به خاورشناسي گرايش پيدا كرد. او در سال 1363 مدرك كارشناسي ارشد خود را اخذ و براي دكتري موضوع عياران و جوانمردان و فتيان را انتخاب كرد و در سال 1367 از دانشگاه يوتا در شهر «سالت ليك» دكتري گرفت. دكتر ذاكري سپس براي تحقيق به آلمان رفت، اما در بازگشت به او رواديد امريكا را ندادند، در نتيجه در آلمان ماند و پايان‌نامه خود را با تحقيقات بيشتر در سال 1374 به صورت كتاب منتشر كرد. عنوان دقيق اين كتاب چنين است: «سربازان ساساني در جامعه آغازين اسلامي: خاستگاه عياران و فتوت» (Sasanid Soldiers In Early Muslim Society: The Origins Of ‹Ayyārān And Futuwwa) . 
دكتر ذاكري از سال 1373 تا سال 1379 در دانشگاه «هاله و ينا» به آموزش زبان و ادبيات فارسي پرداخت. كتاب ديگر دكتر ذاكري كه در سال 1386 توسط انتشارات بريل هلند در دو جلد منتشر شده، به موضوع انتقال دانش و حكمت ايراني پيش از اسلام به دوران اسلامي اختصاص دارد و عنوان آن چنين است: «خرد ايراني در لباس عربي: جواهر الكلم و فرائد الحِكم نوشته علي ابن عُبيد ريحاني» (Persian Wisdom in Arabic Garb: Ali b. Ubayda al-Rayhani’s Jawahir al-Kilam wa-Far’id al-Hikam) اين كتاب در سال 1388 در ايران جايزه كتاب سال را گرفت. آخرين پژوهش او در موضوع ترجمه‌ از يوناني به فارسي ميانه در كتاب «چرا علم را ترجمه مي‌كنيم؟» (ليدن، ۲۰۲۲) به ويراستاري ديميتري گوتاس منتشر شده است. به نوشته دكتر احمدرضا قائم‌مقامي، زنده‌ياد دكتر ذاكري «در سال‌هاي اخير بيش از گذشته مشغول تحقيق درباره ترجمه ميراث ايران ساساني به عربي بود و در شماري از مقالات كوشيد كه اين ميراث را، مخصوصا در آنچه مربوط به ادب حكمي بود، در لابه‌لاي نوشته‌هاي عربي جست‌وجو كند؛ آنچه درباره آداب‌الفلاسفه حنين و مختار الحكم مبشًر بن فاتك و كتاب قباديان كه منبع بعضي كتاب‌هاي مسالك و ممالك بوده، نوشته نمونه‌اي است از اين جست‌وجوها.» يادش گرامي. با اندوه و اميد.