نگاهي به نمايشگاه «محوشدگي در منظر» در گالري شيدايي
خطابه‌اي براي باز ديدن
سارا كريمان
در نمايشگاه «محوشدگي در منظر» سارا ساساني با دوربين عكاسي سراغ امر واقع رفته است، اما در چاپ جسورانه از شيوه‌هاي مرسوم گريخته است. چاپ آلترناتيو چنان امكاني به هنرمند مي‌دهد كه عكس را بي‌پروا به اثري حتي انتزاعي تبديل كند كه امكاني نو براي بيانگري ايجاد كند. در واقع چگونگي ايجاد اثر سوال‌برانگيز است و جلب توجه مي‌كند، چنان‌كه زمينه‌اي براي تعمق ايجاد مي‌كند.اگرچه هنرمند در بيانيه خود به دغدغه و دلواپسي نسبت به آسيب‌هاي محيط‌زيستي اشاره مي‌كند، اما توناليته رنگي آبي-خاكستري و عدم كنتراست، قاب‌ها را لطيف و آرام نشان مي‌دهد به گونه‌اي كه يادآور طبيعت‌نگاري‌هاي امپرسيونيستي است.
اگرچه هنرمند در بيانيه‌اي روايت و انگيزه خلق اين مجموعه را تشريح كرده است، اما مي‌توان كاملا فارغ از تفسيرهاي انضمامي به آثار رجوع كرد. سارا ساساني پيش‌تر هم در عكاسي قائل به فوتومونتاژ، فوتواستيج و ماجراجويي در نحوه ظهور عكس‌هايش بوده است. وي غالبا آثارش را حول بحران‌ها و مسائل انساني و اجتماعي خلق مي‌كند، از اين منظر مي‌توان او را هنرمندي كنشگر و هوشيار نسبت به پيرامون خويش شناخت. عنوان «محوشدگي در منظر» كنايه درستي به فرآيند بي‌حسي و بي‌تفاوتي انسان نسبت به اتفاقات پيرامونش است.گويي ما چنان در انحطاط طبيعت محو شده‌ايم كه ديگر متوجه عمق فاجعه و اهميت آن نيستيم. به‌زعمي چنان با اين فرآيند مأنوس شده‌ايم كه پا به اين منظر گذاشته و در آن محو شده‌ايم. سارا ساساني محوشدگي را با تكنيك چاپ نمايش مي‌دهد، اين محوشدگي مي‌تواند خوانشي از ناچيزانگاري و عدم اولويت ديدن محيط‌زيست باشد. امري حياتي كه عملا به جاي كنشگري ناآگاهانه با او همسو شده‌ايم. اگرچه محو، اگرچه بي‌وضوح، ويراني‌ها، خشكي‌ها، سوختن‌ها قابل رويت است. سارا ساساني عملا در هر اثر، قابي را كه با دوربين عكاسي كرده در نحوه چاپ مخدوش كرده است. در هر كدام مي‌توان روايت‌هاي حزن‌آلودي از فقدان، آسيب و كاستي ديد. در هر اثر گويي به يكي از آسيب‌ها يا بحران‌هاي محيط‌زيستي پرداخته است كه اِلماني با پرهيز از اغراق در آن اثر جاگذاري شده است. غبارآلودگي آثار و عدم وجود انسان در آثار جلوه‌اي آخرالزماني به آنها بخشيده است گويي مناظر را در لحظه‌‌اي بعد از حضور آسيب‌رسان انسان مي‌بينيم و در مقام شاهد مي‌ايستيم كه تنها ويراني به‌جا مانده است. شاهدي كه خود سهمي در اين وضعيت دارد و مي‌توان از ميان غبار عبور كند و ذره‌‌اي از اين زوال را متوقف سازد. درياچه‌هاي خشك شده، درختان نيم‌سوخته، درياي مسموم از زباله، كشتزارهاي باير شده، سرمايه‌هاي الزامي و غيرقابل انكار همه ما هستند كه بيش از عبور نيازمند توجهند. سارا ساساني در اين مجموعه مساله بسيار پراهميت كه در ميان انبوه بحران‌ها گاهي ناديده انگاشته مي‌شود را يادآور شد. محيط‌زيست هستي و مهم‌ترين دارايي ما براي بقاست.