همزمان با تشدید تنشها در خاورمیانه و بالا گرفتن فعل و انفعالهای نظامی ایالاتمتحده، رسانهها تلاش دارند تا از زوایای مختلف ترور شهید اسماعیل هنیه را بررسی کنند. فارین پاليسی با اشاره به تحولات اخیر بر این نکته تاکید دارد که نتانیاهو با توسل به تاکتیکهای تهاجمی به دنبال خرید زمان است و والاستریت ژورنال از قرار گرفتن منطقه بر لبه پرتگاه جنگ نوشته است.
فارین پاليسی: نتانیاهو با توسل به ترورهای خونین به دنبال خرید زمان است
فارین پاليسی در تحلیلی به قلم استیون کووک به بررسی اختلافنظرها میان واشنگتن و تلآویو در قبال مقابله (ادعایی) با ایران پرداخته است. بهزعم کووک، فقدان پیمان امنیتی رسمی اسرايیل با ایالاتمتحده، تلآویو را تشویق به قمار و خطر تشدید تنش در منطقه میکند. کووک مینویسد بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرايیل در اولین بیانیه خود پس از حمله حماس به اسرايیل در 7 اکتبر 2023 مدعی شد: ارتش اسرايیل فورا از تمام توان خود برای از بین بردن تواناییهای حماس استفاده میکند. ما آنها را نابود خواهیم کرد و با زور انتقام این روز سیاه را که آنها بر اسرايیل تحمیل کردهاند، خواهیم گرفت. این بیانیهای بود که ادعای نابودی حماس را داشت، اما ناظران بر جریانی از تفسیرها تکیه داشتند که نمیتوان حماس را نابود کرد. بعدها مشخص شد نخستوزیر اسراییل و مشاورانش آشکارا در این زمینه با هم مخالف هستند. بنابراین، تاکتیک همیشگی اسرايیل دوباره با حمله همهجانبه زمینی جایگزین شد و دور جدیدی از ترورهای فرماندهان مقاومت و حماس آغاز شد. در 13 جولاي، زمانی که اسرايیل به محمد ضیف، فرمانده نظامی حماس، که اسرايیل مدعی است طراح عملیات 7 اکتبر است -و معاونش- رفاع سلامه در خان یونس حمله کرد (مقامات اسرايیل مدعیاند این دو چهره مقاومت در حمله یک ماه پیش به شهادت رسیدهاند).
سپس اسرايیلیها ظاهرا نگاه خود را به اسماعیل هنیه، ريیس دفتر سیاسی حماس در قطر معطوف کردند و او را روز چهارشنبه با انفجاری در تهران به شهادت رساندند، در فاصله بین ترور دو رهبر حماس، اسرايیلیها به بندر حدیده در یمن حمله کردند و فواد شکر، یکی از بلندپایهترین فرماندهان نظامی حزبالله را ترور کردند. به عقیده کووک، تمام این خشونتها و ترورها میتواند به پایان بازی اسرايیل منجر شود و آن را تسریع کند. در شرایطی که اسرايیل ممکن است این اقدامات را پیروزی (ادعایی) پیشگیرانه بداند، تجربه نشان داده است هیچ کدام نمیتواند به تضعیف نیروهای مقاومت، به ویژه حماس بینجامد. در عوض، یک رهبر ترور شده با شخص دیگری جایگزین میشود. با این وجود، نتانیاهو در یک نشست مطبوعاتی پس از حمله به ضیف و سلامه مدعی شد حماس در حال شکست و ضعیف شدن است.
این تاییدی بر دیدگاه رسمی اسرايیل بود که بهترین راه برای تضمین امنیت و بازگرداندن گروگانها به خانه، شکست حماس در میدان جنگ است. نتانیاهو در این مورد به صراحت گفته است و بارها و بارها در طول این ماههای طولانی جنگ و در سخنرانی در جلسه مشترک کنگره ایالاتمتحده، اعلام کرده است که اسرايیل از اهداف جنگی خود دست نخواهد کشید. رهبری اسرايیل به جای توجه به سخنان کامالا هریس، معاون ريیسجمهور ایالاتمتحده، نامزد دموکرات ریاستجمهوری، برای پایان دادن به جنگ، میگوید: ما هم میخواهیم جنگ پایان یابد، اما طبق شرایط و جدول زمانی ما نه شما!
به همین دلیل است که هرگز آتشبس در غزه قریبالوقوع نبوده است. در واقع، مذاکراتی که در این ماهها به طول انجامید، بیشتر فریبکاری بود. اسرايیلیها قصد نداشتند از نبرد با رهبری حماس دست بکشند و به نوبه خود، حماس در قالب یحیی سنوار، رهبر این گروه غزه، بر این باور است که با کشاندن اسرايیل به درگیری شدیدی که به وجه بینالمللی اسرايیل آسیب وارد کرده، در جنگ پیروز میشود. امریکاییها نیز در این جنگ نقش خود را بازی کردند. آنها خود را تنها به یک طرف مذاکره تقلیل داده بودند درحالی که میتوانستند نقش مهمتری در آتشبس ایفا کنند. در مورد قطریها، میانجی بودن آنها مهمتر از نتیجه مذاکرات بود، چراکه خدمت به ایالاتمتحده و دنبال کردن سیاستهای واشنگتن همیشه در دنیای رقابتی خلیجفارس یک برد محسوب میشود، اما پرسش مهم این است که بعد چه اتفاقی میافتد؟ علیرغم بیانیه شدیداللحن تلویزیونی نتانیاهو در روز چهارشنبه مبنی بر اینکه هر کسی که اسرايیل را تهدید کند بهای سنگینی خواهد پرداخت، او در واقع در حال قمار بر سر آینده سیاسی خود و حتی اسرايیل است. ارتش اسرايیل نه میتواند حماس را ازبین ببرد و نه ممکن است وضعیت امنیتی اسرايیل را بهبود بخشد. این امکان وجود دارد که ترورهای اسرايیل در کوتاهمدت برای این رژیم زمان بخرد، اما نمیتواند به طور قطع به امنیت آن منجر شود. براساس گزارشها، اطلاعات نظامی اسرايیل معتقد بود که ایران در پاسخ به حمله به کنسولگریاش در دمشق پاسخ نخواهد داد. البته که اسرايیلیها اشتباه میکردند و پاسخ ایران را دیدند. پس از آن بود که اسرايیلیها به دنبال ائتلافی رسمی برای مقابله با ایران و متحدانش رفتند و از امریکا خواستند پیمان نظامی و امنیتی رسمی با آنها منعقد کنند. امری که ایالاتمتحده، احتمالا به دلیل سوءظنهای پادشاهیها و امیرنشینهای خلیجفارس نسبت به واشنگتن، هرگز زیر بار آن نرفت.
وال استریت ژورنال: اسرايیل، خاورمیانه را بر نقطه جوش قرار داده است
وال استریت ژورنال در مقالهای به بررسی تبعات ترورهای اخیر اسرايیل در تهران و بیروت پرداخته است. در این مقاله آمده است که ترورهای اخیر رهبران مقاومت، خاورمیانه را به آستانه یک جنگ منطقهای گستردهتر نزدیک کرده و مذاکرات آتشبس از پیش متزلزل برای پایان جنگ غزه را دستکم تا مدتی به محاق برده است. همین تحولات، که بسیار هم پرسرعت بوده است، خطر جنگ گستردهتر بین اسرايیل از یکسو و ایران و متحدان منطقهایاش ازسوی دیگر را افزایش میدهد. مایکل مولروی، معاون سابق دستیار وزیر دفاع امریکا در امور خاورمیانه معتقد است حزبالله و اکنون ایران احتمالا به ترورهای اسرايیل پاسخ دهند. او افزود که این نزدیکترین مرحله نزدیکی منطقه به رویارویی همهجانبه در 10 ماه گذشته بوده است. در واقع، طبق گزارشات، مقامات سیاسی و نظامی ایران تصمیم گرفتهاند به ترور اسماعیل هنیه به شکل مستقیم پاسخ دهند.
مقامات، قانونگذاران و تحلیلگران امریکایی نیز معتقدند نه اسرايیل و نه ایران به دنبال جنگی تمام عیار نیستند، جنگی که میتواند مرگبارتر از جنگ کنونی اسرايیل در غزه علیه حماس باشد. اما این ارزیابی به تنهایی نمیتواند مانع از جنگ تمام عیار در منطقه شود. پیش از این بارها ایران هشدار داده بود ماجراجوییهای اسرايیل در غزه به جنگی تمام عیار که کل منطقه را به آتش میکشد، منجر خواهد شد. اگر جنگی رخ دهد، دلیل آن عمدی نیست، بلکه این اتفاق به دلیل خارج شدن اوضاع از کنترل خواهد بود. هر دو طرف، اسرايیل و محور مقاومت متحد ایران، خواهان چنین جنگی نیستند. اما شرایط میتواند به شکل متناقضی به جنگ تمام عیار منتهی شود. زنجیره تحولات از ده ماه پیش به این سو مدام منطقه را به نقطه جوش رسانده است و ترورهای پیاپی اسرايیل و هدف قرار دادن شخصیتهای مقاومت باعث شده طاقت منطقه طاق شود.
آخرین دور تشدید تنشها درحالی صورت میگیرد که حمایت مستحکم ایالاتمتحده از اسرايیل، که ستون اصلی سیاست خارجی ایالاتمتحده برای چندین دهه است، در حزب دموکرات در حال کاهش است. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرايیل، با ناامیدی و واکنش شدید قانونگذاران دموکرات درباره نحوه اجرای جنگ اسرايیل در غزه مواجه است. گروههای حقوق بشر ادعا میکنند که اسرايیل بهطور بیرویه غیرنظامیان فلسطینی را بمباران کرده و با ممانعت از ورود کمکها به غزه، به بحران انسانی دامن زده است. براساس دادههای سازمان بهداشت فلسطین، حدود 39 هزار فلسطینی در این جنگ کشته شدهاند.
ترور و شهادت هنیه میتواند ضربهای به تلاشهای در حال انجام اما هنوز بیثمر میانجیگری ایالاتمتحده، مصر و قطر برای دستیابی به توافق آتشبس بین اسرايیل و حماس وارد کند و آینده گروگان ها را تحت تاثیر قرار دهد. هنیه، ريیس شاخه سیاسی حماس مستقر در قطر، به عنوان چهره بینالمللی حماس تلقی میشد و در مذاکرات آتشبس و تبادل اسرا شرکت فعالی داشت. سناتور دموکرات بن کاردین، ريیس کمیته روابط خارجی سنا و یکی از حامیان بانفوذ روابط ایالاتمتحده و اسرايیل در کنگره به والاستریت ژورنال گفت که موضوع مذاکرات مربوط به اسرا در حال حاضر بسیار چالشبرانگیزتر شده و وضعیت را حتی از پیش هم به بحران نزدیکتر میکند. با این حال، تحلیلگران مدعیاند که تصمیم نهایی برای برقراری هرگونه آتشبس و تبادل اسرا درنهایت برعهده رهبر ارشد این گروه در غزه، یحیی سنوار است.